تبلیغ در ادارات و سازمان‏ها

درادارات وسازمان‌ها ادارات و سازمانهای دولتی و مجموعه هايی كه بافت كاري، اداری دارند، مانند: كارخانجات، شركتهای تعاوني، و... برای مبلغ يك هدف و فرصت تبليغی به شمار می‌آيند، كه با فعاليت حساب شده می‌توان در جهت جلب رضای الهی و گسترش معنويت از آن استفاده كرد.

در اين سازمانها، حركتهای فرهنگی دينی بسياری می‌توان انجام داد كه با توجه به متغيرهای فراوانی كه سازمانها دارند، مبلغ بايد فضايی مناسب را ايجاد كرده، سپس با توجه به موقعيّت فراهم آمده، نيازهای فرهنگی ديني، و شرائط مناسب، به تبليغ دين بپردازد. اكنون از باب نمونه برخی از اين فعاليتها مطرح می‌گردد:

1. نماز جماعت

برگزاری نماز جماعت در سازمانهايی كه از جمعيّت مناسبی برخوردارند، يكی از فعاليتهای مؤثر مبلغين دينی است، كه اگر به خوبی انجام شود، آثار بسياری در جهت گسترش معنويت خواهد داشت.

با توجه به اينكه نماز جماعت ادارات و سازمانها در ساعات اداری برگزار می‌شود، ضروريست كه نماز به صورت منظم و سر وقت برگزار گردد؛ مثلاً اگر اعلان شد كه يك ربع بعد از اذان، نماز برگزار می‌شود، حتما سر وقت و خيلی منظم اين برنامه اجرا شود تا همه بدانند در چه ساعتی كار را رها كنند كه امور سازمان مختل نشود، موجب نارضايتی ارباب رجوع نگردد، و بهره وری كاهش نيابد.

2. سخنراني

برای انجام سخنراني، رعايت مسائل ذيل ضروريست:

الف. سخنرانی بايد با توجّه به نظر مسئولين انجام شود و در صورت عدم صلاحديد مديران مربوطه، سخنرانی انجام نشود.

ب. در صورت موافقت مسئولين، اگر سخنرانی هر روز بود، بيش از 5 تا 7 دقيقه نباشد؛ چراكه ضايعات آن زياد خواهد بود.

ج. سعی شود كه سخنرانی بعد از دو نماز انجام شود كه افراد با اكراه مجبور به شنيدن سخنرانی نباشند؛ زيرا آثار تخريبی آن بسيار است.

د. موضوعات و مطالبی كه مطرح می‌شود، بهتر است با توجه به نيازهای منطقه و سازمان باشد.

اهداف سخنراني

برای انجام سخنرانی مناسب در سازمانها، ابتدا لازم است اهداف سخنرانی مشخص، سپس براساس آن اهداف موضوعات تعيين و آن گاه اطلاعات لازم گردآوری و سخنرانی انجام شود. در اينجا اهدافی كه به نظر می‌رسد در غالب سازمانها مناسب است، بيان می‌شود:

الف. احكام

تبيين احكام عمليّه از مسائل مورد نيازی است كه مورد غفلت قرار می‌گيرد.

ب. معارف

بيان معارف و اخلاقيات دينی برای هر مجموعه انسانی مناسب است.

ج. تقويت اهداف سازمان

به طور كلی هر سازمان و مجموعه‌ای برای ارائه و يا توليد محصولی برای جامعه ايجاد شده است؛ از اين رو بايد مطالبی در جهت تقويت اهداف سازمان مطرح گردد؛ مثلاً اگر در بيمارستان سخنرانی می‌شود، اهميت رسيدگی به بيماران و جايگاه معنوی عبادی آن مطرح شود و يا اگر در اداره آب فعاليت می‌شود، چرايی وجود چنين سازمانی و كمك به مردم در جهت دريافت آب آشاميدنی سالم، برای مخاطبان بيان گردد.

