گفتگو با حجت الاسلام و المسلمین نبوی؛ (معاون تبلیغ و آموزشهای كاربردی حوزه علمیه قم) هجرت بلند مدت فعالیت‌های گذشته و چشم‌انداز آینده

نام نشریه: مبلغان، شماره 45

اشاره

هجرت بلند مدت حوزه علمیه قم یكی از افتخارات این حوزه مبارك است كه با فرمان مقام معظم رهبری و سرسپاری طلاب و فضلای دلسوز و متعهد به ثمر نشست و مورد استقبال گسترده مردم مؤمن در سراسر كشور قرار گرفت. اینك پس از گذشت 2 سال از آغاز فعالیت این طرح، پای سخنان حضرت حجة الاسلام والمسلمین نبوی معاون محترم تبلیغ و آموزشهای كاربردی حوزه علمیه قم و مسئول هجرت بلند مدت می‌نشینیم. در این گفتگو كه به صورت مصاحبه مطبوعاتی و رادیو - تلویزیونی انجام شده است، ابتدا توضیحاتی در مورد طرح هجرت ارائه گردیده و سپس به پرسشهای خبرنگاران پاسخ داده شده است.

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمد لله رب العالمین و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین.

الهی انطقنی بالهدی والهمنی التقوی.

ابتدا مطالبی را به صورت خلاصه درباره «هجرت بلندمدت‌» عرض می‌كنم و سپس در خدمت آقایان خواهیم بود و در حد امكان به پرسشهای شما پاسخ می‌دهیم.

ضرورت ایجاد هجرت بلند مدت مسائل و مشكلات فرهنگی كشور بود. بعد از انقلاب به دلیل كارهای جدیدی كه برای روحانیت تعریف شد و فضاهای بسیار گسترده‌ای كه فراهم آمد روحانیون بایستی به آن فضاها و نیازها می‌پرداختند مثل: نهاد قضاوت كشور، نمایندگی رهبری در نیروهای مسلح، نمایندگی رهبری در دانشگاهها و برخی از پستها و موقعیتهای نظام جمهوری اسلامی.

به عبارت دیگر، با یك تغییر جدی در بافت سیاسی جامعه، به دلیل نیازهای فراوان، با سرعت نیروهای حوزوی درگیر كارهای مربوط به نظام شدند. این از یك سو، و از سوی دیگر در 8 سال دفاع مقدس، تعداد زیادی از روحانیون در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل شركت كردند. این دو امر زمینه ساز كمرنگ شدن حضور روحانیون در بین مردم و در روستاهای فاقد روحانی گردید.

بعد از جنگ، دشمن كار خود را از طریق تهاجم فرهنگی به طور جدی آغاز كرد. در این شرایط كه از یك سو روحانیون درگیر كارهای نظام بودند و از سوی دیگر خلاهای بسیار گسترده‌ای در كشور وجود داشت و دشمن از آن خلاها برای پیشبرد اهداف فرهنگی خود استفاده می‌كرد، مقام معظم رهبری مدظله العالی در سفری كه به قم داشتند، بحث هجرت را مطرح كرده و بر این مسئله تاكید كردند كه روحانیون هجرت كنند و به نقاط مورد نیاز اعزام شوند.

بحث هجرت، بعد از رهنمود مقام معظم رهبری دنبال شد ولی شكل جدی به خود نگرفت، تا اینكه نامه‌ای توسط مدیر محترم حوزه علمیه قم خدمت مقام معظم رهبری ارسال گردید و در آن، موانع هجرت بیان گردید. در پی این نامه، مقام معظم رهبری ضمن ارائه رهنمودهایی، بودجه‌ای را برای هجرت اختصاص دادند. حدود هشت ماه این بودجه در اختیار سازمان تبلیغات اسلامی بود و بعد از آن، شورای سیاستگذاری «هجرت بلندمدت‌» تصمیم گرفتند این كار در بستر حوزوی دنبال شود. شورای سیاستگذاری هجرت بلند مدت متشكل از نماینده‌ای از دفتر مقام معظم رهبری، مدیر محترم حوزه علمیه قم، رئیس شورای سیاستگذاری ائمه جمعه، مسئول سازمان تبلیغات اسلامی، مسئول دفتر تبلیغات اسلامی، مسئول مركز خدمات حوزه علمیه قم، و اینجانب به عنوان معاون تبلیغ و آموزشهای كاربردی حوزه علمیه قم می‌باشد.

