آشنایی با مراکز رشد
تعریف مرکز رشد
مرکز رشد یا انکوباتور، یکی از ابزارهای رشد اقتصادی است که به منظور حمایت از کارآفرینان تحصیل‌کرده تأسیس می‌شود و با ارایه امکانات و تسهیلات عمومی، زمینه پا گرفتن شرکت‌های جدید را فراهم می‌کند. استفاده از مراکز رشد، امروزه به عنوان یکی از ابزارهای پذیرفته شده برای تبدیل خلاقیت‌ها و دستاوردهای علمی و تحقیقاتی به محصولات قابل ارایه به بازار و توسعه کارآفرینی محسوب می‌شود. امروزه بیش از ۳۰۰۰ انکوباتور در سراسر دنیا وجود دارد که بیشتر آنها در کشورهای آمریکا و ژاپن مستقر هستند.
لغت مرکز رشد (incubator) نام وسیله‌ای است که گرمای لازم را برای تولید جوجه از تخم مرغ فراهم می‌کند. این لغت همچنین به وسیله‌ای اطلاق می‌شود که با ایجاد گرما، زمینه را برای ادامه حیات نوزادان زودرس پس از تولد فراهم می‌کند. در ادبیات کارآفرینی، انکوباتورها یا مراکز رشد، مراکزی هستند که برای پرورش یا ایجاد کسب و کارهای کوچک ایجاد می‌شوند.
انکوباتورها طرح‌هایی مبتنی بر نوآوری هستند و از کادر مدیریتی کوچکی تشکیل می‌شوند. این مراکز دارای مکان فیزیکی و تسهیلات مشترک هستند.
تاریخچه
تأسیس اولین مرکز رشد جهان به سال ۱۹۵۹ میلادی در نیویورک بر می‌گردد. در این سال ژوزف مانسکو، تاجر آمریکایی با خرید یک ساختمان بزرگ قدیمی تصمیم داشت آن را پس از تعمیر، به یک مستاجر اجاره دهد، اما متوجه شد که ساختمان مزبور بزرگ‌تر از آن است که یک مستاجر به تنهایی از عهده هزینه‌های آن برآید. لذا تصمیم گرفت که آن را به مستاجران متعددی اجاره دهد تا بتواند از این طریق درآمدزایی نماید. مانسکو بعد از یک سال، ۲۰ تا ۳۰ مستاجر داشت که حدودا ده هزار متر مربع از فضای مجموعه را اجاره نموده بودند. این مرکز هنوز هم فعال است و با نام مرکز صنعتی باتاویا (Batavia) شناخته می‌شود و حدودا هزار نفر در آن به کار مشغولند.
ايده مراكز رشد در ایران
اولين انديشه در سال 1371 مطرح شد كه در واقع بحث شهركهای علم و فناوری بود و شهرک علمي و تحقيقاتي اصفهان (كه هنوز هم پابرجاست) و شهرک كاوش وابسته به وزارت صنايع و معادن شكل گرفتند. در آن سال بحث مراكز رشد مطرح نبود و در حدود سال 1376 اين ايده عنوان و اولين مركز رشد در سال 1378 در شهرک علمي - تحقيقاتي اصفهان به مرحله اجرا رسيد و اين شهرک شروع به پذيرش هسته ها و شركتهای فناور كرد.در سال 1380 بر روی اين مساله تمركز بيشتری صورت گرفت و قدم اوليه در این زمینه تصويب ضوابط گسترش مراكز رشد و پاركهای علم و فناوری در 17 اسفندماه 1381 توسط شورای گسترش آموزش عالي كشور بود. در ادامه اين روند، در سال 1382 مجوز موافقت با احداث مراكز رشد صادر گردید.
انواع مراکز رشد
مرکز رشد صنعتی: این مراکز را اغلب نهادهای دولتی یا مراکز غیرانتفاعی به منظور حمایت از کارفرمایان تأسیس می‌کنند.
مرکز رشد دانشگاهی: این مراکز به منظور تسهیل استفاده تجاری از دانش فنی و حقوق مالکیت معنوی تأسیس می‌شوند و امکان استفاده از امکانات دانشگاهی مانند آزمایشگاه، کارگاه و کتابخانه را فراهم می‌کنند. همچنین مراکز مذکور امکان استفاده از نظرات و مشاوره تخصصی اعضای هیات علمی دانشگاه را نیز فراهم می‌آورند.
مرکز رشد مجازی: این مراکز معمولاً دارای فضای فیزیکی خاصی نیستند و امکاناتی غیر از فضای اداری را ارایه می‌دهند.
مرکز رشد بین‌المللی: به طور معمول این دسته از مراکز دارای مجموعه کاملی از سرویس‌های پشتیبانی برای پیشرفت فعالیت‌های تجاری هستند و تمرکز آنها بیشتر بر روی صادرات است. این مراکز با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، سرمایه‌گذاران داخلی و بین‌المللی در ارتباطند. یکی از ویژگیهای منحصر به فرد این گروه، ایجاد شبکه‌ای از مراکز در محدوده مربوط به خود است.
اهداف:
اهداف عمده مراکز رشد را می‌توان چنین دسته بندی نمود:
• کمک به جذب بیشتر کارآموزان و فارغ التحصیلان دانشگاهی در بازار کار و ایجاد شغل
• ایجاد واحدهای صنایع کوچک و متوسط فنی و تخصصی که بتوانند در بازار کار رقابت‌پذیر باشند.
• نوسازی، انتقال فناوری و استفاده از اکتشافات علمی جدید.
• افزایش بازدهی نیروی کار بالقوه و استفاده بهینه از این سرمایه عظیم ملی.
• در کنار این اهداف، مراکز رشد اهداف دیگری را نیز دنبال می‌کنند: رشد اقتصادی منطقه، تنوع اقتصادی و سرمایه‌گذاری، کمک به زنان، مهاجران یا اقلیت‌ها
وظایف:
• بسترسازی جهت تجاری سازی پژوهش های علمی تحقیقاتی
• ایجاد زمینه کارآفرینی و حمایت از دستاوردهای پژوهشگران جوان
• کمک به رونق اقتصاد محلی و دانش محور
• ایجاد فضای لازم جهت رشد و توسعه واحدهای کوچک و متوسط دانش مدار و فناور
• در اختیار نهادن فضا، امکانات و تسهیلات مالی مورد نیاز واحدها جهت تجارى کردن دستاوردهاى تحقیقاتى و فنآورانه
• حمایتهای مالی و معنوی از واحدهای مستقر در مرکز رشد
ارائه خدمات آموزشی و مشاوره‌ای مورد نیاز واحدها در راستای تجاری سازی ایده‌های نو
• ارزیابی و نظارت بر فعالیت‌های واحدهای فناوری در راستای تحقق ایده محوری شان
• بازاریابی و فروش محصولات فناورانه
• ایجاد محیطی پویا و هم افزا برای ارائه خدمات مختلف جهت رشد علمی و تجاری واحدهای فناور مستقر در مرکز
• فراهم آوردن حمایتهای قانونی مورد نیاز واحدهای مستقر جهت تسهیل طی فرآیند تجاری سازی
افزودن دیدگاه جدید