د. رشد كيفيت

از مسائل مهمّی كه لازم است در سازمانها مطرح گردد، بحث ارتقاء كيفيت خدمات و محصولات سازمان است.

در بسياری از سازمانها، از سويی نرخ بهره وری ناچيز و از سوی ديگر در توليد و ارائه خدمات دقت كافی به عمل نمی‌آيد؛ تا جايی كه در برخی از آنها، سهل انگاری به صورت فرهنگی مخرب در آمده، كارها سرهم بندی شده، و تعهّد و دلسوزی لازم اعمال نمی‌گردد، و گاهی ارباب رجوع برای كاری كه به راحتی قابل انجام است، به شدّت مورد فشار روحي، اتلاف وقت و مراجعات مكرر ساختگی قرار می‌گيرد.

روحانی می‌تواند با توصيه‌های دينی در زمينه ارائه كار متقن و حساب شده و پرهيز از آزار و اذيت مردم، نيروها را به خدمت صادقانه دعوت كند.

ه. رشد معنويت در فعاليت سازماني

كاركنان، كارمندان، و كارگران می‌توانند با تغيير و تصحيح نيت، از سازمان خود مكانی برای قرب الهی بسازند و با تلاش گسترده به جلب رضای خداوند روی آورند.

هر فرد اداری و يا نيروی در استخدام مجموعه‌ای می‌تواند برای امرار معاش كار كند و يا صرفا به جذب پول بيشتر فكر كند، و همچنين می‌تواند نيت كمك به مردم و حل مشكلات آنان و برآوردن حوائج مؤمنين را داشته باشد. آنچه در خارج رخ می‌دهد، يك حركت سازمانی است، ليكن به دليل نيتهای مختلف می‌تواند در تقرب فرد به خدای بزرگ كاملاً متفاوت باشد. علاوه بر آنكه افرادی كه دارای نيت خداپسندانه هستند، عاشقانه سعی در حل مشكلات مردم داشته، به آنان خدمت می‌كنند، و ضريب نارضايتی را در حد زيادی كاهش می‌دهند و فساد اداری در بين اين افراد جايگاهی ندارد.

تأكيد روحانيون بر اين موضوعات، برای ايجاد سازمانی سالم بسترسازی كرده، موجب می‌شود حقوق كاركنان پاك شود و آنان رزقی حلال داشته باشند.

و. حل آسيبها

غالب سازمانها و ادارات از آسيبهايی كم يا بيش رنج می‌برند، از رشوه گرفتن تا بده بستانهای اداری و تضييع حقوق مردم، آزار و اذيّت ارباب رجوع، و.... روحانی لازم است ضمن ارتباط با نيروهای متعهد، اين آسيبها را شناسائی و با ظرافت نسبت به حل آنها بكوشد. در مواردی می‌تواند با سخنرانی و تقويت رفتارهای متعهدانه، اين آسيبها را كاهش بخشد و از سوی ديگر می‌تواند با پيشنهاد قوانين پيش گيرانه به مسئولين، آسيبها را كاهش داده، سازمان و مدير آن را ياری دهد.

ز. خود كنترلي

يكی از بهترين راههای كنترل نيروهای سازماني، تقويت وجدان كاری و باورهای درونی است. اين رويكرد می‌تواند عميق ترين و دقيق ترين كنترلها را برقرار كند.

بهترين راهی كه خود كنترلی را ايجاد و تقويت می‌كند، گسترش معنويت در نيروها است و روحانيون در اين راستا می‌توانند بيشترين نقش را ايفا كنند.

3. احياء نمودهای مذهبي

اعياد و شهادتها فرصتی برای ترويج مسائل دينی و تعميق باورهای مردم است. در سازمانها برای بزرگداشت اين ايّام می‌توان از نوشتن يك تراكت و جمله‌ای بر روی يك مقوا اقدام كرده تا يك مراسم كاملاً رسمی و... برقرار كرد.