اینك دو سال است كه بر اساس تصمیم شورای سیاستگذاری هجرت بلندمدت، این كار به معاونت تبلیغ حوزه علمیه واگذار شده است و بحمد الله استقبال طلاب و فضلای حوزه از طرح در حدی بوده است كه بسیاری از دست اندركاران طرح و اعضای شورای سیاستگذاری حوزه و طرح هجرت باور نمی‌كردند در این حد از آن استقبال شود.

در این مدت، تعداد بسیار زیادی از فضلای حوزه به نقاطی اعزام شدند كه هیچ روحانی در آنجا وجود ندارد، اعم از اینكه روستا یا شهرك یا شهرهای فاقد روحانی باشد. در این طرح حداقل زمان حضور روحانیون در منطقه تبلیغی یك سال در نظر گرفته شده است. در سیستمهای دولتی، اگر مدیران بخواهند نیرویی را از مناطق برخوردار به نقاط محروم اعزام كنند، گاهی با بودجه‌های بسیار سنگین هم توان انجام این كار را ندارند، و یا گاهی واقعا با مشكلات جدی روبرو می‌شوند، ولی طلاب و فضلای حوزه واقعا ایثارگرانه از این طرح استقبال كردند؛ زن و بچه خود را برداشته به نقاط محروم رفتند.

با این مقدار امكانات كه در اختیار طرح هجرت است، تقریبا انجام چنین حركتی محال به نظر می‌رسید، اما فضاها و انگیزه‌های معنوی كه در حوزه وجود دارد، پشتوانه این حركت گردید و این كار به خوبی به ثمر نشست. اینك استقبال از طرح در حد مناسبی است و به عقیده ما بسیار خوب ارزیابی می‌شود.

آثار و بركات طرح هجرت

بد نیست در اینجا به برخی از آثار و بركات طرح اشاره كنیم.

1. خنثی شدن تبلیغات دشمن

یكی از محورهای اساسی تبلیغ دشمنان بر علیه روحانیت - كه روی آن بسیار سرمایه گذاری كرده اند - این است كه نوع زندگی روحانیون با زندگی مردم معمولی بسیار متفاوت است و به هیچ وجه حاضر نیستند مثل محرومان جامعه زندگی كنند.

گاهی اگر به افرادی كه از رفاه روحانیون دم می‌زنند گفته شود چند مورد از روحانیون مرفه را نشان بدهید، شاید 5، 6 نفر را نتوانند نام ببرند، ولی كل جامعه روحانیت را زیر علامت سؤال می‌برند. این در حالی است كه همین چند نفر را نیز از میان مسئولان نام می‌برند و الا در قشر روحانیون غیرمسئول محرومیت در حد بسیار گسترده دیده می‌شود.

روحانیت یكی از اساسی‌ترین اركان شكل گیری انقلاب اسلامی بوده است؛ از اینرو بهترین راه برای از بین بردن انقلاب این است كه وجهه مردمی و پشتوانه مردمی روحانیون را از بین ببرند و این ستون خیمه انقلاب را تخریب كنند.

از بركات طرح هجرت این بوده است كه با حضور روحانیون با زن و فرزند در روستاهای بسیار بسیار محروم و گاهی در نقاط كپر نشین كشور و زندگی كردن با مردم محروم، بخش عمده‌ای از تبلیغات گسترده دشمن خنثی گردیده است.

2. احیاء مساجد

مساجد بسیاری در نقاط مختلف كشور وجود دارد كه هیچ گاه نماز جماعتی در آنها برگزار نمی‌شود؛ در برخی از آنها گاهی نماز فرادی خوانده می‌شود و در مواردی فقط در ایام خاصی مسجد را می‌گشایند و پس از برطرف كردن گرد و غبار فراوانی كه در آن نشسته، مسجد ده روز فعال می‌شود و باز از فعالیت می‌افتد.

امام جمعه اسبق نورآباد ممسنی می‌گفتند: قبل از راه اندازی طرح هجرت، در آن منطقه هشتصد روستا وجود داشت كه یك روحانی نداشت. همچنین امام جمعه سابق اسدآباد همدان می‌گفتند: اطراف اسدآباد همدان كه خیلی نقطه پرتی هم در كشور به حساب نمی‌آید، صد و ده روستا وجود داشت كه در همه آنها یك روحانی وجود نداشت. مواردی كه بیان شد از نقاط خیلی محروم كشور؛ مثل سیستان و بلوچستان و اطراف بوشهر و غیره نیست. والا در مناطق خیلی محروم كه وضعیت از این هم اسف بارتر است.

