ولایت فقیه در اندیشه فقهی شیعه دارای سابقه طولانی است

به گزارش خبرنگار بلاغ، جلسه سوم دوره آموزشی مبانی ولایت فقیه چهارشنبه 27 بهمن ماه در سالن همایش های غدیر برگزار شد و حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، در این مراسم به بررسی کلان نظام های اسلامی و لیبرال دموکراسی پرداخت.

نظام ولایت فقیه دارای عناصر قدیمی و قالب نو

وی با بیان اینکه عناصر جمهوری اسلامی قدیمی ولی قالب آن جدید است، گفت: قالب نظریه ولایت فقیه و نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه که در قانون اساسی ما متبلور شده نظام بدیع و نو ظهوری است اما عناصر آن مانند ولایت فقیه در اندیشه فقهی شیعه و دموکراسی و مردم سالاری در دنیا دارای سابقه طولانی می باشند.
وی افزود: یعنی این صورت تلفیقی که در آن هم عنصر ولایت فقیه، حاکمیت دینی و انطباق دین با ارزش های اجتماعی و در کنار آن مشارکت مردم و پذیرش حاکمیت مردمی باشد، جدید و نوظهور است.

کلان نظریه های سیاسی در اسلام

حجت الاسلام واعظی به بیان اختلافات بین نظریه سیاسی خلافت و امامت پرداخت و اظهار نمود: در اسلام دو نظریه کلی و کلان به نام خلافت در بین اهل تسنن و امامت در بین اهل تشیع وجود دارد، که اختلافاتی با یکدیگر دارند از جمله در انتصاب، صفات و شرایط حاکم و مسئولیت های او می باشد.
وی ضمن اشاره به اینکه اهل تسنن تعریفی محدودتر و مضیقتر از ولایت دارند، توضیح داد: اهل سنت وظایف حاکم و زعیم بعد از نبی صلوات الله علیه را محدود در حفظ دین در برابر دشمن، اجرای حدود الهی، ریاست جامعه می دانند اما شیعه علاوه بر اینها قائل است که باید زعیم بعد از نبی باید مرجع پاسخگویی به مسائل دینی نیز باشد و حقایق دین را بیان نماید.

دموکراسی ارزشی و روشی

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم به بیان نگرش های مختلف به مسئله دموکراسی پرداخت و گفت: در دنیا دو دیدگاه در مورد دموکراسی وجود دارد نگاه اول نگاه ارزشی و نگاه دوم نگاه روشی می باشد.
وی به توضیح هر کدام پرداخت و ادامه داد: مفهوم نگاه ارزشی به دموکراسی این است که اکثریت معیار تشخیص حق و باطل، درست و نادرست و مصلحت و عدم مصلحت می باشد یعنی اکثریت بودن نشان دهنده به مصلحت بودن و غیره است که دارای اشکالات زیادی می باشد و نمونه های بسیاری مانند انتخاب هیتلر در آلمان نازی توسط اکثریت بر نادرست بودن این نگرش صحه می گذارد و مفهوم نگرش روشی به دموکراسی این است که دموکراسی و مشورت به عنوان روشی برای حل مشکلات و مسائل می باشد.

تفاوت های نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه با لیبرال دموکراسی

حجت الاسلام واعظی در ادامه به بیان تفاوت های نظام سیاسی مبتنی بر ولایت فقیه و لیبرال دموکراسی پرداخت و ابراز داشت: عمده تفاوت ما با لیبرال دموکراسی در جهان بینی نسبت به انسان است؛ لیبرال دموکراسی انسان را موجودی مختار، خود آئین و دارای حقوق فردی بیان می کند در حالی که در اسلام انسان هویتی ترکیبی دارد و موجودی دارای حقوق، مسئولیت ها، وظایف می باشد.

مکاتب و قالب های مختلف دموکراسی

وی به بیان مکاتب مختلف دموکراسی پرداخت و توضیح داد: در دموکراسی دو مکتب وجود دارد: مکتب دموکراسی کامل و بی قید و شرط و چهارچوب، دیگری مکتب دموکراسی در چهارچوب مشخص و قانون مند، در جهان غرب لیبرالها توانستند لیبرالیسم را به عنوان چهارچوب دموکراسی حاکم کنند که نتیجه اش شد لیبرال دموکراسی.
رئیس پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی به بیان سابقه مشارکت مردمی در اسلام اشاره کرد و گفت: دموکراسی در طول تاریخ در قالب های مختلفی بوده است در زمان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله دموکراسی به روش مجلسی بود یعنی مردم در مسجد جمع می شدند و در مورد مسائل مختلف به مشورت می پرداختند که تعدادی از این مشورت ها نقل شده است.
وی به مشخصه های لیبرالیسم نیز اشاره کرد و اظهار داشت: یکی از مشخصه های لیبرالیسم آزای فردی می باشد که آن را ارزش نهادین و بنیادین جامعه می داند و در تزاحم آن با ارزش های دیگر آزادی فردی را مقدم می دارد و فرد را تا اندازه ای که به آزادی دیگر افراد ضربه نزند مختار می داند.
حجت الاسلام واعظی آسیب های این نظریه را بیان کرد و افزود: از جمله آسیب های این نظریه رخت بستن عدالت اجتماعی، تضعیف نظام خانواده و زوال اخلاقیات می باشد.
این جلسه با پرسش و پاسخ حضار پایان یافت.

گزارش تصویری