سكونت مبلغ
نام نشریه: مبلغان، شماره 84 ، آبان و آذر 1385
مبلّغ از هنگام ورود به محل تبليغ بايد بسيار دقيق و حساب شده عمل كند؛ زيرا گاهی با يك عمل يا حركت ممكن است زمينه فعاليت تبليغی خود را تخريب ساخته و از همان ابتدا، راه شكست و عدم موفقيّت را بپيمايد. اوّلين گام در اين مسير، محل استقرار يا اسكان می‌باشد.
مبلّغ با توجّه به وضعيّت و زمان تبليغ يا موقعيّت محل از جهت اسكان غالباً در يكی از سه حالت ذيل قرار می‌گيرد:
الف. اسكان در خانه‌های مردم؛
ب. اسكان در خانه استيجاري؛
ج. اسكان در خانه عالم.
اكنون درباره هر يك مطالبی را بيان می‌كنيم:
اسكان در خانه‌های مردم
غالباً در مناسبتهای تبليغي، روحانيون پس از ورود به روستا در خانه يكی از اهالی متدين محل اسكان می‌يابند كه در مدّت 10 روز يا گاهی دو ماه ميهمان آن منزل خواهند بود.
قبل از هر چيز بايد توجّه داشت كه ميزبانی يك روستائی يا هر فرد ديگر در محلّ تبليغ، وظيفه سازمانی صاحب خانه نيست؛ بلكه غالباً اين افراد انسانهای با گذشت، متديّن و علاقه مند به روحانی هستند كه او را به خانه خود دعوت نموده و در مدت اقامت، از وی پذيرايی می‌كنند؛ از اين رو روحانی بايد از سويی از صاحب خانه و اهالی تشكّر كرده و از سوی ديگر مواظب باشد كه اين علاقه مندی به دين و روحانيت كاهش نيابد. در موضوع مورد بحث لازم است نكاتی از طرف روحانی رعايت شود كه ذيلاً بيان می‌شود:
1. شخصيّت ميزبان
مبلّغ بايستی مواظب باشد كه در خانه افراد مسئله دار اسكان نيابد؛ اعمّ از آنكه قبل از انقلاب مخالف انقلاب بوده يا پس از انقلاب اهل سوء استفاده و رانت خواری بوده و يا آنكه در بين مردم به عنوان فردی خلافكار شناخته شده باشند؛ مانند رباخواري، پارتی بازي، ظلم و ستم به ديگران، خان و خان زاده و....
هم نشينی اهل علم با اين افراد خطای فاحش بوده، مردم را از اطراف روحانی پراكنده می‌سازد.
البته تذكر اين نكته لازم است كه روحانی نبايد خطاكاران قبل و يا بعد از انقلاب را طرد كند، بلكه بايد با جذب آنان به مسجد سعی در اصلاح آنان داشته باشد؛ ليكن اين به معنای همنشينی و سكونت در خانه آنان نيست كه هم نشينی با اين افراد قطعاً زمينه تبليغ و موفقيّت افراد را از بين خواهد برد.
قال الجوادعليه السلام: «كَفی بِالْمَرْءِ خِيانَةً اَنْ يَكُونَ اَميناً لِلْخَوْنَةِ؛(1) در خيانت كار بودن همين بس كه شخصی امين خائنان باشد.»
امام صادق عليه السلام می‌فرمايد:
«لايَنْبَغی لِلْمُسْلِمِ اَنْ يواخِی الْفاجِرَ وَلاَ الاَْحْمَقَ وَلاَ الْكَذّابَ؛(2) بر مؤمن سزاوار نيست كه دوستی با گنه كار، نادان و دروغگو داشته باشد.»
و در جای ديگر امام صادق عليه السلام از اميرالمؤمنين عليه السلام نقل می‌كنند كه «مَنْ كانَ يُوْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الاْخِرِ فَلا يَقومُ مَكانَ رَيْبَةٍ؛(3) كسی كه ايمان به خدا و روز قيامت دارد، در مكان شبهه انگيز نمی‌ايستد.»
اگر معصومين عليهم السلام تا اين حدّ به مسلمانان و مؤمنين سفارش به پرهيز از دوستی با گناه كاران و حضور در مكانهای شبهه انگيز می‌كنند، روحانی نيز بايد نسبت به اين مسئله حساس‌تر باشد؛ زيرا از سويی بايد عامل به اين روايات باشد و از سوی ديگر مردم اگر به روحانی اعتماد معنوی نداشته باشند، به هيچ وجه نمی‌تواند هدايتگر آنان باشد.
2. حضور در منزل
از آنجا كه معمولاً صاحب منزل برای فعاليتهای روزانه از خانه خارج می‌شود، بهتر است روحانی حتی الامكان همزمان با ميزبان از خانه خارج و به مسجد، كتابخانه، مدرسه و يا محل تجمع مردم برود، تا اهل منزل به دليل حضور روحانی دچار مشكل نشوند.
3. محل نشستن
بهتر است برای نشستن جايی انتخاب شود كه صاحب منزل مشخص می‌كند و سعی شود مقابل درهايی كه به محل حضور زنان باز می‌شود، نباشد.
4. خوابيدن
هنگامی كه روحانی مهمان مردم است، چند مسئله بايد رعايت شود:
الف. از خوابيدن با زيرپوش به شدّت خودداری شود؛ زيرا هم در برابر مردان اهل منزل از وزانت برخوردار نيست و هم گاهی زنان برای امور خانه داری به آن اطاق رفت و آمد دارند كه قبح اين عمل نمايان‌تر می‌شود.
ب. حتماً از خوابيدن بدون روانداز خودداری شود.
ج. از خوابيدن در مواقع نامناسب پرهيز شود.
