منظور از «یَا فَاطِمَةُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ» در زیارتنامه حضرت معصومه(س)
«وسط»، «داخل»،[1] همراهی، تعلیل(بیان علت)، استعلاء(اعلام برتری)، مقایسه بین دو چیز، و نیز به معنی «باء»، «الی»، و «مع»،[2] و معنای «من»(از).[3]
بر این اساس، معنای «فی» تنها «داخل و درون» نیست و به عنوان نمونه، اگرچه آیه «یَتَحاجُّونَ فِی النَّارِ»[4] معنایش گفت‌وگو در داخل جهنم است، اما معنای آیه «أَ تُحَاجُّونَنا فِی اللَّهِ»[5] گفت‌وگو در داخل خدا نیست!
با ذکر این مقدمه باید گفت؛ مراد از این فراز از زیارتنامه حضرت معصومه(س) «یَا فَاطِمَةُ اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ...»،[6]
آن است که از حضرتشان بخواهیم تا برای وارد شدن به بهشت شفاعتمان کند. این معنا با فرازهای دیگر این روایت و روایات دیگری که در این زمینه وارد شده است، سازگار است؛ مانند: «مَنْ زَارَهَا عَارِفاً بِحَقِّهَا فَلَهُ الْجَنَّة»؛[7] هر کس او را با معرفت و شناخت به حقّانیت او، زیارت کند، بهشت جایگاهش خواهد بود.
البته اخیراً برداشت‌هایی از عبارت «اشْفَعِی لِی فِی الْجَنَّةِ» مطرح می‌شود که حضرت معصومه(س) حتی در بهشت برای بهشتیان شفاعت می‌کند تا آنان در درجات بالاتری قرار گیرند، اما با توجه به این‌که نظریه غالب در میان اندیشمندان اسلامی این است که تکامل در بهشت آخرتی ممکن نیست،[8] شاید نتوان این معنا را قبول کرد. علاوه بر این‌که با توجه به آنچه در ارتباط با معنای گوناگون حرف جر «فی» گفته شد، نمی‌توان تنها با استناد به آن، چنین برداشت جدیدی را از این فراز از زیارتنامه داشت.
منابع:
[1]. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، ج 15، ص 418، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق.
[2]. فیروز آبادى، محمد بن یعقوب، القاموس المحیط، ج 4، ص 427، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1415ق.
[3]. حمیری، نشوان بن سعید، شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم، محقق، عمری، حسین بن عبد الله، اریانی، مطهر بن علی، عبد الله، یوسف محمد، ج 8، ص 5060، دمشق، دار الفکر، چاپ اول، 1420ق.
[4]. غافر، 47.
[5]. بقره، 139.
[6]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 99، ص 267، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر، چاپ اول، 1410ق.
[7]. «ثواب زیارت حضرت فاطمه معصومه(س)»، 102939؛ «مستند روایی معصومه برای فاطمه معصومه»، 13848؛ «ماجرای دفن حضرت معصومه(س) در قم»، 69817.
[8]. «بهشت و سیر تکاملی»، 31205؛ «مفهوم شفاعت در اسلام»، 350؛ «نفى مالکیت نفع و ضرر از پیامبر و طلب شفاعت و شفا از ایشان»، سؤال 84 (سایت: 2378).
منبع: اسلام کوئست
افزودن دیدگاه جدید