انقلاب ثابت کرد غربی شدن سرنوشتِ محتوم ما نیست

گزارش بلاغ به نقل از شبستان: "انقلاب اسلامی در زمینه پایه گذاری یک تمدن جدید اسلامی قدم های بزرگی برداشته است. مهم ترین آنها باز گرداندن خودباوری و اعتماد به نفس به مسلمانان جهان و احیای بخش مهمی از میراث فکریشان است. در عین حال خودِ تحول بنیادین در علوم انسانی یکی از مقدمات ضروری برای تمدن سازی به حساب می آید و ما بدون کسب توفیق در این زمینه قادر به برداشتن قدم های تازه در جهت تمدن سازی نخواهیم بود." این جملات بخشی از صحبت های حجت الاسلام رضا غلامی، رییس مرکز پژوهش های علوم انسانیِ اسلامی صدرا است که با خبرنگار شبستان در میان گذاشته است؛ گفتگوی ما را با این پژوهشگر می خوانید:

با توجه به اینکه پدیده انقلاب اسلامی تحولات عظیمی در بخش های مختلف ایجاد کرد، آیا در زمینه تحول علوم انسانی نیز توانست برنامه ای را تنظیم و به اجرا درآورد و آیا اساسا این امر در اهداف این جریان بی نظیر نیز گنجانده شده بود؟

با پیروزی انقلاب اسلامی، مهم ترین خواسته مردم مسلمان ایران استقرار احکام و ارزش های مترقی اسلامی بوده و همچنان هست. مردم ایران در پی آن هستند که تعالیم ناب اسلامی در زندگی فردی و اجتماعی آنها جاری و ساری شود و انقلاب اسلامی نیز این فرصت را فراهم کرده و قدم هایی را در این جهت برداشته است.

یکی از عرصه های مهم علمی که با پیروزی انقلاب نیز تغییر اساسی کرد، عرصه علوم انسانی است که نقش منحصر به فردی در حرکت مدیریت کشور به سمت اهداف و آرمان های انقلاب دارد. اگر به سخنان نخبگان و رهبران انقلاب طی 35 سال گذشته دقت کنیم، مشاهده می شود مهم ترین دغدغه آنها اخراج علوم انسانی غربی و سکولار از محیط های علمی و مدیریتی و استقرار علوم انسانی اسلامی در این فضاهاست. اساسا یکی از فلسفه های وجودی شورای عالی انقلاب فرهنگی که در ابتدای پیروزی انقلاب، تحت عنوان ستاد انقلاب فرهنگی، به فرمان امام راحل تاسیس شد، کشاندن علوم انسانی اسلامی غنی و پاسخگو، به صحنه علمی و مدیریتی کشور است.

یقینا تا زمانی که علوم انسانی در کشور ما متحول نشود، و ارزش های غرب بر مغز افزارهای کشور حاکم باشد، انقلاب اسلامی به بخش مهمی از اهداف خود نمی رسد.

ما امروز کارنامه تمدن مدرن غرب را پیش روی خود داریم و با مشاهده این کارنامه می توانیم آینده خود را در صورت عدم اهتمام برای تغییر بنیادی در علوم انسانی مشاهده کنیم. به نظر می رسد تا کنون اتفاقات خوبی به ویژه در محیط های حوزوی برای نشان دادن ظرفیت های بی نظیر منابع اسلامی در جهت شکل گیری علوم انسانی اسلامی برداشته شده است و ما قطعا در نقطه صفر قرار نداریم. اما باید توجه داشت که فاصله ما با نقطه مطلوب همچنان زیاد است و باید سرمایه گذاری در جهت تولید و استقرار علوم انسانی اسلامی در سال های آینده افزایش چشمگیری پیدا کند.

امروز در بستر مساعدی که انقلاب برای ما فراهم کرده، علمای اسلام و اندیشمندان و متفکران اسلامی می توانند قابلیت تعالیم اسلامی را در حل مسائل اجتماعی و گره گشایی از زندگی بشر به تصویر بکشند و این یک رسالت بزرگ و تاریخی برای آنها به شمار می رود.

در بُعد تمدن سازی چطور؟ آیا انقلاب اسلامی توانسته است حرفی برای گفتن داشته و پایه گذار تمدنی نوین باشد؟

بله، قطعا؛ انقلاب اسلامی در زمینه پایه گذاری یک تمدن جدید اسلامی قدم های بزرگی برداشته است. مهم ترین قدمی که در این جهت برداشته است، باز گرداندن خودباوری و اعتماد به نفس به مسلمانان جهان و احیای بخش مهمی از میراث فکری مسلمانان در جهان است. در عین حال خودِ تحول بنیادین در علوم انسانی یکی از مقدمات ضروری برای تمدن سازی به حساب می آید و ما بدون کسب توفیق در این زمینه قادر به برداشتن قدم های تازه در جهت تمدن سازی نخواهیم بود.

