تکلیف مسافر و مریض در اعتکاف واجب

* مسأله: اعتكاف در تمام ايام سال، جز در دو روز كه روزه آن حرام است مطلوب مى ‏باشد؛ ولى در ماه مبارك رمضان و ماه رجب در ايام البيض فضيلت بيشترى دارد. (1)

مسافرت و اعتکاف

* پرسش: در ايام اعتكاف ماه رجب در مسافرت هستم، چگونه مى ‏توانم از اعتكاف بهره ببرم؟.

* پاسخ: آيات عظام امام، تبريزى، صافى، فاضل، نورى و وحيد: اگر قصد ده روز كنيد، مى‏ توانيد در اعتكاف شركت كنيد، ولى نذر روزه در مسافرت جايز نيست‏. (2)

آيات عظام بهجت، سيستانى و خامنه ‏اى: مى‏توانيد حتى در همان سفر نذر روزه كنيد و در اعتكاف شركت نماييد. (3)

*بیمار شدن در ایام اعتکاف با وجود نذر آن

* پرسش: كسى كه نذر كرده ايام البيض ماه رجب را اعتكاف كند، چنانچه در اين ايام بيمار شود، تكليف چيست؟.

* پاسخ: اگر نذرش به سال خاصى تعيين شده- چنانچه به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا در اعتكاف شركت كند- تكليف از او ساقط است و كفاره هم ندارد؛ ولى اگر براى نذرش سال تعيين نشده، مى ‏تواند در سال ‏هاى بعد اعتكاف كند. (4)

* پرسش: اگر اعتكاف را نذر كند و در ايام اعتكاف مريض شود، يا ضرورتى پيش آيد، آيا مى ‏تواند اعتكاف را به هم بزند؟ و آيا در اين صورت قضا و كفاره دارد؟.

* پاسخ: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده و به واسطه بيمارى نتواند روزه بگيرد يا ضرورتى (مانند حيض) براى خانم ‏ها پيش آيد، اعتكاف به هم مى ‏خورد و بايد قضاى آن را به جا آورد؛ ولى كفاره ندارد. (5)

* پرسش: آيا جايز است اعتكاف نذرى را در روز دوم به هم زد؟.

* پاسخ: اگر ايام يا سال خاصى براى نذر اعتكاف تعيين نشده، در روز اول و دوم مى ‏تواند به هم بزند و از اعتكاف خارج شود. (6)

اعتكاف و نيابت‏

* مسأله: انسان مى ‏تواند اعتكاف را به نيابت اموات انجام دهد. (7)

همچنین مى‏ تواند به قصد رجا براى افراد زنده انجام دهد. (8)

نیابت اعتکاف از طرف مُرده

* پرسش: آيا نيابت اعتكاف از طرف مُرده جايز است؟ و آيا مى‏ تواند در مقابل آن مزد بگيرد؟.

* پاسخ: آرى، نيابت از طرف مُرده صحيح است و شخص مى‏ تواند در مقابل آن مزد بگيرد. (9)

* مسأله: اعتكاف به نيابت از دو يا چند نفر صحيح نيست ولى مى‏ تواند اعتكاف را به نيّت خود به جا آورد و ثواب آن را به ديگران هديه كند. (10)

* عدول از نيابت شخصى به شخص ديگر جايز نيست؛ مثلًا اگر دو روز اعتكاف به نيابت از شخصى بوده، روز سوم نمى‏ تواند به نيابت از فرد ديگر اعتكاف كند.

* اگر كسى قصد داشته باشد اعتكاف را براى خودش انجام دهد، پس از شروع نمى ‏تواند نيّت خود را برگرداند و به نيابت از ديگرى به اتمام برساند.

احكام اعتكاف‏، محمود اکبری

پاورقی:

(1). عروةالوثقى، ج 2، ص 246؛ استفتائات جديد، مكارم، ج 2، ص 158، س 454.

(2). استفتاء از دفاتر مراجع؛ احكام اعتكاف، نشر معارف، ص 35.

(3). استفتاء از دفاتر مراجع.

(4). تحريرالوسيله، ج 2، النذر، م 24؛ استفتائات تبريزى، س 1729؛ توضيح المسائل مراجع، م 2647.

(5). عروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، شروط الاعتكاف، الرابع و م 19 و احكام الاعتكاف، م 5 و 9.

(6). عروة الوثقى، ج 2، الاعتكاف، م 5.

(7). استفتائات بهجت، ج 2، ص 440؛ اعتكاف عبادتى كامل آية الله مكارم، ص 70.

(8). عروة الوثقى، ج 2، ص 246؛ استفتائات جديد، مكارم شيرازى، ص 160، س 470.

(9). تعليقات على‏العروة، ج 2، الاعتكاف، وسيلة النجاة، ج 1، الاعتكاف، م 1187.

(10). عروة الوثقى، ج 2، ص 250، م 3.

منبع: حوزه