مصاحبه با مبلّغان نمونه‏ (3) حجة الاسلام صمد رمضانى‏ مبلّغ نمونه هجرت بلندمدت

· به نظر شما عوامل افزایش جمعیت مخاطبان چه چیزهایى مى‏تواند باشد؟

عوامل افزایش جمعیت مخاطبان مى‏تواند موارد مختلف و گوناگونى باشد كه به برخى از آنها اشاره مى‏كنیم:

1. اخلاق و رفتار مبلّغ؛

2. اخلاص و تواضع او؛

3. نظم و حضور مرتب و به موقع در نمازهاى جماعت و برنامه‏ها و مراسمات؛

4. طولانى نبودن برنامه‏ها، مخصوصاً نمازهاى جماعت. حقیر تا آنجا كه ممكن بوده سعى كرده‏ام برنامه‏ها مختصر و مفید باشد و نماز جماعت را طولانى نكنم و سعى نموده‏ام بین نمازها سخنرانى نكنم و حتى تعقیبات بین دو نماز خیلى مختصر باشد؛

5. پذیرش جوانها براى مشاوره و گوش دادن به درد دلهاى آنان و پاسخ به سؤالات اعتقادى، دینى و اجتماعى‏شان و حلّ بعضى از مشكلات آنها از وظایف مهم مبلّغین مى‏باشد و در افزایش جمعیت مخاطبین آنها مؤثّر است؛

6. بنیه علمى و قرائت زیباى قرآن و نماز و بیان صحیح احادیث معصومین‏علیهم‏السلام؛

7. برگزارى مسابقات در مناسبتهاى مختلف و اعطاى هدایا و جوائز؛

8. تشویق جوانان براى تحصیل و دعا براى موفقیت آنها در امتحاناتشان.

برخورد خوب و متواضعانه با مردم و پیشى گرفتن در سلام نمودن، احوالپرسى مخصوصاً با قشر جوان و نوجوان در كوچه و بازار، احترام به بزرگسالان در همه مكانها و رفتن به مغازه كسبه براى احوالپرسى، تأثیر بسزایى در جذب مخاطبان دارد. همچنین ملاقات با خانواده محترم شهدا و عیادت از بیماران ولو با یك زنگ‏زدن، بسیار تأثیرگذار است.

· آیا براى حلّ مشكلات تبلیغ و روش برخورد با مسائل مختلف، آموزش خاصى دیده‏اید؟ این آموزشها تا چه اندازه مؤثّر بوده است؟

تبلیغ امرى است بسیار ظریف و هنرمندانه كه نیاز به فراگیرى اسلوب و روشهاى گوناگون دارد. حقیر علاوه بر گذراندن دروس عمومى حوزه، و گذراندن رشته تخصّصى تبلیغ، در دوره‏هاى آموزشى مختلف شركت كرده‏ام: 1. دوره آموزش قرائت و تجوید قرآن كریم نزد استاد شهیدى؛ 2. دوره آموزشى تربیت كودكان و نوجوانان در دفتر تبلیغات اسلامى و سازمان تبلیغات؛ 3. دوره آموزش بیان احكام شرعى نزد اساتید بزرگوار، آقایان فلاح‏زاده و وحیدى؛ 4. گذراندن دوره آموزشى فنّ خطابه در رشته تخصّصى تبلیغ نزد مرحوم حجة الاسلام آقاى ضابط؛ 5. دوره آموزشى تحقیق نزد استاد موگهى؛ 6. دوره آموزشى جذب جوانان نزد استاد كرمى؛ 7. دوره آموزشى خوشنویسى و خط نزد اساتید مختلف؛ 8. شركت در كلاسهاى آموزش بیان تفسیر استاد قرائتى؛ 9. چندین سال شركت در كلاسهاى تفسیر استاد حاج سید احمد خاتمى و همچنین جلسات سیره معصومین‏علیهم‏السلام ایشان.

در مجموع، این دوره‏ها در امر تبلیغ بسیار مؤثّر بوده و اگر حقیر موفقیتى در این عرصه و انجام وظایف تبلیغى داشته‏ام، از بركات حضور در محضر بابركت اساتید بزرگوار و گذراندن این دوره‏ها بوده است.

· براى حلّ مشكلات خود در زمینه‏هاى علمى و روشى از كجا كمك مى‏گیرید؟ تا چه اندازه در این مورد موفق شده‏اید؟

براى حلّ مشكلات خود در زمینه‏هاى علمى و روشى، اوّلاً از قرآن كریم و احادیث معصومین‏علیهم‏السلام و كتب تفسیرى، مخصوصاً تفسیر المیزان و نمونه و شُبّر و تفاسیر دیگر كمك مى‏گیرم و در مسائل شرعى به كتب فقهى، از جمله عروة الوثقى، تحریر الوسیله و توضیح المسائل و استفتائات مراجع بزرگوار مراجعه مى‏كنم و بعضاً هم از طریق تماس تلفنى با دفاتر مراجع و یا از طریق اینترنت بنیه علمى خود را تقویت مى‏كنم. و در زمینه‏هاى روشى، دوره‏هایى كه گذرانده‏ام و با مراجعه به یادداشتهایم و بعضاً هم از طریق مشاوره با اساتید فن و شركت در دوره‏هایى كه گذاشته مى‏شود، مشكلات علمى و روشى را حل مى‏كنم.