د. از پرخوابی كه حكايت از تنبلی داشته باشد پرهيز شود.
5. نظافت
بهتر است مبلّغ هميشه نظيف بوده و محل زندگی موقت خود را تميز و نظيف نگه دارد و از آشفته كردن و پراكنده نمودن اشياء شخصی پرهيز كند.
6. استحمام
شايسته است كه مبلغ دينی به هنگام نياز به استحمام، در شرايطی كه محذوری برای اهل خانه نباشد، به حمام رود و پس از آن، از پراكنده كردن لباسهای كثيف خودداری نموده، آنها را در جايی نگهداری كرده و شخصاً آنها را بشويد و از تحويل آن به اهل منزل برای شستن جدّاً پرهيز كند.
7. غذا خوردن
مبلّغ ميهمانی است كه غالباً ميزبان او صرفاً برای جلب رضای الهی از وی پذيرايی می‌كند. بسياری از ميزبانان از اقشار متوسط و گاهی به لحاظ اقتصادی از افراد آسيب پذير به حساب می‌آيند؛ از اين رو بهتر است مبلّغ دينی در مورد غذا خوردن، مسائل ذيل را مدّ نظر داشته باشد:
الف. هيچگاه تصريحاً يا به كنايه تهيّه غذايی را بر ميزبان تحميل نسازد؛
ب. اهل خانه را به تهيّه غذايی كاملاً ساده در حد غذای عادّی خودشان ترغيب نمايد؛
ج. هنگامی كه سفره گشوده شد، بی‌مهابا به يمين و يسار حمله ور نگردد و حقوق ديگران را سر سفره رعايت كند؛
د. از آنجا كه برخی از ميزبانها ابتدا كل غذا را برای ميهمان آورده و پس از پذيرايي، همسر و فرزندانشان غذا می‌خورند، بهتر است مبلّغ به اين امر توجّه داشته و رعايت حال اهل خانه را داشته باشد.
خانه استيجاری
مبلّغانی كه تصميم بر فعاليت طولانی در محلّی را دارند خانه‌ای را اجاره می‌كنند، و مدّتی در آن منزل زندگی می‌كنند.
صاحب منزل معمولاً از مستأجر روحانی انتظار خاصّی دارد كه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
الف. اگر خانه نوساز و تميز است از سوراخ كردن و ميخ كوبيدن به در و ديوار پرهيز شود؛
ب. از خط كشيدن كودكان به در و ديوار جلوگيری شود؛
ج. در مصرف آب دقّت گرديده و از آب ريختن در مكانهايی كه موجب ضرر به موجر می‌شود، پرهيز گردد؛
د. اگر قفل، لامپ، شيشه‌ها و يا وسائل منزل آسيب ديد، حتماً ترميم و يا جايگزين شود؛
ه. هنگام تخليه خانه حتماً كل منزل و آشپزخانه تميز و زباله‌ها به بيرون از منزل منتقل شود.
خانه عالم
در برخی از روستاها و يا كنار مساجد شهركها و شهرها اخيراً سنت حسنه‌ای وجود دارد و آن ساخت خانه عالم است. برخی از اين خانه‌ها به پيشنهاد خود مبلغين و حمايت مردم بنا شده است.
مهم ترين مسئله‌ای كه در ساخت، تعمير و يا توسعه اين خانه‌ها بايد توسط مبلّغ رعايت شود آن است كه مردم احساس نكنند روحانی برای مسئله شخصی خود دنبال ساخت خانه عالم است؛ از اين رو پيشنهاد می‌شود اصل بحث خانه عالم حتی الامكان توسط شورای محل يا هيئت امناء مسجد و يا خيّرين مطرح و دنبال شود و در صورتی كه مبلّغ ناچار از طرح آن گرديد، بايد بگويد: اگر اين خانه ساخته شود، عالمی كه به محل شما می‌آيد دچار مشكل نيست، من برای هميشه كه اينجا نيستم؛ از اين رو می‌خواهم بنای خيری را بنيانگذاری كنم.
اگر مردم احساس پی گيری منافع شخصی از جانب مبلغ كردند، رها كردن ساخت خانه عالم از جانب روحانی زيبنده‌تر از دنبال كردن آن است.
نگهداری خانه عالم
مبلّغ بايد بداند كه اگر خانه‌ای شخصی داشت حتماً همزمان با استفاده از آن نياز به مخارجی احساس می‌گرديد كه هر فرد دلسوزی آن مخارج را به عهده می‌گرفت. خانه عالم توسط مردم متدين و فقير روستايی تهيه شده است؛ از اين رو سزاوار است كه روحانی همان گونه كه از آن استفاده می‌كند، به تناسب برای مخارج ضروری آن اقدام و مردم را به مشكل نياندازد.
از سوی ديگر همان گونه كه ما به مردم سفارش می‌كنيم كه ساخت خانه عالم از باقيات الصالحات است، بدانيم كه خرج كردن و بهينه سازی خانه عالم توسط روحانی هم عمل خير بوده و موجب جزای اخروی خواهد بود.
در نگهداری از خانه عالم، همه مواردی كه در خانه استيجاری بيان شد، به طريق اولی بايد رعايت گردد، تا انسان متعهّد نسبت به بيت المال و يا حقوق مردم مديون نشود.
پس از تخليه خانه لازم است كليّه خسارتهای وارده جبران شود. و چه زيباست كه روحانی مبلَغی را به فرد مورد اعتماد مردم جهت كمك به خانه عالم و يا ترميم آن تحويل دهد.
· پاورقــــــــــــــــــــی
1) بحارالانوار، ج 72، ص 380.
2) كافي، ج 2، ص 376.
3) همان، ص 378.
افزودن دیدگاه جدید