در سفری كه به بوشهر داشتم، در طول 270 كیلومتر منطقه روستایی، كه اغلب این روستاها به دلیل نقطه مرزی بودن در معرض خطر تهاجم فرهنگی و تفكرات انحرافی و الحادی هستند، فقط یك روحانی وجود داشت. این نشان دهنده كمبود بسیار گسترده روحانی در نقاط مختلف كشور است.

بحمدالله طرح هجرت توانسته است گامی - هرچند ناچیز - در جهت محرومیت زدایی فرهنگی و دینی در ك شور بردارد. همین الآن در روستاهای حساس اسد آبادی كه 110 روستای بدون روحانی داشت، ده روحانی مستقر شده، كه می‌شود گفت حدود ده درصد از كمبود آن منطقه پاسخ گفته شده است و امیدواریم كه باگذر زمان و گسترش فضاهای آموزشهای حوزوی بتوانیم به بخشی از نیازهای محسوس و گسترده جامعه پاسخ گوییم.

3. احیاء معارف دینی

گاهی نقاطی دیده می‌شود كه، مردم حتی از خواندن صیغه عقد نكاح به عنوان یك فریضه دینی بی خبرند، نماز میت را نمی‌شناسند و نمازهای پنج گانه را نیاموخته اند. من خودم زمانی به روستایی برای تبلیغ رفتم كه در روز ماه مبارك رمضان، شاید در كل روستا فقط 3 نفر روزه بودند. بخش عمده‌ای از این بی اعتنایی به احكام دینی به دلیل محرومیت فرهنگی و عدم حضور روحانیت در این مناطق بوده است. با گسترش طرح هجرت بلند مدت حوزه علمیه قم، بحمد الله بخشی از این نیاز پاسخ گفته شده است.

در بخش احیاء معارف دینی ما طرحی داریم كه اگر قبل از اعلام رسمی، از رسانه‌ها ابلاغ شود خیلی ارزشمند است. بعضی از مبلغین ما بطور خودجوش این طرح را اجرا كرده اند. آنها از روستاهای مجاور كه در آنها كار فرهنگی انجام نمی‌شده، نیروهایی را كه مثلا در خواندن قرآن و تصحیح قرائت نماز و غیره موفق بوده اند جذب كرده و به عنوان مربی در آن روستاها معرفی كرده اند. آنها در قالب هیئتهایی، بچه‌ها را تحت پوشش قرار داده، قرآن را به آنها می‌آموزند، قرائت نمازشان را تصحیح می‌كنند و با معارف ساده و اولیه دین آشنا می‌سازند. اگر این طرح به صورت گسترده پیاده شود می‌تواند بخش عمده‌ای از خلاهای تبلیغی موجود كشور را پوشش دهد. بسیار مناسب است كه رسانه‌های تبلیغاتی این امر را در ذهن مردم جا بیاندازند كه اگر در محل خودشان روحانی وجود ندارد، یك فرد پذیرفته شده فرهنگی متدین مقبول اجتماعی را به یك روحانی معرفی كنند تا اولیات دینی را از روحانی آموخته و به آنها یاد دهد.

4. پركردن اوقات فراغت

سازمان تبلیغات اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی، بسیج، آموزش و پرورش، اوقاف و مجموعه‌های دیگری، برای پر كردن اوقات فراغت دانش آموزان در فصل تابستان فعالیت می‌كنند، تا ضمن پر كردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان، فرهنگ دینی را نیز در میان آنان گسترش دهند. در سال گذشته روحانیون هجرت بلند مدت به همه این ارگانها جهت پر كردن اوقات فراغت كمك كردند.

نیروهای هجرت بلند مدت مانند خود حوزه بافت مردمی دارند و می‌توانند به همه سازمانها كمك تبلیغی كنند؛ گرچه از انجام كار اداری در این مجموعه‌ها برحذر داشته شده اند و اگر در كارهای اداری وارد شوند از سیستم طرح هجرت خارج می‌شوند.

