سیره اخلاقی و تبلیغی شهید آیت الله اشرفی اصفهانی رحمة الله علیه

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| سیره اخلاقی و تبلیغی شهید آیت الله اشرفی اصفهانی رحمة الله علیه

نگارنده: مسلم موحدی راد

***********

اشاره
آیت الله سید عطاءالله اشرفی اصفهانی، چهارمین شهید محراب انقلاب اسلامی، در سال 1281 شمسی در خمینی شهر اصفهان دیده به جهان گشود. به دستور آیت الله العظمی بروجردی در سال 1335 شمسی در جهت حفظ وحدت برادران شیعه و سنی به کرمانشاه اعزام گردید. از اوایل نهضت و دستگیری امام خمینی(ره) از حامیان و تا آخر عمر به ایشان وفادار بود. با صدور حکمی از جانب امام خمینی(ره) در 14 ذیقعده سال 1399 قمری به امامت جمعه کرمانشاه منصوب شد. ایشان در ظهر جمعه 23 مهرماه 1361 پس از دو بار ترور ناکام، در سنگر نماز جمعه توسط منافقان و وارثان ابوسفیان در سن 80 سالگی به شهادت رسید. پیکر مطهر ایشان در گلزار شهدای «تخت فولاد» اصفهان آرام گرفت.1
شهید آیت‌الله اشرفی اصفهانی رحمة الله علیه با سبک و سیره تبلیغی منحصربه‌فرد خود، نقش بی‌بدیلی در ترویج معارف اسلامی و هدایت جامعه ایفا کرد. روش‌های تبلیغی ایشان، مبتنی بر اخلاص، ساده‌زیستی و ارتباط صمیمی با مردم، الگویی ماندگار برای مبلغان دینی است. این نوشتار به بررسی برخی ویژگی‌های سبک تبلیغی این شهید والامقام با تأکید بر سیره فردی ایشان می‌پردازد.

1.    عمل بر اساس تقوا
مقام معظم رهبری مدظله العالی درباره تقوای رفتاری آیت‌الله اشرفی اصفهانی می‌فرمایند:
لازم می‌دانم یاد نیکی بکنم و تجلیل کنم از عالم بزرگوار و اخلاقی و زاهدی که عمرش را به دستور مرحوم آیت‌اللّه بروجردی(ره) در این استان [کرمانشاه] گذرانید و اجر زحمات خود را با شهادت دید؛ شهید بزرگوار محراب، مرحوم آیت اللّه اشرفی ... . من توفیق پیدا کردم مکرر در منزلشان در کرمانشاه با ایشان ملاقات کنم. دو نفری بنشینیم و گفتگو کنیم. در جلسات دیگر هم ایشان را دیده بودیم؛ در جلسه‌ ائمه‌ جمعه‌ استان در اسلام‌آباد که مرحوم شهید صدوقی [نیز] از یزد آمده بود و دیگران هم بودند. زیر بمباران، جلسه‌ ائمه‌ جمعه‌ استان را تشکیل دادند و ما هم شرکت کردیم. در جلسات متعدد این مرد بزرگوار را از نزدیک دیده بودم؛ حقاً و انصافاً مصداق یک عالمِ عامل بود. فقط زبان او تبلیغ نمی‌کرد؛ عمل او هم تبلیغ می‌کرد. تواضع او، زهد او، بی‌اعتنایی او به بسیاری از چیزهای ظاهری، از ویژگی‌های او بود؛ مرد بزرگی بود. خدای متعال هم به او اجر داد؛ در آخرِ یک عمر نسبتاً طولانی، خدای متعال مرگ ناگزیر را برای او به شهادت قرار داد. بارها عرض کردیم شهادت، مرگ تاجرانه است، مرگ پُر سود است، این روغنِ ریخته را نذر امامزاده کردن است. بالاخره این روغن که خواهد ریخت؛ «کلّ نفس ذائقة الموت»2. اگر چنانچه انسان سعادت پیدا کند _ پروردگارا! ما هم مشتاق این سعادتیم _ این حادثه‌ ناگزیر را به خدا بفروشد، سود سرشاری کرده است. «إِنَّ اللَّهَ اشتَرى مِنَ المُؤمِنينَ أَنفُسَهُم وَأَموالَهُم»3؛ خدا جان را می‌خرد، خدا مشتری است. این خیلی سعادت بزرگی است و این مرد این سعادت را پیدا کرد.4

