احكام عددى 8

مقدمه:

بيان احكام در قالب ‏ها و شيوه‏ هاى مختلف مى ‏تواند جاذبه بيشترى براى مخاطبان به ويژه قشر جوان ايجاد كند شيوه عددی شیوه ديگرى است براى بيان احكام، در اين شيوه بسيارى از احكام فقهى از زاويه عدد و شماره مورد بررسى قرار گرفته است كه خود مى ‏تواند تنوعى در بيان احكام باشد.

احكام عددى هشت‏

كسى كه از وطن خود يا جايى كه قصد اقامت ده روز دارد (البته بعد از اتمام ده روز) بخواهد براى كارى از آنجا دور شود يا به حدّى كه كمتر از هشت‏ فرسخ (چهل و پنج كيلومتر) رفت و برگشت نمايد، نماز و روزه‏ اش كامل است و اگر غير از اين باشد نمازش شكسته و روزه‏اش باطل مى‏ شود.

شير دادنى كه سبب محرميت مى‏ شود، هشت‏ شرط دارد: 1. بچه از شير زن زنده بخورد؛ 2. شير آن زن از حرام نباشد؛ يعنى اگر شير بچه‏ اى را كه از زنا به دنيا آمده است، به بچه ديگر بدهند، اين بچه به كسى محرم نمى‏ شود؛ 3. بچه شير را از پستان بمكد؛ اگر شير را در گلوى او بريزند، محرم نمى‏ شود؛ 4. شير خالص باشد؛ 5. شير از يك شوهر باشد؛ اگر زن شيردهى به واسطه طلاق يا عللى ديگر جدا شود، بعد شوهر كند و از او حامله شود و تا موقع وضع حمل، شيرى كه از شوهر اول داشته باقى باشد، به بچه شيرى مثلاً هشت دفعه بدهد و هفت دفعه نيز بعد از وضع‏ حمل از شير شوهر دوم بدهد، آن بچه به كسى محرم نمى‏ شود؛ 6. بچه بر اثر مرض شير را قى نكند؛ 7. پانزده مرتبه، يا يك شبانه روز از شير او سير بخورد؛ 8. دو سال از سن بچه نگذشته باشد؛ اگر بعد از دو سال او را شير دهد، به كسى محرم نمى‏ شود.[1]

سفر هشت‏ فرسخى موجب شكسته شدن نماز مى‏ شود.[2]

زكات را مى ‏توان در هشت‏ مورد مصرف نمود:[3]

1. فقير و آن كسى است كه مخارج سال خود و خانواده‏ اش را ندارد.

2. مسكين و آن كسى است كه از فقير سخت ‏تر مى ‏گذراند.

3. كسى كه از طرف امام يا نايب امام مأمور است كه زكات را جمع و نگهدارى نمايد.

4. كافرهايى كه اگر زكات به آنان بدهد به دين اسلام مايل مى ‏شوند يا در جنگ به مسلمانان كمك مى ‏كنند.

5. خريدارى بنده ‏ها و آزاد كردن آنها.

6. بدهكارى كه نمى ‏تواند قرض خود را بدهد.

7. سبيل‏ الله يعنى كارى كه مانند ساختن مسجد منفعت عمومى و دينى دارد، يا ساختن پل و اصلاح راه كه نفعش به عموم مسلمانان مى ‏رسد.

8. مسافرى كه در سفر درمانده شده.

هشت‏ قسم از شكيات، شكهايى است كه نماز را باطل مى ‏كند:

1. شك در شماره ركعتهاى نماز دو ركعتى مثل نماز صبح و نماز مسافر، ولى شك در شماره ركعتهاى نماز مستحب دو ركعتى نماز را باطل نمى ‏كند.

2. شك در شماره ركعتهاى نماز سه ركعتى.

3. آن كه در نماز چهار ركعتى شك كند كه يك ركعت خوانده يا بيشتر.

4. آن كه در نماز چهار ركعتى پيش از تمام شدن سجده دوم شك كند كه دو ركعت خوانده يا بيشتر.

5. شك بين دو و پنج يا دو و بيشتر از پنج.

6. شك بين سه و شش و يا سه و بيشتر از شش.

7. شك در ركعتهاى نماز كه نداند چند ركعت خوانده است.