5. ساخت مسجد، خانه عالم و خدمات عمرانی

تا كنون تعداد بسیار زیادی مسجد توسط روحانیون هجرت بلند مدت ساخته شده و یا مساجد موجود توسعه پیدا كرده، تعمیر شده و احیاء گردیده است. همچنین در این مدت، مقدار زیادی خانه عالم ساخته شده است كه آمار فعالیتهای فوق پس از بررسی دقیق اعلام خواهد شد. یكی از اعضای شورای اسلامی یك روستا در جمع اعضای شوراهای اسلامی یك منطقه سخنرانی كرده و گفته است: اگر می‌خواهید مشكلات فرهنگی، عمرانی، اقتصادی و مسائل مختلف روستا را حل كنید، روحانی دائم ببرید؛ ما روحانی دائم برده ایم و او در همه این ابعاد در حل مشكلات ما را كمك كرده است.

6. تامین استاد حوزه‌های علمیه شهرستانها

تعداد زیادی از حوزه‌های علمیه شهرستانها از كمبود استاد رنج می‌برند؛ استاد فاضل حوزوی كه بتواند در آنجا تدریس كند و طلبه‌هایی قوی و نیرومند تربیت نماید. یكی از بخشهای كاری طرح هجرت این است كه برای حوزه‌های علمیه استاد می‌فرستد. ما سعی می‌كنیم برای حوزه‌های علمیه اساتید حوزوی اعزام كنیم تا پایه‌های علوم حوزوی شهرستانها تقویت شود، كه این امر در آموزشهای كل حوزه علمیه تاثیر مثبت و بسزایی خواهد داشت. البته این افراد علاوه بر تدریس در حوزه، كار تبلیغی هم انجام می‌دهند.

آموزش مبلغان

یكی از علل عمده‌ای كه موجب می‌شود روحانیون و طلاب حوزه به نقاط مورد نیاز اعزام نشوند و برای این كار رغبت نداشته باشند این است كه احساس عقب افتادگی و خسارت علمی می‌كنند.

برای پوشش دادن این نقیصه، رایانه‌هایی را به صورت قسطی از طریق مركز خدمات در اختیار این افراد قرار داده ایم. همچنین درسهای سطح دو تبلیغ حوزه (كارشناسی تبلیغ) را به CD تبدیل كرده و در اختیار مبلغان محترم گذاشته ایم. روحانیون اعزامی می‌توانند پس از قبولی در آزمون ورودی سطح دو تبلیغ، انتخاب واحد كرده و درسهای مربوطه را به وسیله CD‌ها گوش دهند و در پایان نیمسال امتحان دهند و مانند آموزشهای حوزوی حضوری به آنها مدرك داده می‌شود.

در حقیقت این یك دانشگاه مجازی است كه در ابعاد مربوط به طرح هجرت فعال شده و الان كارش را شروع كرده است. البته در ابتدای امر، این كار به صورت محدود شروع شد و اینك آمادگی برای تحت پوشش قرار دادن همه روحانیون هجرت بلند مدت وجود دارد.

علاوه بر آموزشهای فوق، دروس متداول حوزوی (لمعتین، رسائل و مكاسب و كفایتین) به صورت CD صوتی به افرادی كه تمایل داشته باشند ارائه می‌شود.

این آموزشها اثرات مثبتی داشته است؛ هم طلاب احساس خسارت علمی نمی‌كنند و هم از تولید به مصرف است، یعنی بخشی از مباحثی را كه روحانیون از طریق آموزشها می‌آموزند، می‌توانند در منبر ارائه كنند و همین تنوع و گستردگی اطلاعات مبلغ، موجب جذب گسترده مردم شده است.

شوراهای شهرستانی

یكی از سیاستهای ما در طرح هجرت این بود كه با حضور روحانیون در مناطق مختلف سعی كنیم به همبستگی، همراهی و همدلی روحانیون در منطقه كمك كنیم. از اینرو همه روحانیونی كه ما اعزام می‌كنیم، در هر شهرستان، زیر نظر شورایی اداره می‌شوند كه بر عملكرد آنان نظارت دارد. آن شورا متشكل از: 1. امام جمعه شهر، 2. مسئول سازمان تبلیغات اسلامی شهر، 3. مسئول حوزه علمیه شهر می‌باشد.

بحمد الله تا كون توانسته ایم در بخشهای زیادی این شورا را فعال كنیم و تاثیر مثبت آن نیز خیلی زیاد بوده و به یك همدلی و همگرایی جدی منجر شده است.