اكثر اوقات وقتى كه مشكلى برایم پیش مى‏آید، با دوستان مشورت مى‏كنم و از نظرات و تجربه آنان كمك مى‏گیرم. مخصوصاً از نظرات و تجربیات حضرت حجة الاسلام والمسلمین موسوى، امام جمعه محترم شهرستان آبیك، كه عالمى موفق هستند، استفاده مى‏كنم و در این مورد الحمد للّه تا اندازه‏اى موفق بوده‏ام.

· جهت ارتقاء رفتارهاى بهنجار و اخلاقى محلّ تبلیغ خود چه اقداماتى انجام داده‏اید؟

معصوم‏علیه‏السلام مى‏فرماید: «كُونُوا دُعَاةَ النَّاسِ بِغَیرِ اَلْسِنَتكم.‌» براى ارتقاء رفتارهاى بهنجار و اخلاقى، فرمایش معصوم‏علیه‏السلام براى ما الگو و سرمشق خوبى است. به عنوان مثال، براى ترویج فرهنگ سلام كردن به یكدیگر و پیشى گرفتن در سلام و احترام به بزرگ‏ترها و ترحّم و مهربانى نسبت به خردسالان و جوانان و نوجوانان، تا آنجایى كه توانسته‏ام، سعى كرده‏ام ابتدا این حركت زیبا و خداپسندانه را خودم انجام بدهم. و یا مثلاً در مسئله جمع‏آورى كمك براى نیازمندان، سعى كرده‏ام خودم اوّل اقدام كنم.

· آیا جوان بزهكار در محلّ تبلیغ شما وجود داشته یا دارد؟ براى جذب وى چه كرده یا مى‏كنید؟

معمولاً یك یا چند جوان بزهكار در محل تبلیغ وجود دارد، از قبیل جوانهاى معتاد و كسانى كه براى نوامیس مردم مشكلاتى ایجاد مى‏كنند. هر جا كه چنین افرادى را دیده‏ام، با ملایمت و ملاطفت، تذكرات اخلاقى به آنها داده‏ام. وقتى جوانى را مى‏بینم كه معتاد است و یا در خیابان سیگار مى‏كشد، جلو مى‏روم، سلام مى‏كنم و با ایشان دست مى‏دهم و مى‏گویم: شما جوان خوبى هستید و این كار (كشیدن سیگار كه دروازه ورود به موادّ مخدّر است) در شأن شما نیست و حیف است جوانى خودت را تباه كنى. این برخوردها خیلى تأثیرگذار بوده است. البته بعضى اوقات خود افراد بزهكار براى ارشاد و راهنمایى به من مراجعه مى‏كنند.

· درصد افرادى كه جهت رفع مشكلات خود، به عنوان مشاور به شما مراجعه مى‏كنند، كم است یا زیاد؟ شما چگونه مشاوره مى‏دهید؟

افراد زیادى مخصوصاً از جوانها (خواهر و برادر) كه مشكلات مختلفى از قبیل مشكل ادامه تحصیل، مشكل مالى، مشكلات اخلاقى و اختلافات خانوادگى دارند، براى مشاوره و درخواست ارشاد و راهنمایى به این حقیر مراجعه مى‏كنند و من هم تا آنجایى كه در توانم هست، برایشان صحبت مى‏كنم و راهنمایى مى‏كنم كه در موارد زیادى الحمد للّه تأثیرگذار بوده است.

مشاوره دادن بنده نیز به این نحو است: افرادى كه مشكل دارند، نزد من مى‏آیند و من ابتدا با ملایمت و ملاطفت برخورد مى‏كنم. چنین افرادى هیچكس را همانند طلبه و یك روحانى و امام جماعت مسجد، امین رازهاى خود نمى‏دانند. آنها وقتى كه این برخورد و رفتار را از ما مى‏بینند، به مسجد و امام جماعت مسجد پناه مى‏آورند. روش من این است كه بعد از برخورد گرم و صمیمى، اجازه مى‏دهم تمام مشكلاتشان را كه صلاح است، مطرح كنند و بنده هم با دقّت گوش مى‏دهم و هیچ‏گاه آنان را از نجات و رحمت خدا ناامید نمى‏كنم. سپس مواردى كه لازم باشد و صلاح بدانم تذكر مى‏دهم و حتى گاهى چند جلسه مى‏آیند و با هم صحبت مى‏كنیم. البته در مورد جوانهاى پسر به این روال است و در مورد خانمها سعى مى‏كنم در همان یك جلسه به حرفهایشان گوش بدهم و تذكرات لازم را داشته باشم. خانمهایى كه مشكل دارند، بیش‏تر تلفنى تماس مى‏گیرند و مشكلاتشان را مطرح مى‏كنند و بنده نیز تلفنى تذكرات لازم را مطرح مى‏كنم.

