تقوا؛ عامل مقابله با غول تکبر/ احساس کمبود عامل ایجاد تکبر است

به گزارش بلاغ به نقل از ایکنا، آیت‌الله سیدجمال‌الدین دین‌پرور در جلسه اخلاق در نهج‌البلاغه که در محل بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه شعبه قم برگزار شد به ادامه شرح خطبه قاصعه در خصوص متکبر و اطاعت از متکبر پرداخت.

آیت‌الله دین‌پرور در این جلسه بیان کرد: امام علی(ع) در این خطبه یک دیدگاه عمیق راجع به اخلاق عملی و راهکارهای آن را بیان کردند که در هیچ کتاب اخلاقی دیگر وجود ندارد، امام در این خطبه تأکید می‌کند که انسان باید مراقب خود باشد که دچار بیماری کبر نشود و اگر بدان مبتلا شد در یک بازه زمانی خود را سریع معالجه کند.

دین‌پرور درباره نحوه برخورد با متکبران، اظهار کرد: انسان در مقابل متکبران باید موضع‌گیری کند، امام در این خطبه هشدار می‌دهد که نسبت به متکبران حواسمان جمع باشد و آنها را اطاعت نکنیم.

وی در ادامه گفت: امام برای هشدار به ما درباره متکبران تأکید بر تقوا می‌کند و می‌فرماید تقوای الهی داشته باشید و منظور از تقوا در اینجا این است که در راستای فرمان خدا از متکبر اطاعت نکنید. تقوا به انسان نیرو و قدرت می‌دهد تا در مقابل غول تکبر بایستیم، باید انسان سرمایه تقوا را زیاد کند هر چه تقوای انسان بیشتر باشد قدرت مقابله با متکبر در او بیشتر می‌شود.

دین‌‌پرور با بیان این که ضد نعمت الهی نباشید، تصریح کرد: خدا به شما نعمت داده و شما ضد نعمت الهی نباشید، در این جا نعمت خدا بر شما همین شخصیت انسانی و ایمانی شما است، مسلمان و انسان احترام دارد و این نعمت خداوند است که خدا به ما لطف کرده که ما را انسان خلق کرده است.

این عالم ربانی افزود: با آن خصوصیاتی که امام(ع) در خطبه اول بیان فرمودند علاوه بر این که انسان خلق شدیم مؤمن نیز هستیم که این نعمتی بزرگ است انسان باید قدر این نعمت الهی را بداند حال اگر این نعم الهی را تکبر و به متکبران احترام کند او ضد این نعمت الهی قرار گرفته است.

وی بیان کرد: بنابراین کبر، تکبر و اطاعت از متکبر ضد نعمت الهی است. خدا به شما شخصیت داده است نباید در مقابل متکبر خود را ذلیل و خوار کنیم و به او تعظیم کنید هرگز بنده دیگران نباشید خدا شما را آزاد آفریده است، حریت بزرگترین نعمت الهی است.

دین‌پرور در ادامه گفت: همین‌طور سجده و رکوع فقط در مقابل خداوند است که می‌توانید کمر خم کنید و به خاک بیفتید و ما اختیار آن را نداریم که در مقابل هر کس تعظیم کنیم و هر کس در مقابل متکبر تعظیم کند او ضد نعمت الهی حرکت کرده است. بنابراین شخص مؤمن باید شخصیت خود را حفظ کند و جز خدا در مقابل هیچ قدرتی نباید تعظیم کند.

رئیس بنیاد بین‌المللی نهج‌البلاغه با اشاره به خصلت حسادت نسبت به دیگران و حتی خود بیان کرد: حسادت دو جور است گاهی انسان نسبت به دیگران حسادت می‌کند و گاهی نیز به خودش حسادت می‌کند. کار حسود در کل این است که مانع سلب نعمت الهی است چون حسادت دارد و می‌گوید چرا خدا به او داده و در تلاش است تا این نعمت از او سلب شود.

وی افزود: حال کسی که در مقابل متکبران اطاعت می‌کند او نیز باعث سلب نعمت از خود شده است، انسان حق ندارد در مقابل متکبر کسی که کارش ضد خدا و نادرست است اطاعت کند این نوعی حسادت به خود و شخصیت خود است که باعث سلب نعمت از خود می‌شود و شخصیت خود را لگدمال یک شخص غیر الهی می‌کند.

دین‌پرور با بیان این که چه کسی تکبر می‌کند؟ اظهار کرد: کسی که خدا را دارد و می‌داند که همه کار هم دست خداست دیگر به کسی نیاز هم ندارد، بنابراین تکبر نمی‌کند اما کسی که در خودش ذلت، پستی و حقارت وجود دارد چون احساس کمبود می‌کند تکبر می‌کند، چنین آدمی بی‌شخصیت و فرومایه است که نباید او را اطاعت کرد.

وی با تشبیه کردن مؤمن به آب سالم و متکبر به آب آلوده، بیان کرد: یکی از ویژگی‌های نهج‌البلاغه کنایه و تشبیه است که امام مسایل غیرمحسوس را با امور محسوس تشبیه می‌کنند، در این تشبیه آب صاف و سالم مانند زندگی مؤمن و آب کدر و ناسالم مانند زندگی متکبر است، شما اگر اطاعت متکبر کردید آن آب سالم را با آن ناسالم مخلوط و آن را آلوده کردید با این کار ایمانتان را آلوده کرده‌اید، نباید ایمان را با ظلم مخلوط کرد. در آیه 42 بقره «وَ لا تَلْبِسُوا الْحَقَّ بِالْباطِلِ وَ تَکْتُمُوا الْحَقَّ» تأکید می‌شود که نباید حق را به باطل نپوشانید که یکی از کارهای منافق روی باطل لباس حق پوشیدن است. خیلی باید مراقب بود که حق با باطل قاطی نشود.