سخنی از مقام رهبری ، آیه الله خامنه ای ، در زمینه تبلیغ

حوزه ها، هسته های اصلی نهضت بیدارگری و خودآگاهی را شکل بخشند.

در بامداد یکی ازاین ایام بود که آهنگ گرم و طنین سخنان شورآفرین استادی مبارز و نستوه ، که امروز به شایستگی ، رهبری نظام اسلامی را برعهده دارد و آن روز فضای حوزه علمی مشهد را گرم می داشت ، دل شوریده طالبان علم و حقیقت را مجذوب کرده بود.

استاد، کتاب پرارج مکاسب شیخ اعظم انصاری ، رضوان الله علیه ، را تدریس می فرمود. وی ، هرگز تعلیم و تعلم را کافی نمی شمرد، بلکه کتاب و درس را نردبان فقاهت راستین واسلام شناسی صحیح می دانست و فقاهت را راهیابی به واقعیتها و مقدمه دستیابی به ارزشهای اسلامی وانسانی می شمرد.

بدین جهت ،او،از لحظه ها، برای هدایت وارشاد معنوی طلاب نیز بهره می جست ، ما محرم فرا می رسید و طلاب عازم تبلیغ بودند.استاد به اقتضای مشی خویش و سنت نیکوی حوزه ها، در پایان درس ، نکاتی را در زمینه تبلیغ به شاگردان خویش متذکر گردید که اکنون به شکرانه این بامداد روشن و به یادبود آن لحظه های شور واشتیاق وانتظار، آنچه از آن سخنان و رهنمودها را که یادداشت شده و دراختیار داریم ، تقدیم می داریم .

بسم الله الرحمن الرحیم

در آستانه حرکت تبلیغی آقایان ، چند نکته را باید تذکر بدهم زیرا در زمینه تبلیغ ، رعایت چنداصل ضروری است :

1. رعایت و به کارگیری اخلاص

نخستین موضوع ضروری درامرارشاد مردم ، رعایت و به کارگیری اخلاص است . مبلغ ، باید روی بازدهی فعالیتهای تبلیغی خود و ماحصل کارش ، بیندیشد. فکر کند که : هدف از تبلیغ چیست ؟ واو چه هدفی را دنبال می کند؟

مبلغ باید نسبت به بازدهی کار خویش و ثمره واثر بخشی آن تکیه کند. و در صورتی که کار خویش را دارای ثمره یافت ،ادامه دهد.

کسی که منبر می رود باید محاسبه کند که از بیست ساعت تبلیغ چه نتیجه معنوی و فکری و فرهنگی را عاید جامعه کرده است . کسی که برای مردم سخن می گوید باید نسبت به عمر دیگران و مدت زمانی را که مردم از عمر خویش دراختیاراو قرار می دهند،احساس مسؤولیت داشته باشد.

فرمایش حضرت امیر، علیه السلام ، بسیار مهم است است که :

حبذا عل نوم اکیاس

خوش به خواب زرنگها.

جاهل از شام تا صبح ممکن است مشغول عبادت باشد، ولی چون جاهلانه عمل کرده ، بی موقع و نابجا عبادت کرده ، شب زنده داریش هدر برود، ولی انسان زرنگ و هوشیار، کسی که وظیفه را شناخته و بدان عمل کرده ، ممکن است شب را بخوابد، ولی چون صبح شود کارش را روی برنامه صحیح والهی دنبال نماید.انسان بیدار و هوشیار، کار و خوابش ، فعالیت و استراحتش مفید و سازنده است .

پس توجه به ثمردهی کار و میزان آن امری ضروری مهم است .

اگر منظوراز تبلیغ ، دستیابی بی دنیااز طریق دین باشد،این[ آتوا البیوت من طهورها]ست نه[ من ابوابها]!

آن کسی که دین را وسیله دنیاطلبی قرار دهد، خون صالحان را فروخته است ، مبلغی که چنین باشد، سخنش ، حرکتش و پیامش در جامعه تاثیر نمی گذارد زیرا شرط تاثیرگذاری صحیح و سازنده ،اخلاص است .

2. داشتن خط مشی صحیح

دومین نکته ای که باید در کار تبلیغ ، مورد توجه قرار گیرد، داشتن خط مشی صحیح در تبلیغ و روشنگری است .

تا حرکتهای منفی را نمی توان دفع کرد.

برای اصلاح یک محیط، نخست باید خط مشی صحیح را نشان داد و مردم را در جهت این قرارداد وارزشهای مکتب را در معرض دید مردم گذارد.

این صحیح نیست که قبل از راهنمایی به معارضه و جدال پرداخت . انبیای عظام اگراز آغاز به نبرد و مبارزه مسلحانه و قتال می پرداختند، حقشان از بین می رفت و فتنه ها شروع می شد و باطل بر سر کار باقی می ماند.

انبیاءازاول ارزشها را نمایاندند و ضدارزشها را به مردم معرفی کردند و به آنان فهماندند که باطل چیست و حق کدام است .