یكی از آرمانهای امام راحل این بود كه می‌فرمودند اگر ماهی یكبار روحانیون در مناطق مختلف دور یكدیگر بنشینند، یك چایی بخورند و بروند، همین موجب می‌شود كه دشمنان نتوانند بین آنها نفوذ كرده و تفرقه ایجاد كنند. ما این را به صورت سیستماتیك شكل داده و آثار و بركات آن را دیده ایم. الان ائمه محترم جمعه، سازمان تبلیغات اسلامی و حوزه‌های علمیه شهرستان، این نیروها را همراه و همیار و یاور خود تلقی می‌كنند. البته درجا انداختن این سیستم، نیاز به فعالیت بیشتری داریم و انشاء الله با گذر زمان، این تشكیلات باید منسجم‌تر و قوی‌تر شود.

استقبال مردمی

بحمدالله استقبال مردم از هجرت تا كنون خیلی خوب بوده است؛ تعدادی از دفاتر سازمان تبلیغات اعلام می‌كنند كه تا قبل از این طرح، مردم اصلا نمی‌آمدند بگویند كه ما روحانی می‌خواهیم و اگر خود ما روحانی به روستا می‌فرستادیم فرستاده بودیم، ولی الان به دلیل بركاتی كه از حضور روحانیون در روستاها دیده شده، روستاهای مجاور نیز به سازمان تبلیغات اسلامی یا ائمه جمعه مراجعه كرده و یا به خود ما در طرح هجرت نامه می‌نویسند و درخواست روحانی می‌كنند.

درخواست از مسئولین

خواهش ما از مسئولین محترمی كه در رده‌های مختلف سازمانها دغدغه مسائل فرهنگی دارند، این است كه:

اولا: به روحانیون در فعالیتهای فرهنگی كمك كنند.

ثانیا: در حد امكان مشكلاتی را كه فرا روی مبلغان وجود دارد، حل كنند. روحانیون محترم هجرت بلند مدت در جهت انجام تكلیف دینی و تبلیغ معارف دینی، فضای علمی و معنوی حوزه و برخورداریهای شهری را پشت سرگذاشته و به مناطق مورد نیاز كشور مهاجرت كرده اند. از مسئولین محترم انتظار می‌رود كه در حد امكان به این عزیزان كمك كنند.

من به عنوان كسی كه سالیان درازی عمرم را در امور فرهنگی مصرف كرده‌ام، عرض می‌كنم: حضور و فعالیت یك روحانی در منطقه، بزرگترین دفاع از سنگرهای فرهنگی و دینی مردم و بهترین ابزار برای فعال كردن آنان در جهت كاهش مفاسد اجتماعی و مشكلات امنیتی در ابعاد مختلف است. اگر مسئولین بخواهند مشكلات اجتماعی را در ابعاد مختلف حل كنند، باید به این نیروها كمك كنند.

یكی از كمكهایی كه می‌شود انجام داد ساختن خانه عالم و یا تعمیر و تكمیل خانه‌های عالم است.

گاهی متاسفانه خانه عالم وجود دارد و با مبلغ كمی می‌توان آن را تكمیل و یا تعمیر كرد، اما هیچ كس كمك نمی‌كند تا این مشكل حل شود؛ این در حالی است كه بودجه‌های فرهنگی زیادی برای فرهنگسراها مصرف می‌شود. باید سؤال كرد كه آیا واقعا این فرهنگسراها چقدر تاثیر مثبت فرهنگی دارند كه بودجه‌های میلیاردی خرج آنها شود، ولی وقتی نوبت به ساخت یا تعمیر خانه عالم می‌رسد متولیان فرهنگی و مسئولان اجرایی بودجه ندارند. خواهش ما این است كه افرادی فرهنگی و كارشناس، یك ارزیابی و تحقیق میدانی انجام دهند و منصفانه قضاوت كنند كه در جاهایی كه این روحانیون حضور داشته اند چقدر آسیبهای اجتماعی كاهش یافته است و فرهنگسراهایی كه با آن بودجه‌های كلان ساخته می‌شود تا چه میزان آسیب اجتماعی وارد كرده اند.

پرسش‌ها و پاسخ‌ها

سؤال: تا كنون چند نفر از طریق هجرت بلند مدت اعزام شده اند؟

جواب: تا كنون بیش از هزار و دویست نفر از طریق این طرح اعزام شده اند.