8. شك بين چهار و شش يا چهار و بيشتر از شش، چه پيش از تمام شدن سجده دوم باشد يا بعد از آن.[4]

مسافر بايد نماز ظهر و عصر و عشاء را با هشت‏ شرط شكسته به جا آورد يعنى دو ركعت بخواند: 1. سفر او كمتر از هشت‏ فرسخ شرعى نباشد؛ 2. از اول مسافرت قصد هشت‏ فرسخ را داشته باشد؛ 3. در بين راه از قصد خود برنگردد؛ 4. نخواهد پيش از رسيدن به‏ هشت‏ فرسخ از وطن خود بگذرد؛ 5. براى كار حرام سفر نكند؛ 6. از صحرا نشينهايى نباشد كه در بيابانها گردش مى ‏كنند و هر جا آب و خوراك براى خود پيدا كنند مى ‏مانند؛ 7. شغل او مسافرت نباشد؛ 8. به حد ترخص برسد.[5]

مسأله: سفر حرام موارد مختلفى دارد همچون سفرى كه براى او ضرر دارد يا زن بدون اجازه شوهر سفرى برود كه بر او واجب نيست.[6]

سفرى كه اسباب اذيت پدر و مادر باشد حرام است و انسان بايد در آن سفر نمازش را تمام بخواند و روزه هم بگيرد.[7]

مسأله: اگر براى آنكه كار واجبى را ترك كند مسافرت نمايد نمازش تمام است پس كسى كه بدهكار است اگر بتواند بدهى خود را بدهد و طلبكار هم مطالبه كند چنانچه در سفر نتواند بدهى خود را بدهد و مخصوصاً براى فرار از دادن قرض مسافرت نمايد بايد نماز را تمام بخواند.[8]

نبش قبر مسلمان حرام است مگر در هشت‏ مورد: 1. آن كه ميّت در زمين غصبى دفن شده باشد و مالك زمين راضى نشود كه در آنجا بماند 2. آن كه كفن يا چيز ديگرى كه با ميت دفن شده غصبى باشد و صاحب آن راضى نشود كه در قبر بماند و همچنين است اگر چيزى از مال خود ميت كه به ورثه او رسيده با او دفن شده باشد و ورثه راضى نشوند كه آن چيز در قبر بماند (ولى اگر چيز مختصرى از مال او كه به ورثه به ارث رسيده مانند انگشتر و نحو آن با او دفن شده باشد در جواز نبش براى درآوردن آن تأمل و اشكال است خصوصاً اگر اجحاف بر ورثه نباشد) و اگر وصيت كرده باشد كه كتاب دعا يا قرآن يا انگشترى را با او دفن كنند، (در صورتى كه وصيتش بيشتر از يك سوم مال او نباشد) براى بيرون‏ آوردن اينها نمى ‏توانند قبر را بشكافند. 3. آن كه ميت بى غسل يا بى ‏كفن دفن شده باشد، يا بفهمند غسلش باطل بوده، يا به غير دستور شرع كفن شده يا در قبر، او را رو به قبله نگذاشته‏ اند. 4. آن كه براى ثابت شدن حقّى بخواهند بدن ميت را ببينند. 5. آن كه ميت را در جايى كه بى ‏احترامى به اوست مثل قبرستان كفّار يا جايى كه كثافت و خاكروبه مى ‏ريزند دفن كرده باشند. 6. آنكه براى يك مسأله شرعى كه اهميّت آن از شكافتن قبر بيشتر است، قبر را بشكافند مثلاً بچه زنده را از شكم زن حامله‏ اى كه دفنش كرده ‏اند بيرون آورند. 7. آن كه بترسند درنده ‏اى بدن ميت را پاره كند، يا سيل او را ببرد يا دشمن بيرون آورد 8. آن كه قسمتى از بدن ميت را كه با او دفن نشده بخواهند دفن كنند ولى احتياط واجب آن است كه آن قسمت از بدن را طورى در قبر بگذارند كه بدن ميت ديده نشود.[9]

ازدواج با هشت‏ زن حرام است: 1. زنان محرم 2. زن شوهردار 3. خواهرزن همزمان با خواهر او 4. زن عده‏ دار 5. خواهر لواط دهنده 6. كافر غيركتابى مانند كمونيست ‏ها 7. زنى كه در حال احرام است 8. ازدواج دائم با زن پنجم.[10]