مثلا برده داری ، وقتی ارزش انسان را به مردم نشان دادند، می بینیم برده داری بالاترین گناه شناخته می شود و بدین جهت برده داری در کشورهای اسلامی زودتراز سایر ممالک از بین رفت .

3. شناخت محیط

مبلغ باید محیط و نیازها و مسائل ضروری ، مردمی را که می خواهد برای آنان سخن بگوید یا فعالیت تبلیغی دیگری داشته باشد، بشناسد. مطالبی را طرح کند و توضیح دهد که مورد نیاز باشد چه این که طرح مسائل غیرضروری و بی مورد زمینه طرح و تاثیر مطالب لازم را هم از میان می برد.

بسیاری از تبلیغها که تاثیر نمی گذارد، به دلیل این است که مسیر ندارد. مبلغ باید میزان افکار و عقول را دریابد:

کلم الناس علی قدر عقولهم .

مطالب باید در خور فهم وادارک مستمعان ،ارائه شود و مراتب علم و آگاهی مردم رعایت شود.

مبلغ باید نسبت به علومی که در کار تبلیغ مواجهه با مرد موثر است آگاهی کافی داشته باشد، فرهنگ مردم واصطلاحات و مثالهای رایج را بشناسد واز آغاز با مردم تماس فکری داشته باشد و واکنش مردم را نسبت به گفتار خویش بسنجد و برآورد کند.

مبارزه ریشه ای باانحرافات و مفاسد .4

مبلغ باید برای مبارزه باانحرافها، به تحلیل عوامل اصلی و ریشه یابی امور بپردازد و ببیند چه عواملی باعث انحراف فرد، در جامعه شده است زیرا پرداختن به فروع شاخه ها، هرگاه به اصل تنه و ریشه مفاسد آسیبی وارد نسازد، هدر دادن نیرو و تلف کردن وقت است ، چه این که تا هرزمان ریشه و تنه مفاسد و عوامل انحراف باقی باشد، شاخه های جدیدی از آن خواهد رویید و مبارزه به سرانجام مطلوب نمی انجامد..

5.استناد واعتقاد بر آیات و روایات

مبلغ بایداساس تبلیغ خویش رااز آیات و روایات برگیرد و سخن خدا و معصومان ، علیه السلام ،از محوراصلی اراشدگری خود قرار دهد.

روح دین را به مردم بگوید واز عرضه واقعیات به دور نباشد.

دراستفاده از آیات و روایات ، باید دقت شود که برداشتها، سطحی و مبتنی بر پیش داوری و خودرائی نباشد. نظر و فکر خود را بر آیات و روایات تحمیل نکند، بلکه در فهم معنای حقیقی آن تدبر و تفکر کند.

ما، واسطه بین میراثهای دینی و علمی و مردم هستیم و بایداین میراث گران را باامانت به مردم برسانیم .

[قال الصادق] گفتن شمااثر دارد.

مردم خون و پوستشان با یاد و عشق معصومان ، علیهم السلام ، عجین شده است و بهره گرفتن از قرآن و سخنان اهل بیت ، علیهم السلام ، تاثیر بی شائبه و عمیقی را به دنبال دارد.

برای رسیدن به یک جامعه سالم و مورد نظراسلام ، درست و بجا مطرح شدن برنامه ها و دستورات راهگشا و روشنی بخش آن ، یک ضرورت است .

عهده داراین رسالت در جامعه ما، حوزه های علمیه اند که بایستی با اقتدای به سیره مبارک پیامبر عظیم الشان اسلام وامامان معصوم[ ع] و بهره گیری از روشهای نو وامروزین ، زشتیها را بزدایند و زیبائیها را بنمایانند و راه رااز چاه بازشناسانند. پر بدیهی است که شناخت درست دین و طرد پیرایه هایی که مغرضان و دوستان نادان و کژاندیش به دین بسته اند، شناخت مخاطبین ، آشنایی با زمان و مکان ، شرطاساسی فرد و افراد و گروهها و سازمانهایی است که گام دراین وادی می نهند وابلاغ دین در سرلوحه خود قرار می دهند .

پیام رسانانی که باالف بای پیام آشنایی ندارند واز زمان و سیاستهای جاری ، فرسنگها فاصله دارند و درد رنج و مشکلات مردمان و مخاطبین را نمی دانند، نباید در عرصه مقدس و حساس تبلیغ گام نهند که نتیجه عکس خواهد داد.

اینها و مطالب ارزنده و مفید دیگر، در گفتگویی که با دو تن از بزرگواران دست اندرکارامر تبلیغ : حجج اسلام ، حضرات آقایان : عبائی و تسخیری داشتیم مورد بحث قرار می گیردامید آن که ما همه ابلاغ کنندگان پیام خدا،از تجربیات و سخنان راهگشا وارزشمنداین بزرگواران بهره یاب گردیم

منبع: حوزه، مرداد و شهریور 1369، شماره 39