بسیار اتفاق افتاده است كه پسران جوانى به من مراجعه كرده‏اند و بعد از صحبت با این حقیر، اهل مسجد شده‏اند و الآن از دوستان من هستند. در یك مورد، جوان 19 ساله‏اى مراجعه كرد كه در یكى از شهرستانها خانمى او را اغفال كرده بود. هنگامى كه او در مسجد نزد من آمد، از ترس، مثل بید مى‏لرزید. (از ترس اینكه شوهر آن زن و یا فامیلها متوجه بشوند.) چند جلسه به مسجد آمد و با صحبتهاى مكرّر، الآن این جوان یكى از جوانهاى مسجدى ما است و مرتب در نماز جمعه و جماعات شركت مى‏كند.

و مورد دیگر اثرگذارى مشاوره اینكه شب 23 ماه مبارك رمضان در یكى از سالها، وقتى كه بنده از منبر پایین آمدم، دو نفر جوان آمدند و گفتند ما چند تا سؤال داریم، وقت دارید؟ عرض كردم: در خدمت شما هستم. بعد از چند دقیقه صحبت، یكى از جوانها گفت: هدف ما سؤال نبود، به ما گفته بودند آخوندها دیگران را تحویل نمى‏گیرند، خواستیم شما را امتحان كنیم. این دو جوان در حال حاضر از دوستان من هستند.

· نحوه برخورد حضرتعالى با هیئت امناى مسجد چگونه است؟

برخورد این حقیر با هیئت امناى مسجد همواره با متانت بوده است و اختلافاتى اگر پیش بیاید، با تشكیل جلسات حل مى‏كنیم. البته ایشان نیز انسانهاى بزرگوار و معقول و منطقى هستند و یكى از نشانه‏هاى بزرگوارى آنها این است كه تمام مسئولیتها و مسائل فرهنگى مسجد را به بنده محوّل كرده‏اند. بنده نیز بدون شور و مشورت با هیئت امنا كارى انجام نمى‏دهم.

· براى جذب كمكهاى مردمى به مسجد از چه روشى استفاده مى‏كنید؟ این روش چقدر مؤثّر بوده است؟

با توجه به اینكه مسجد ما مسجد جامع شهر مى‏باشد و در حال بازسازى است، از طریق تبلیغ در مناسبتهاى مختلف و نامه‏نگارى به مسئولین، اعتبارات لازم را جذب مى‏كنیم. یك روش خوبى كه در این مورد داریم، این است كه در شهر آبیك صندوق قرض الحسنه‏اى به نام امام جعفر صادق‏علیه‏السلام وجود دارد كه همكاریش با مسجد خوب است و اعلام مى‏كنیم افراد به صندوق مراجعه مى‏كنند و از طریق اخذ وام به مسجد كمك نمایند.

· چه نوآوریهایى در عرصه تبلیغ داشته‏اید؟ لطفاً توضیح دهید.

یك نمونه نوآورى كه در آغاز سال نوآورى و شكوفایى داشتیم، این بود كه برنامه‏ریزى كردیم و طىّ جلساتى با هیأت امنا تصویب كردیم كه به معلّمان و فرهنگیان (برادر و خواهر) كه در نماز جماعت مسجد شركت مى‏كنند، در روز معلّم به عنوان تشویق هدایایى تقدیم كنیم. در این راستا به تعداد 90 نفر لوح تقدیر و هدیه معنوى اعطا كردیم كه بازتاب بسیار خوبى داشت. یك برنامه هم براى تشویق پزشكانى كه در نمازهاى جماعت و مراسمهاى مسجد شركت مى‏كنند داریم كه در دست اقدام است.

همچنین یك دوره طرح آموزش و تصحیح قرائت نماز را شروع كرده‏ایم كه با استقبال خوب مؤمنین در حال اجرا است. و با ارائه دو عدد نوار كاست آموزش قرائت نماز استاد سیف به جوانها با استقبال زیاد آنها مواجه شده‏ایم.

· از اینكه وقت خود را در اختیار مجله مبلّغان قرار دادید از شما تشكر مى‏كنیم و براى شما آرزوى توفیق بیش‏تر داریم.

   بنده هم براى شما آرزوى توفیق دارم و امیدوارم بتوانید در راه خوبى كه در پیش گرفته‏اید موفق باشید.