وحدت، دست برداشتن از باورها نیست

حجت الاسلام و المسلمین علی اصغر قربانی جانباز سرفراز، نخبه تبلیغی و استاد حوزه علمیه در گفتگو با خبرنگار بلاغ ضمن تبریک هفته وحدت و میلاد با سعادت پیامبر گرامی اسلام به تشریح اهمیت و ابعاد وحدت بین مسلمانان پرداخت.

- منظور از وحدت بین مسلمانان چیست و ضرورت آن را بیان فرمایید؟

بحث مفهوم وحدت عبارت است از تفاهم، هم بستگی، هم گرایی و همدلی برای رسیدن به یک هدف مشترک و به زانو درآوردن دشمن مشترک. وحدت به معنای دست برداشتن از باورها و اعتقاد مذهبی نیست. متاسفانه عده ای جاهلانه یا مغرضانه اینطور تعبیر می کنند که وحدت همان دست برداشتن از اعتقادات و باورها و اصول مسلم است. این برداشت درستی از وحدت نیست.
در حال حاضر ضرورت وحدت از همه زمان ها روشن تر و بهتر احساس می شود. به خاطر اینکه همه متوجه شدند که اگر متفرق باشیم و وحدت نداشته باشیم دشمن در درون ما نفوذ می کند و تمام انرژی و بود و نبود ما را بر باد می دهد. در نقطه مقابل اگر ما وحدت داشته باشیم می توانیم به پیشرفت های چشمگیری دست پیدا کنیم و با تکیه بر این نقطه قوت دشمن را زمین گیر کنیم.

- وحدت یک مساله اعتقادی است یا سیاسی؟

به نظر من وحدت چند مرحله و مرتبه دارد:

وحدت سیاسی

وحدت سیاسی عبارت از این است که ما نیروها را بسیج بکنیم در برابر دشمن مشترک. ما یک دشمن مشترک داریم که آمریکا و اسرائیل هست که نباید اجازه بدهیم در مقابل این دشمن مشترک نیروهای ما دچار اصطکاک بشوند و همدیگر را خنثی کنند و این انرژی که در امت اسلام هست با تفرقه و تشطط از بین برود.
قرآن کریم می فرماید: "واعدوا لهم ما استطعم من قوه"یعنی نیروهایتان را جمع کنیم و آماده کنید در مقابل دشمن که بدون تردید یکی از موارد وحدت همین وحدت سیاسی است.
آیات زیادی بر وحدت سیاسی تاکید می کند:انما المومنون اخوه مومنان برادر همدگیر هستند. این اخوت شاید بهترین مصداقش همان برادری سیاسی است. پیغمبر گرامی اسلام وقتی که وارد مدینه شدند مسلمانان را باهم برادر کردند و بین آنها عقد اخوت بستند و فرمودند:"تئاخوا فی الله اخوین اخوین" یعنی در راه خدا دو نفر دو نفر باهم عقد اخوت ببندید و باهم برادر شوید.

وحدت شعاری

وحدت شعاری به این معناست که ما مقدسات همدیگر را محترم بشماریم و از توهین به مقدسات یکدیگر اجتناب کنیم. ما شعارمان را باید واحد قرار دهیم. اتفاقا یکی از قواعد فقهی هم احترام گذاشتن به یکدیگر می باشد. یکی از مصداق های وحدت شعاری تظاهرات روز قدس است که ما باهم در یک صف واحد در تظاهرات شرکت می کنیم و مشت مان را علیه دشمن گره می کنیم. از دیگر مصادیق وحدت شعاری مراسم برائت در حج می باشد که ما می توانیم با یک شعار دشمن شکن این مراسم را به تجلی وحدت تبدیل کنیم.
مراسم اربعین حسینی هم یکی دیگر از موارد وحدت شعاری است؛ که  ما می توانیم با شعار واحد امت اسلام را گرد این شعار جمع کنیم و یک قدرت مان را به نمایش بگذاریم. بنده امسال تعدادی از علمای اهل سنت را در مراسم پیاده روی اربعین حسینی مشاهده کردم که برای همبستگی در این مراسم شرکت کرده بودند. لذا ما باید در فرصت هایی مثل اربعین حسینی و روز قدس شعار واحدی را انتخاب کنیم تا دشمن یک حرف واحد را از ما بشنود.

وحدت در مبانی

در وحدت مبانی به جای پرداختن به نقاط اختلاف بر نقاط اشتراک تاکید می کنیم. ما در توحید باهم وحدت داریم در نبوت، قرآن، قبله، زکات، صوم و صلاه باهم وحدت داریم. ما در بحث محبت به اهل بیت یک نقطه مشترک داریم.
متاسفانه عده ای هستند در جهان اسلام گویا منافعشان را در این می بینند که بر نقاط اختلافی تاکید کنند. بخشی از وهابیت و سلفی های تندرو بر نقاط اختلاف تاکید می کنند و آن را برجسته می کنند.
اعمال تفرقه آمیز و اختلاف افکن مخالف نص صریح قرآن کریم و سیره و روش علمای بزرگی مانند جمال الدین اسدآبادی، شیخ محمد عبده و مخصوصا امام امت(ره) می باشد که بر همین نقاط  مشترک و وحدت تاکید کرده اند.

