غیبت خدا در علوم غربی/قومیت و ملیت در طول دینداری است نه مقابل آن
به گزارش بلاغ حجت الاسلام علیرضا قائمی نیا، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفتگو با خبرنگار اندیشه خبرگزاری شبستان در پاسخ به این سوال که نگاه جهادی به تحول علوم انسانی چگونه نگاهی است، گفت: تحول علوم انسانی یک تلاش مستمر و بی وقفه و همه جانبه ای می طلبد تا تغییر و تحول در علوم متناسب با مبانی و اندیشه های دینی صورت گیرد.
وی ادامه داد: از سوی دیگر باید شناخت عمیق و دقیق از این علوم به دست آید و بدون شناخت این علوم نمی توان تغییر و تحول در آن به وجود آورد.
این کارشناس فقه و اصول و فلسفه تصریح کرد: این شناخت باید با نگاه انتقادی باشد نه مواجهه انفعالی با این علوم؛ بنابراین فهم آن هم در گرو نگاه انتقادی و هم هم گذر و موقف نشدن در آن است البته نگاه انتقادی نه به معنای نقد و رد علوم، بلکه این نقد را به معنای گذر از وضعیتی که علوم انسانی دارند به وضعیت بهتر باید دانست و در درجه سوم این تلاش باید معطوف به بدیل ها، مبانی، فرضیه ها و تئوری های متناسب با تفکر دینی باشد تا جهاد علمی به صورت همه جانبه رخ دهد.
وی با بیان اینکه نگاه انتقادی صرف در مواجهه با علوم انسانی برای تحول آن کفایت نمی کند، عنوان کرد: برای رسیدن به وضعیت مطلوب از این وضعیت بحرانی که در آن قرار داریم، لازم است بدیل های مناسب و هم سطح با اصول و مبانی دین را برای تحول علوم انسانی عرضه کرد.
حجت الاسلام قائمی نیا همچنین در پاسخ به این سوال که آیا باید قبل از جهاد فرهنگی به این تحول دست زد، اظهار کرد: تحول علوم انسانی یک نوع جهاد فرهنگی است و اگر فرهنگ را به معنای وسیع تری در نظر بگیریم دو موضوع مطرح می شود؛ نخست آن که اگر منظور از فرهنگ سطحی از ذهنیت اجتماعی است که در جامعه وجود دارد، در این موضع باید تغییر یابد اما اگر منظور ذهنیت علمی است، آن نیز باید تغییر کند و این دو نسبت به هم تقدم ندارند بلکه باید همزمان رخ دهد هر چند نباید از متن جامعه غافل بود.
وی با اشاره به رابطه تحول علوم انسانی و سبک زندگی تصریح کرد: زندگی بشر امروز مبتنی بر پایه های علمی است و بدون علم سبک زندگی نمی تواند شکل گیرد؛ رابطه علم و زندگی بشر، رابطه ای نزدیک است، از سوی دیگر طرز تفکر انسان ها بر سبک زندگی اثر می گذرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی بیان کرد: یکی از موارد تاثیرگذاری تحول علوم، تاثیر در سبک زندگی افراد است به طور مثال در علم جامعه شناسی اگر تغییر و تحولی رخ دهد، بایدها و نبایدهایی را پیشنهاد می دهد که اگر آن فرضیه ها متناسب با مبانی دینی باشد، ما را به وضعیت دینی نزدیک می کند.
این روان شناس تاکید کرد: علوم انسانی غربی مبتنی بر غیاب خداست و علوم اسلامی مبتنی بر حضور حداکثری او، لذا باید این تحول به گونه ای صورت گیرد و سبک زندگی ارائه دهد که حضور حداکثری خدا در آن لحاظ شود.
وی خاطر نشان کرد: ما مخالف فرهنگ بومی و ملی در پروسه تحول علوم انسانی نیستیم، اما آنها به یک معنا در طول آداب دینی ما قرار می گیرند یعنی فرهنگ بومی موافق با فرهنگ دینی بوده و با آن همخوانی دارد و در جایی قابل پذیرش است که مقابل دین و آداب آن نایستد.
حجت الاسلام قائمی نیا یادآور شد: قومیت و ملیت را در طول دینداری باید دید نه مقابل آن؛ در واقع قومیت و ملیت ما در گذر تاریخ، در طول دینداری ما شکل گرفته و یکی از مولفه های که فرهنگ ما بومی را ساخته دین ماست، و لذا مخالفم آن را مستقل و در عرض آن دین ببینیم البته می توانند در عرض هم باشند اما تقدم با آداب دینی است و باید بخشی از فرهنگ قومی را فعال کرد که در طول فرهنگ دینی است.
افزودن دیدگاه جدید