امتیازات تبلیغات دینی در اینترنت
اینترنت
فناوری اطلاعات بویژه اینترنت به رغم چالش هایی که ممکن است پیش رو داشته باشد، امکانات وسیعی را برای متولیان تبلیغ دینی به ارمغان آورده است.
اینترنت رسانه ای فراگیر با شرایط مختلف، مناسب و همیشه در دسترس می باشد. می باشد. از زمانی که اتصال به اینترنت به وسیله رایانه های شخصی امکان پذیر شده، هر فرد به راحتی می تواند اطلاعات، رویدادها و اخبار موردنظر خود را در منزلش دریافت و دنبال کند.
در حال حاضر شمار منابع و سایت های دینی در اینترنت روز به روز در حال افزایش است و در بیشتر سایت های اینترنت ممانعتی برای ترویج عقاید دینی و ابراز آن ها وجود ندارد. به این خاطر مردم، اطلاعات دینی مورد نیازشان را که تاکنون نمی توانستند از طریق دیگر به دست آورند الان به راحتی می توانند کسب کنند.
علاوه بر آن افراد می توانند به کمک پست الکترونیک یا گفت و گوی اینترنتی به راحتی درباره عقاید و مباحث مورد نظر با یکدیگر مبادله اطلاعات و مباحثه کنند و در سایه این تعاطی افکار موجبات رشد معارف دینی خود را فراهم آورند.[1]
حال به گوشه از امتیازات تبلیغات دینی در فضای اینترنت اشاراتی خواهیم کرد:[2]
1. امتیازات تبلیغ دینی در اینترنت
فناوری اطلاعات بویژه اینترنت به رغم چالش هایی که ممکن است پیش رو داشته باشد، امکانات وسیعی را برای متولیان تبلیغ دینی به ارمغان آورده که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:
1ـ1. مخاطبان جهانی
یافتن مخاطبان جهانی و فرامذهبی شاید از بدیهی ترین و اولی ترین امتیازات برای مبلغان یک مذهب است. در جامعه اطلاعاتی و عصر دیجیتال، فرقه ها و مذاهب اقلیت، می توانند صدای خود را به گوش جهانیان برسانند[3]؛
چه اینکه پدیده اینترنت و ارتباطات دوسویه، از اهمیت پروپاگاند و هژمونی تکنولوژیک کاسته و مفهوم «حقانیّت» را به منصه ظهور رسانده است؛ چه بسا جنبش های دینی کوچک و مذاهب کم اهمیت تر به لحاظ پیروان، بتوانند با اتکا به همسازی درونی مذهب و تأکید بر ارزش های مطلق، به شهرت جهانی دست یافته، رشد نمایند.
2ـ1. بخش بندی مخاطب
یکی از مسائل تبلیغ سنتی ناهمگون بودن مخاطبان، به لحاظ جنس، میزان تحصیلات، خاستگاه اجتماعی و سایر متغیرهای مۆثر در فهم مخاطب است.
پیر و جوان، تحصیل کرده و بی سواد از یک پیام به همسان استفاده می کنند؛ درحالی که یکی از مفاهیم عمده بازاریابی اجتماعی (social Marketing) عنوان الگوی مدرن ارتباطات مفهوم بخش بندی مخاطب (audienece segmentaion) است.
این تکنیک، بر بخش بندی مخاطبان بر حسب متغیرهای مختلف و ارسال پیام متناسب با ویژگی های شخصیتی و نیازمندی های افراد تأکید می ورزد.
اجرای این تکنیک ارزنده در فضای مجازی تعاملی، یعنی اینترنت نسبت به فضای واقعی به سهولت انجام می گیرد، همچنان که سایت شیعه از این امکان استفاده نموده است و برای کودکان، زنان فرهیختگان و ... برنامه های ویژه تدارک دیده است؛ علاوه بر این برای استان های مختلف کشور مثل خراسان رضوی، همدان، بوشهر، آذربایجان شرقی، لرستان، قزوین، قم، زنجان و ... شعبه های جداگانه ای تأسیس نموده است.
در عصر انفجار اطلاعاتی، این تکنیک از اصول عمده بازاریابی اجتماعی است و همان کارکرد و اهمیّتی را دارد که «دروازه بانی» (Gate Kepeeing) در رسانه های یکسویه مثل مطبوعات و تلویزیون داشت[4].
3ـ1. سنجش عملکرد و اطلاع از بازخورد
از امتیازات مهم تبلیغ اینترنتی، اطلاع سریع از بازخورد (Feed bak) پیام و استفاده از آن برای بهبود پیام رسانی است. به عنوان مثال سایت تبیان تعداد بازدیدکنندگان را اعلام می کند که همچنین برای بازدیدکنندگانش بسیار جذاب و جالب توجه است. تعداد بازدیدکنندگان، برای مبدأ پیام، نمایانگر بازخورد پیام است.
