عالم بودن و علمآموزی جامعه را از افتادن به دام تبلیغات سوء نجات میبخشد
به گزارش بلاغ به نقل از حوزه، آیتالله عبدالله جوادی آملی پیش از ظهر شنبه در درس خارج تفسیر خود که در مسجد اعظم برگزار میشود، در ادامه تفسیر سوره مبارکه غافر با اشاره به آیه «یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَمَا تُخْفِی الصُّدُورُ ﴿19﴾»، گفت: گاهی انسان طرزی نگاه میکند که معلوم نیست دارد خیانت میکند، طرزی گناه میکند که گویا نگاه نمیکند، هر رفتار انسان هم همینطور است، طرزی مینویسند که گویا گناه ندارد.
وی با اشاره به آیه «وَاللَّهُ یَقْضِی بِالْحَقِّ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِن دُونِهِ لَا یَقْضُونَ بِشَیْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ﴿20﴾» خاطرنشان کرد: امروز خداوند شاهد است و همین خداوند فردا حاکم است، کیفر متن عمل است، شاهد انبیا اولیا و فرشتگان و اعضا و جوارح و خود خداوند است، پس در چنین روزی هیچ ظلم نمیشود.
مفسر برجسته قرآن کریم ادامه داد: هر کس که قاضی بالحق است چه در نظام تکوین و چه در نظام تشریع آن اله است اما کسی که نه قضای تکوینی و نه قضای تشریعی دارد او اله و رب نیست، این دو تا نتیجه است، یکی اینکه الله رب است چون قاضی بالحق است، در مسأله قضا هم علم لازم دارد و هم قدرت، که قدرت در آیه بعد به آن اشاره شده است اما در آیه محل بحث گفت که او سمیع و بصیر است و هم او قوی و شدید العقاب است.
وی با اشاره به اینکه قرآن مباحث علمی را با موعظه و حکمت آمیخته میکند، ابراز کرد: در آیه بعد «أوَ لَمْ یَسِیرُوا فِی الْأَرْضِ فَیَنظُرُوا کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الَّذِینَ کَانُوا مِن قَبْلِهِمْ کَانُوا هُمْ أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَآثَارًا فِی الْأَرْضِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ وَمَا کَانَ لَهُم مِّنَ اللَّهِ مِن وَاقٍ ﴿21﴾»، میفرماید که شما عاقبت ستمگران و مستکبران را ببینید، هر کس میخواهد آبرومندانه بمیرد، ببینید پایان کار ستمکاران آبروریزی است یا بدون آبرو مردن است، شما که برزخ و قیامت را قبول ندارید اما میخواهید که آبرومندانه بمیرید.
دو دلیل توصیه قرآن به سیر در زمین
حضرت آیتالله جوادی آملی اظهار کرد: قرآن کریم برای اینکه روشن شود پایان تبهکاران ذلت و خذلان و فرومایگی است دستور میدهد که در زمین بگردید و سیر در زمین را به دلیل دو مطلب ذکر میکند، یکی اینکه انسان تقوا پیشه کند و دیگر اینکه عاقبت بدکاران و ستمکاران را ببیند.
وی خاطرنشان کرد: قرآن کریم در سوره مبارکه فاطر به ثروتمندان قریش میفرماید که شما یک دهم ثروت ثروتمندان پیش از این را ندارید، درباره قارون هم در سوره مبارکه قصص میگوید که از قارون قویتر و بزرگتر هم بود، عاد و ثمود این طور بودند، اینان ویلاهایی داشتند که در کل زمین مانند آن نبود، یک وقت کوه را به صورت یک کاخ درمیآورد که چه نیرویی لازم دارد «و تنحتون من الجبال بیوتا» که در سوره مبارکه بلد فرمود در تمام کره زمین هیچ کس کاری همچون قوم عاد نکرد.
نویسنده کتاب مفاتیحالحیات با بیان اینکه قرآن کریم در آیه محل بحث میگوید شما درباره هر کدام از اینان بررسی کنید، آنان بیآبرو میمیرند، اظهار کرد: بگردید و ببینید که پیش از شما آثار و بناهای بسیاری داشتند و خدا اینان را با گناهانشان گرفت و هیچ کسی نبود که اینها را از این عذاب نجات دهد و هیچ کسی از خداوند حفظشان نکرد.
وی با اشاره به آیه «ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانَت تَّأْتِیهِمْ رُسُلُهُم بِالْبَیِّنَاتِ فَکَفَرُوا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ إِنَّهُ قَوِیٌّ شَدِیدُ الْعِقَابِ ﴿22﴾» ادامه داد: این بیآبرویی ستمگران به این دلیل بود که انبیا آمدند و آنان تکذیب کردند، پیامبران معصوم بودند، کارشان معجزه بود و هدفشان اصلاح مردم بود و خداوند هم حافظ آنان بود اما همین تبهکاران و مرفهان بیدرد دست به کشتارشان زدند.