این خود باوری و اعتماد به نفسی که در صحبت های خود اشاره کردید که انقلاب آن را به مسلمانان باز گرداند، در کدام فضا و موقعیتی شکل گرفت و در حقیقت کدام خودباوری از دست رفته به مسلمانان بازگشت؟

ببینید پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، غرب تلاش کرده بود با ارائه یک تصویر شکست ناپذیر از خود و مسلط کردن تفکر و سبک زندگی غربی بر عالم، غربی شدن مسلمانان را سرنوشت محتوم آنان معرفی کند اما پیروزی انقلاب اسلامی نشان داد نه تنها غربی شدن سرنوشت، محتوم ما نیست، بلکه اسلام ناب قادر است خود را از انزوا و حاشیه ای که برای او ساخته اند خارج کرده و مدلی پویا از نقش آفرینی اجتماعی و سیاسی خود به دنیا ارائه کند.

مهم ترین دست اندازهایی که در مسیر نفوذ و گسترش انقلاب اسلامی در عرصه منطقه ای و به ویژه جهانی وجود دارد، از نظر شما کدام موانع است؟

مهم ترین رقیب امروز ما جریان غربی است. غربی ها امروز با تمام توان در برابر حرکت پرخروش انقلاب اسلامی صف آرایی کرده اند و از هر تلاشی برای به شکست کشاندن آن، دریغ نمی کنند. یکی از ابعاد تلاش های غربی برای متوقف کردن حرکت جهانی انقلاب اسلامی، تقویت گروه های تکفیری و نامسلمان با تابلوهای اسلامی است. مهم ترین برنامه ای که غرب با تقویت این گروه ها دنبال می کند، تخریب چهره اسلام و ارائه تصویری عقب مانده از آن است. با این وجود می بینیم این برنامه غربی ها نیز روز به روز به مرحله شکست و افتضاح تاریخی نزدیک تر می شود و دیر نخواهد بود که این فتنه گری غربی ها چهره اسلام حقیقی را از پشت ابرهای پلیدی بیرون خواهد آورد.

آیا اقدامات توهین آمیز غرب به باورهای مسلمانان و به ویژه اقدام اخیر مجله «شارلی ابدو» به ساحت مقدس پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله را می توان تلاش در جهت پیش بردن پروژه اسلام هراسی دانست ضمن اینکه این اتفاق در نزدیکی سالگرد دهه فجر انقلاب اسلام رخ داد؟

با توجه به شواهدی که در هفته های پیشین ارائه شده، تردید نداریم که قضیه شارلی ابدو یک پروژه از پیش طراحی شده در جهت گسترش دامنه اسلام هراسی در غرب است. غربی ها سال هاست که از رشد فزاینده اسلام در کشورهای خود و گسترش سبک زندگی اسلام در غرب هراس دارند و به هر قیمتی شده به دنبال متوقف کردن رشد اسلام در غرب هستند.

البته در این روزها به وضوح مشاهده می کنیم حرکت توهین آمیز نشریه فرانسوی که با حمایت رهبران غربی توام بود، فرصت تازه ای را برای شناخت اسلام حقیقی برای جوانان اروپایی و آمریکایی ایجاد کرده است و عکس آن چیزی که غربی ها از این حرکت جسارت آمیز توقع دارند، در حال وقوع است و پرچمدار این حرکت روشنگری جدید و ارائه تصویری خالص و حقیقی از اسلام، انقلاب اسلامی و شخص رهبر معظم انقلاب اسلامی است.

در این میان، اگر چه مسلمانان عکس العمل های بجایی را در خصوص این جسارت عظیم به ساحت مقدس پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله نشان دادند اما به نظر می رسد، این عکس العمل ها تا زمان توقف هر گونه توهین به پیامبران الهی و در راس آنها پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، باید ادامه یابد و 22 بهمن سالگرد انقلاب اسلامی هم می تواند صحنه تازه ای برای ابراز عشق و محبت مردم مسلمان ایران به پیامبر رحمت صلی الله علیه و آله و اعلام انزجار از این حرکت شیطانی تبدیل شود.

نامه ای که اخیرا رهبر معظم انقلاب خطاب به جوانان آمریکای شمالی و اروپایی مرقوم و صادر کردند، آیا می تواند روشنگری هایی نیز در خصوص ابعاد صلح آمیز اسلام و پیام انقلاب اسلامی در همین راستا داشته باشد؟

همان طور که اشاره شد مهم ترین رسالت انقلاب اسلامی، نشان دادن ظرفیت های بی نظیر اسلام در جهت سعادت مند کردن انسان و جامعه انسانی است و طبیعی است انقلاب اسلامی در این جهت از هیچ کوششی فروگذار نکند. نامه اخیر رهبر معظم انقلاب اسلامی، یک دعوت الهی برای کنار زدن بردگی فکری و شناخت آزادانه اسلام از سوی جوانان غربی است که ضمنا زمینه تحقق رسالت جهانی انقلاب اسلامی که مهم ترین بُعد آن تمدن سازی است را فراهم می کند.