سؤال: آیا از نظر علمی افرادی كه اعزام می‌شوند صلاحیت كافی دارند و آیا اصلا ضابطه‌ای در این مورد وجود دارد؟

جواب: ضابطه ما این است كه افراد اعزامی حداقل دروس سطح حوزوی را تمام كرده باشند، ولی تبصره‌ای در ذیل این ماده قانونی وجود دارد و آن اینكه اگر فردی مدرك حوزوی پایان سطح را نداشته باشد، ولی توانائیش در آن حد احراز شود، او را اعزام می‌كنیم.

مشكل این بود كه گاهی طلاب حوزه به درس خارج مشغولند، اما به دلیل عدم شركت در امتحانات حوزه، مدرك حوزوی ندارند. ما با این افراد مصاحبه كرده و در صورت احراز صلاحیت علمی برای تبلیغ اعزام می‌كنیم؛ در مقابل اگر 10 سال هم درس خارج خوانده باشند ولی توانایی تبلیغی آنها احراز نشود، آنها را اعزام نمی‌كنیم.

سؤال: پیش بینی می‌كنید كه در سال جاری چند نفر نیروی جدید جذب كنید؟

جواب: پیش بینی ما این است كه حداقل در سال جاری ششصد تا هفتصد نفر نیروی جدید جذب كنیم.

سؤال: آیا اطلاعات و آمار دقیقی از مناطق فاقد روحانی و تعداد روحانی مورد نیاز به دست آورده اید؟

جواب: حقیقت این است كه ما این كار را نكرده ایم و سازمانهای تبلیغی دیگر هم - كه حدود بیست و چند سال كار كرده اند - این كار را انجام نداده اند، ولی آنقدر نیاز گسترده است كه اگر همین الان به بعضی از شهرستانهای محروم صد نفر مبلغ بفرستیم، آمادگی پذیرش وجود دارد.

سؤال: آیا فكر نمی‌كنید كه تعداد افراد اعزامی تا كنون كم بوده و می‌بایست بیش از این اعزام می‌شدند؟

جواب: اگر كسی آشنای با كار باشد می‌داند كه اعزام بیش از هزار خانواده به نقاط محروم كار ساده‌ای نیست.

به نظر من، هم ایثار افرادی كه رفته اند فوق العاده زیاد بوده است و هم نسبت به مقدار نیروی انسانی كل حوزه، كار بسیار موفق بوده است. عده‌ای بر این باور بودند كه كسی حاضر نمی‌شود به نقاط محروم برود، به نحوی كه وقتی آمار هجرت در بافت جدید به سیصد نفر رسید، یكی از مسئولین پرسابقه دفتر تبلیغات گفت: «من می‌فهمم فرستادن 300 طلبه یعنی چه؟ این كار به طور طبیعی شدنی نیست.‌»

البته هیچ كس هم مصلحت نمی‌داند كل حوزه از ابتدا تا انتها تعطیل شده و همه به هجرت بروند. حوزه كارهای آموزشی، تحقیقی و... دارد و كسانی باید این كارها را انجام دهند. و البته هجرت و تبلیغ نیز یكی از ضرورتها و وظایف حوزه است كه باید تا سر حد امكان برای آن تلاش كرد.

سؤال: مهمترین عوامل توفیق حوزه در طرح هجرت را در چه می‌دانید؟

جواب: من احساس می‌كنم كه یكی از علل عمده موفقیت این كار خود بافت حوزوی اداره روحانیون است. اعتماد طلبه‌ها به افت سازمانی حوزوی بیشتر است.

دلیل دوم: نوع پیگیری طرح است. به نظر من طراحی این طرح با توجه به فضای فرهنگی حوزه انجام شده و به دلیل مناسب بودن با فضای فرهنگی حوزه، توفیق آن بیشتر بوده است.

دلیل سوم، نیروهای اجرایی این طرح هستند كه با انیگزه‌های حوزوی كار را دنبال می‌كنند. این خیلی می‌تواند مؤثر باشد.

دلیل چهارم، بازخوردهای به موقعی است كه در برنامه‌ها داده شده است. ما در همین 2 سال، شاید نزدیك به 3 یا 4 بار بازخورد در برنامه داشته ایم. نقاط ضعف برنامه را بررسی كرده و برطرف كرده ایم. اینها نكاتی است كه در موفقیت این طرح مؤثر بوده است. بعضی از كارها در بافت فرهنگی حوزه به طور طبیعی جواب نمی‌دهد. اینجا نیروی نظامی و انتظامی نیست كه با یك دستور نظامی به محل تبلیغ اعزام شوند؛ بلكه راهش این است كه بافت اخلاق حوزوی شناسایی شود.