اگر رسانه بتواند مخاطبان زیادی را جذب کند، اعلان شمار مخاطبان طبق تئوری خانم نوله نویمان می تواند به صورت انباشتی، تعداد مخاطبان را بالا برده، بی توجه ها را نیز به سمت خود جلب نماید[5].
سایت «شیعه سرچ» (www.shiasearch.com) از جمله سایت های مذهبی است که بخش نظرسنجی دارد و کاربر می تواند نتایج نظرسنجی را در کنار رأی خود مشاهده نماید.
گنجاندن چنین بخش ابتکاری در میان سایر فعالیت ها به اعتبار سایت می افزاید و از تکنیک های جلب مخاطب به شمار می آید؛ بدین ترتیب مشکل رسانه های یکسویه همچون تلویزیون و ماهواره که عبارت بود از عدم اطلاع از سرنوشت پیام، در رسانه های تعاملی (اینترنت) با اندک درایتی قابل حل است.
امتیاز ارتباط فردی و چهره به چهره، رصد شدن بازخوردِ آن به آن مخاطب از سوی پیام فرست می باشد؛ این امتیاز در رسانه های جمعی یکسویه سلب می شود و رسانه با بازخورد تأخیری مواجه می گردد. در رسانه های تعاملی با ضمیمه نمودن سنجه هایی، بازخورد آنی دریافت می گردد.
این نکات گوشه ای از قابلیتها و خطرات فضای مجازی است که مبلغان دینی باید به این نکات توجه کرده و علاوه بر تبلیغ سنتی از تبلیغات نوین و با استفاده از تکنولوژی های پیشرفته استفاده کرده و معارف اسلامی را از این طریق به گوش جهانیان برساند.
برای شروع خوب است که یک مبلغ بتواند یک وبلاگی را طراحی و راه اندازی کند و نقطه نظرات و معارف دین را از این طریق به مخاطبان خود انتقال داده و یک سوی نیز عمل نکند یعنی با مخاطبان خود تعاملی رفتار کند و نقطه نظرات آنها را از طریق ایمیل یا چت گوش کرده و به آنها پاسخ در خور و متقنی را بدهد و یک مبلغ بعد از فعالیت در این عرصه خواهد دید که چه تعداد کثیری مخاطب ، آنهم اکثرا جوان را توانسته است جذب کند و از این رو اهمیت تبلیغ در فضای مجازی تا حدی برای ما روش می گردد.
ولی با این حال می توان گفت که گوهر رسانه ای دین، نکته گم شده تبلیغات دینی در تبلیغات امروز است. رسانه دینی وابسته به ابزار نیست. رسانه دینی روح دیانت است که بیش از ابزار و آلات نوین و فناورانه، در تفکر صحیح، ایمان صادقانه و رفتار آگاهانه متجلی می شود.
در صورتی که بتوان چنین قالبهای متناسب با معانی و محتوای دینی را فراهم کرد، آنگاه ساده ترین ابزارهای تکنیکی نیز به برنده ترین و موثرترین رسانه های تبلیغی تبدیل خواهد شد.
آنجه در انقلاب اسلامی و الگوی حضرت امام شاهد بودیم این بود که ایشان با بهره گیری از ایمان صادقانه، رفتار آگاهانه و تفکر صحیح دینی ابزارهای ساده ای مانند اعلامیه و نوار را به خدمت گرفته و از این طریق پیام انقلاب اسلامی را به نحو احسن به مخاطبین ابلاغ کردند.
در روزگار کنونی نیز تبلیغ دین بیش از آنکه نیازمند شبکه های ماهواره ای، فناورینهای نوین رایانه ای و مانند آن باشد نیازمند گوهر رسانه ای دین است. چرا که اگر جز این بود امروز رسانه های منسب به وهابیت می بایست برترین رسانه های منتسب به دین در جهان معاصر باشند. حال آنکه می دانیم چنین نیست.
منبع: تبیان
-------------------------------------------
پی نوشت ها :
[1] دین پژوهی، روی خط اینترنت /تکنولوژی فرصت ها، چالش ها، حسن دلاکه
[2] مقاله جامعه پذیری دینی در جامعه اطلاعاتی ، دکتر خان محمدی
[3] نوباتاکا، 1381، ص 23
[4] دفلور، 1383، ص 371.
[5] رفیع پور، 1377، ص 199.
افزودن دیدگاه جدید