در نوشته‌ها بهتر است به جای عرض تبريك و يا تسليت، از جمله هايی استفاده كرد كه علاوه بر تبريك و تسليت، پيامی داشته و خواننده با شاخصه‌ای از زندگی معصومين عليهم السلام آشنا گردد.

مبلّغ می‌تواند با توجّه به ظرفيتهای سازماني، به اين مهمّ بپردازد. جشنها می‌تواند فرصتی برای اهداء جوائز، تشويق نيروهای فعّال، بيان موفقيّتهای سازمان، و گزارش فعاليتهای فرهنگی دينی باشد. همچنين می‌تواند زمينه ساز همدلي، برادری و دوستی در سطح سازمان گردد. در اين مجالس بايد سعی كرد فضايی شاد، در عين حال مشروع برای شركت كنندگان ايجاد شود.

در اين مجالس، با مشاركت دادن حداكثر نيروها، مزه ارتباط با اهل بيت عليهم السلام و حركتهای معنوی به آنان چشانده می‌شود.

در مجالس جشن و سوگواری بايد جهت بيان معارف دينی و تعميق باورهای مخاطبان و آموزش مباحث اخلاقی و احكام توجّه ويژه‌ای صورت گيرد.

4. فعال سازی نيروها

در هر سازماني، معمولاً نيروهای توانمند، مستعد و با ايمان وجود دارند كه روحانی می‌تواند با تشكيل هسته‌های امر به معروف و نهی از منكر، و فعال كردن اين افراد در جهت نشر معارف و حفظ ارزشهای ديني، از آنان استفاده كند. اين حركت از سويی نيروهای با انگيزه را فعال می‌سازد و از سوی ديگر موجب می‌شود كه گسترش معارف دينی به سهولت و با وسعت زيادی انجام شود.

5. جلوگيری از اختلافات سازماني

كاركنان و كارگران در بسياری از مجموعه‌ها نسبت به مافوقها و هم رديفان خود، دچار مشكل و حساسيتهايی می‌باشند كه معمولاً به روحانی به عنوان امين خود منتقل می‌كنند.

واكنش روحانيون در برابر اين مسائل بسيار حساس و مؤثر است؛ از اين رو پيشنهاد می‌شود:

الف. شنونده خوبی باشيد، درد دل افراد را گوش كنيد و آنها را از خود نرانيد.

ب. هرگز قضاوت نكنيد، حتی با گفتن جمله يا واژه هايی مانند: «عجب»، «من نمی‌دانستم»، «خيلی عجيب است»، و... داوری نكنيد كه تبعات آن بسيار نامطلوب است.

ج. هر اشكالی را به مافوقها منتقل نكنيد؛ بلكه اگر افراد زيادی آن اشكال را مطرح كردند، مورد توجه قرار دهيد.

د. مطالب را خيلی محترمانه و محرمانه به مسئولين منتقل كنيد. بسياری از مسئولين اگر بفهمند چه كسی اشكال را مطرح كرده، واكنشهای نامطلوبی نشان می‌دهند و برخورد تند آنان به حساب روحانی گذاشته می‌شود.

ه. طرح مسائل و مشكلات كاركنان با مسئولين، نبايد به گونه‌ای باشد كه آنان احساس كنند روحانی مانند طلبكار عمل می‌كند و به دنبال زياده خواهی و انتظارات بی‌جاست.

و. واكنش و سخنان مسئولين نبايد به نيروها منتقل شود؛ زيرا در موارد بسياری موجب فتنه انگيزی است. شما می‌توانيد بگوييد: «من به مسئول مربوطه منتقل كردم.»

ظ. نكات مثبتی كه نيروها در مورد مديران گفته و يا مدير درباره زيردستان می‌گويد را حتما بيان كنيد كه هم موجب كاهش تنش و هم زمينه ساز پذيرش انتقاد و يا جواب انتقاد خواهد بود.