- پس نبوت و ولادت پیامبر(ص) هم یکی از مصادیق وحدت مبانی است؟

درست است. یکی از ریشه های وحدت مبانی همین وجود پیغمبر اسلام است که هم شیعه آن را قبول دارد و هم اهل سنت و هردو حاضرند جانشان را فدای پیامبر کنند و خوشبختانه با فاصله یک هفته زمان میلاد پیامبر(ص) در کتب شیعیان و اهل تسنن روایت شده است.

- از سیره ائمه و یا علما مواردی به خصوصی راجع به وحدت، تعامل و تعایش با اهل سنت سراغ دارید؟

بله. ما احادیث فراوانی در کتاب وسائل الشیعه داریم. به خصوص از امام صادق(ع) که من این احادیث رو نقل می کنم.
امام باقر، امام صادق و امام موسی بن جعفر(علیهم السلام) پیروانشان را دعوت کردند که با برادران اهل سنت با محبت و مهربانی برخورد کنند. به آنها نیکی کنند و از آنها دستگیری کنند. با آنها مراوده داشته باشند. تشیع جنازه آنها شرکت کنند. از بیمار آنها عیادت کنند. در نماز جماعت شان شرکت کنند و نسبت به رد امانت آنها اهتمام بورزند.
روایت دیگری هست که راوی از امام صادق(ع) می پرسد: شیوه برخورد صحیح با خویشاوندان و دیگران(اهل سنت) چگونه است؟ امام فرمودند: به امامان خودتان نگاه کنید که چطور برخورد می کنند. امامان شما در بین آنها رفت و آمد دارند و از بیماران آنها عیادت می کنند. امام شما به تشیع جنازه آنها می روند و اگر امانتی از آنها می گیرند به آنها رد می کنند. امام شما در محکمه برای آنها ادای شهادت می کنند. شما هم به امام خودتان اقتدا کنید.
یکی از مواردی که در این روایات ذکر شده عبارت (صلوا فی عشایرهم) است. یعنی بروید بین آنها و نماز اقامه کنید. این مساله در استفتاء مرحوم امام خمینی(ره) هم ذکر شده است که در پاسخ به سوالی راجع به جواز شرکت در نماز جماعت اهل سنت می فرماید: "در مورد تقیه شرکت در نماز جایز و نماز صحیح است و مختص به مورد ضرورت نیست." و از کلمه صحیح است ما برداشت می کنیم که حتی اعاده هم نیاز ندارد.

تقیه مداراتی برای حفظ وحدت و مصالح مسلمانان است

اینجا لازم هست متذکر بشوم که تقیه دو صورت دارد: یکی تقیه خوفی است و دیگری تقیه مداراتی. تقیه خوفی مشخص است، ولی تقیه مداراتی برای حفظ وحدت و مصالح مسلمانان است و این فتوای امام خمینی(ره) هم در راستای همین وحدت مداراتی به جهت حفظ وحدت مسلمانان است.
در روایت صحیحه ابی اسامه امام صادق(ع) می فرمایند که چیزی بهتر از خباء نیست. و اضافه می فرمایند که خباء تقیه است. و این تقیه به اذعان علما تقیه مداراتی منظور بوده است.

- تبعات رعایت نکردن وحدت چیست؟

آیاتی از قرآن کریم تبعات اختلاف و تفرقه را متذکر شده است.
"اطیعوا الله و رسوله و لاتنازعوا فتفشلوا و تذهب ریحکم و اصبروا ان الله مع الصابرین" که در این آیه نتیجه اختلاف و تفرقه را سست شدن و از بین رفتن نیرو بیان می شود. شاید امر به صبر در انتهای آیه اشاره به این مطلب باشد که حفظ وحدت و باهم بودن نیاز به صبر و شکیبایی هم دارد.
"و لاتکونوا کالذین تفرقوا و اختلفوا من بعد ما جاءهم البینات اولئک لهم عذاب عظیم" در این آیه عقوبت کسانی که تفرقه در دین می کنند عذاب عظیم و بزرگ الهی ذکر شده است.
"ان الذین فرقوا دینهم و کانوا شیعا لست منهم فی شی انما امرهم الی الله ثم ینبئهم بما کانوا یعملون"(159انعام)آن کسانی که امت اسلام را دسته دسته و تقسیم می کنند هیچ رابطه ولایی با پیامبر(ص) ندارند و از باب تهدید می فرماید حساب آنها با خدا است.
"من الذین فرقوا دینهم و کانوا شیعا کل حزب بما لدیهم فرحون"(32روم) در اینجا خداوند متعال مومنان را نهی می کند تا از تفرقه افکنی فاصله بگیرند.
"واعتصموا بحبل الله جمیعا و لاتفرقوا"
امام علی(ع) می فرماید: "فان ید الله مع الجماعه و ایاکم و الفرقه "
قدرت خدا با جماعت و وحدت است و از تفرقه بر حذر باشید.

تفرقه به منزله خودکشی و انتحار است!

مرحوم امام خمینی (ره) در سخنی که در صحیفه نور از تفرقه به خودکشی و انتحار تعبیر می کنند؛ و در جای دیگری می فرمایند: اعتصام به حبل الله دستور و امر الهی است و کسی که از آن تخلف کند کار حرامی مرتکب شده است و به اسلام و مسلمانان خیانت کرده است.
ما باید بدانیم که قوت و قدرت ما در وحدت و یکپارچگی ماست و اگر نگاهی به انقلاب اسلامی هم بیاندازیم این نتیجه را به وضوح می بینیم که این وحدت چقدر آثار مثبت داشته است.