برهان سلطان است زیرا بر وهم و خیال مسلط میشود
حضرت آیتالله جوادی آملی گفت: از یک سو در محکمه خداوند سمیع و بصیر است و در هنگام اجرای حکم قوی و شدید العقاب است، که نمونهاش حضرت موسی(ع) است، «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُّبِینٍ ﴿23﴾»، نه معجزه برای موسی کلیم(ع) بود که ابتدا با عصا و ید بیضا بود که معجزات دیگر در اختیار ایشان قرار گرفت، برهان را میگویند سلطان، برای اینکه برهان بر وهم و خیال مسلط میشود، و معجزه هم سلطان است چون بر سحر و شعبده و جادو مسلط میشود.
وی با اشاره به آیه « إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ کَذَّابٌ ﴿24﴾»، گفت: این پیامبران را برای همه فرستاد، اما تنها این سه گروه را ذکر کرد زیرا منشأ فساد همین سه گروه بودند، یعنی فرعون و هامان و قارون بودند، منشأ فساد قدرت یا اجرای ضعیف و سوء یا سرمایهداری کلان بود، قارون با اینکه از قوم خود حضرت موسی(ع) بود، قارون از نظر مسائل مالی قدرتمند بود.
مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: اینان با همه عناصر فضل موسای کلیم(ع) مبارزه کردند، او معصوم بود، گفتند کذاب است، معجزه آورد گفتند سحر است، غرضش اصلاح جامعه بود گفتند که او به دنبال فساد در زمین است، همه این عناصر پاک و فضیلت را از وجود مبارک موسی(ع) گرفتند.
حداقل سواد برای مردم لازم است
وی بیان کرد: دین به ما فرمود حداقل سواد برای مردم لازم است برای اینکه کسی باربری نکند، الان ما یک حوزه و یک دانشگاه و یک جامعهای داریم که توفیق درس خواندن حوزه و دانشگاه را ندارد، در حوزه و دانشگاه دو عنصر مهم طیب و طاهر است، آنان که نه با حوزه و نه با دانشگاه ارتباطی دارند، دو مشکل جدی دارند.
حضرت آیتالله جوادی آملی با اشاره به اینکه در حوزه خروجیاش مجتهد شدن است و در دانشگاه خروجیاش استاد شدن است، ابراز کرد: آنانی که با حوزه مرتبط هستند و متدین راهیاب هستند و آنان که با دانشگاه مسلمان هستند متدین راهیاب هستند، اما کسانی که نه با حوزه و نه با دانشگاه ارتباط دارند، آسیبپذیر است.
وی ادامه داد: خروجی حوزه که اجتهاد است برای این است که اینها ابتدا با تعلیم کار دارند و احکام واجب و مستحب را میخوانند و وقتی به دوران درس خارج رسیدند مرحله تعلیمشان با تعلیل همراه است، و برای احکام دلیل میآورند، و بعد از سالیان متمادی وقتی با این تعلیم و تعلیل آشنا شدند، آن وقت مجتهد می‌شوند.
نویسنده کتاب مفاتیحالحیات یادآور شد: در دانشگاه نیز ابتدا همراه با تعلیم است و بعد که بالاتر آمد دلیل این کارش را ذکر میکنند، علت این کار را میفهمند و در اواخر تعلیم با تعلیل همراه است، مانند اینکه علت استقامت سدها را میفهمند و استاد دانشگاه میشود، این تعلیم و تعلیل نور است و جامعه را نورانی میکند و کسانی که با حوزه و دانشگاه مرتبط هستند از این فیض برخوردارند.
وی گفت: اما کسانی که نه با حوزه و نه با دانشگاه مرتبط هستند اینها تعلیمشان تبلیغات است و تعلیلشان تکرار است، اگر بخواهند غذایی را به خورد اینان بدهند، ابتدا تبلیغات میکنند و بعد باور میکند که فلان شیء خوب است و فلان مطلب خوب است و تکرار را هم در حکم تعلیل میداند، که فلان مطلب خوب است و آنها هم باور میکنند.
استفاده فرعون از تبلیغات
حضرت آیتالله جوادی آملی ابراز کرد: این که به ما گفتند تا نفس میکشی عالم باش، برای این است که باربر نباشی، خودش نباید باربر دیگری باشد، اگر حداقل علم در جامعه باشد کسی زیر بار نمیرود، هنگامی که موسی(ع) آمد فرعون از این تبلیغ و تکرار استفاده کرد.
وی با اشاره به آیه «فَلَمَّا جَاءهُم بِالْحَقِّ مِنْ عِندِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاء الَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْیُوا نِسَاءهُمْ وَمَا کَیْدُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ ﴿25﴾»، خاطرنشان کرد: گفتند همه کسانی را که با حضرت موسی(ع) ایمان آوردند بکشید، پیش از آنان درباره بنیاسرائیل تنها کودکان و نوزادها را میکشت، خونهای پاک شهدا و کودکان بنیاسرائیل که به دست فرعون کشته شد، آن را ذات اقدس اله ذخیره قرار داد که موسویان و کلیمیان قیام کنند و بساط فرعون را بردارند.
افزودن دیدگاه جدید