مقالات اخلاقى

از بهترين راههايى كه قرآن كريم براى تهذيب دل، به انسان ارائه مى دهد، پرهيز از بازى، بازيگرى و بازيچه است و افزون برآن، به عنوان بيان مصداق دنيا را بازيچه معرفى مى كند: «إنما الحيوة الدنيا لعب و لهو».

در حديثى از امام على بن الحسين(ع)، نخستين سرچشمه گناه و معصيت پروردگار، تكبر ذكر شده كه گناه بزرگ ابليس بود و به خاطر آن به فرمان خدا پشت كرد و از كافران شد؛ سپس حرص به عنوان دومين سرچشمه گناه و ترك اولى از ناحيه آدم و حوا معرفى شده است.

از ديگر رذايل اخلاقى ترس بيجاست كه مايه ذلت و زبونى و عقب افتادگى انسانها مى باشد، نيروهاى بالفعل و بالقوه او را بر باد مى دهد، و دشمن را بر انسان مسلط مى سازد.

«عفت» نقطه مقابل «شكم پرستى و شهوت پرستى» است كه از مهمترين فضايل انسانى محسوب مى شود.

علمای اخلاق به پیروی از قرآن مجید و روایات اسلامی اهمیت فوق العاده ای برای ذکر به عنوان یکی از شاخه های مهم عبادت در پاکسازی روح و جان و بیداری و آگاهی و تهذیب نفس قائل هستند.

يكى ديگر از گامهاى نخستين در راه اصلاح نفس و تهذيب اخلاق و پرورش ملكات والاى انسانى، خود شناسى است.

براى هر كار مقدماتى است كه اگر فراهم نگردد، اقدام به آن كار بى نتيجه خواهد ماند و اگر فراهم گردد و اقدام نشود و فرصت ها از دست برود، باز هم بى نتيجه خواهدماند.

در شماره هاى پيشين، در اين سلسله از سخنرانى ها، مباحثى در باره «تزكيه » و «تهذيب نفس » به اهل معرفت تقديم گرديد. در اين شماره، ادامه اين مباحث را پى مى گيريم.

در دوشماره پيشين،پس ازاشاراتى به انواع نيازها وتمايلات انسانى از جمله تمايل عرفانى وبه تعبيرساده «حس مذهبى »،به كيفيت تبلور تمايل عرفانى پرداخته و درپايان نيز وجه مشترك گرايشات عرفانى را دراديان آسمانى بررسى نموديم.اينك سومين قسمت اين مجموعه راپى مى گيريم

پيش از اين، تلخيص ده فصل از كتاب "پايان فضيلت" از نظر خوانندگان گذشت. ديديم كه السدير مك اينتاير چگونه اخلاقيات حاكم بر فرهنگ غرب را انحطاطى از سنّت ارسطويى تلقّى نموده و اشكالات نظريات گوناگون و رقيب را مورد ارزيابى قرار داده بود.