اگر كسی بخواهد با انگیزه‌های مادی با طلاب حوزه كار كند، چندان جواب مثبت نمی‌گیرد، ولی اگر با انگیزه‌های معنوی آنان كار كند، بسیار بهتر جواب می‌دهد. باید حرمت طلبگی طلاب رعایت شود. اگر بودجه و امكانات زیادی هم به طلاب حوزه بدهند، اما تحقیرشان كنند، آنها دلبستگی پیدا نخواهد كرد.

سؤال: آیا برای نظارت و ارزیابی كار مبلغان هجرت بلند مدت تدبیری اندیشیده شده است؟

جواب: یكی از كارهایی كه بر اساس طرح هجرت بلند مدت انجام شد، راه اندازی شوراهای شهرستانی هجرت است. شوراهای شهرستانی متشكل از امام جمعه و مسئول سازمان تبلیغات و مدیر حوزه علمیه می‌باشد. آنها نیروهای اولیه ارزیابی و نظارت بر كار روحانیون هستند، تا اگر اشكالاتی وجود دارد، آنها در همان منطقه حل كنند. در مواردی نیز اشكالات را به ما منتقل می‌كنند و ما در اینجا پیگیری می‌كنیم. البته موارد دارای مشكل خیلی كم است، اما بطور جدی پیگیری می‌شود. اكیپهای بازرسی خودمان هم خیلی خوب و فعال عمل می‌كنند و در مواردی كه مشكلی وجود داشته باشد از نزدیك بازرسی كرده و اقدام لازم انجام می‌شود.

ضریب رضایت مردم برای ما مسئله مهمی است. اگر مؤمنین و مردم محل ناراضی باشند خیلی اهمیت می‌دهیم و البته اگر خدای ناكرده كار خلاف قاعده‌ای رخ داده باشد و مردم هم ناراضی نباشند، ما خودمان اقدام می‌كنیم.

سؤال: با توجه به اینكه مبلغان محترم در مناطق مختلف كشور با مسائل گوناگونی روبرو می‌شوند، آیا برای مناطق خاص، آموزشهای ویژه منطقه‌ای نیز در نظر گرفته شده است؟

جواب: بله؛ ما چهار نوع آموزش را برای این آقایان پیش بینی كرده ایم. یك نوع آموزش تبلیغی كه CD آن آماده شده است و برنامه هایش به صورت دانشگاه مجازی فعال شده است. یكی هم دروس حوزوی است كه برنامه امتحانیش حل شده و مبلغان می‌توانند در اینجا امتحانات حوزوی بدهند و از جهت رشد علمی مشكلی نداشته باشند. نوع دیگر، آموزش منطقه‌ای است كه به دلیل آسیبهای خاص هر منطقه تبلیغی، آن آموزشها را پیش بینی كرده ایم. مثلا اگر در سیستان و بلوچستان اعتیاد به صورت یك مسئله جدی مطرح است، باید مبلغانی كه در آن منطقه هستند آموزشهایی در مورد شیوه مبارزه با اعتیاد ببینند. آخرین نوع آموزش، آموزش عمومی است. آموزش عمومی برای همه مبلغین و در هرجا كه هستند اجباری است. البته حجم آموزشهای عمومی كم است ولی هر مبلغ باید در طول ماه، مقداری كار علمی و پژوهشی انجام دهد.

سؤال: هدف از برگزاری گردهمائیهای سالانه هجرت بلند مدت چیست؟

جواب: ما در برگزاری گردهمایی، به دنبال چند هدف عمده هستیم:

1. ارائه گزارش عملكرد و فعالیتهای انجام شده در هجرت بلند مدت جهت آشنایی مبلغان مهاجر؛

2. انتقال انتظارات و توجیه دستورالعمل‌های كاری و اجرایی برای مبلغان؛

3. استفاده از تجربه‌های مبلغان مهاجر از طریق برگزاری كمیسیونها؛

4. انتقال مشكلات مبلغان به مسئولین به صورت حضوری و پاسخگویی به سؤالات آنها؛

5. تشویق مبلغان ممتاز در حضور روحانیون هجرت بلند مدت.