2.    عدم انتظار پاداش و تشکر از دیگران
شهید آیت الله اشرفی اصفهانی(ره) با الهام گرفتن از آیه‌ شریفه «إِنَّمَا نُطعِمُكُم لِوَجهِ ٱللَّهِ لَا نُرِيدُ مِنكُم جَزَاء وَ لَا شُكُوراً»5 می‌فرمود: «کارها را برای خدا بکنید و به فکر پُست و مقام و حتی منتظر دعای خیر و تشکر مردم نباشید و همیشه اجرتان را از خدا بخواهید. همیشه کارهایتان را به خدا واگذار کنید. اتکا به خدا داشته باشید و عزت را از خدا بخواهید. وقتی که شما امورتان را به خدا واگذار کردید، خدا بهتر از آنچه انتظار داشتید، نصیب شما می کند».6

3.    قرائت قرآن و توسل به اهل بیت علیهم السلام
یکی از فرزندان شهید اشرفی اصفهانی(ره) می‌گوید: «امکان نداشت حاج‌آقا شبی خواندن چند سوره از قرآن را فراموش کند. همیشه قبل از خواب، چند سوره از قرآن را به عنوان هدیه برای علما، اساتید و پدر و مادرشان از حفظ می‌خواند و بنابر اظهار خودشان، در مجموع حدود 18 جزء قرآن را از حفظ داشت».7
ایشان علاقه فوق‌العاده‌ای به خاندان عصمت و طهارت علیهم السلام داشت. در بیشتر گرفتاری‌ها، به حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام متوسل می‌شد. هر سال در ماه مبارک رمضان، یک ختم قرآن هدیه به چهارده معصوم تلاوت می‌کرد و همیشه توصیه می‌کرد که برای رفع گرفتاری‌ها و مسائل مهم اجتماعی، به ائمه  معصومین متوسل شوید. یکی از اعمال بسیار مهم ایشان، خواندن زیارت عاشورا بود. زیارت جامعه کبیره را حفظ بود و در عتبات مقدسه و زیارت مشهد مقدس، این زیارت و نیز زیارت امین‌الله را می‌خواند. علاقه‌ فوق‌العاده ایشان به شرکت در مراسم عزاداری و سوگواری امام حسین(ع) و توسل به اهل‌بیت(ع) به اندازه‌ای بود که در ایام عاشورا، حال و هوای دیگری می‌یافت و همیشه ذکر لبش «یا الله» و «یا حسین» بود. در آخرین لحظات زندگی نیز چندین بار نام مقدس امام حسین(ع) را به زبان آورد.8
مرحوم آیت‌الله نجفی مرعشی به فرزندان شهید اشرفی اصفهانی می‌گفت: «خدا پدرتان را رحمت کند. همیشه قبل از اذان صبح که به حرم حضرت معصومه(س) مشرف می‌شدم، یا اولین نفر من بودم و پدر شما نفر دوم و یا بالعکس».9
درباره‌ علاقه و توسل ایشان به اهل‌بیت آمده است: «در مشاهد مشرفه و به‌خصوص در حرم حضرت علی بن موسی‌الرضا(ع)، نماز جعفر طیّار را می‌خواند. حتی اگر در روز سه بار به حرم تشرف می‌یافت، خواندن نماز جعفر طیّار و زیارت جامعه کبیره را بر خود لازم می‌دانست. در یکی از سفرها، مقداری از غبار حرم حضرت رضا (ع) را برای تبرک برداشت و وصیت نمود تا پس از مرگ آن را بر خاک قبرش بپاشند».10
توجه به خواندن زيارت عاشورا و دلدادگی ایشان به امام حسين به‌گونه‌ای بود که فرزندشان می‌گويد: «هيچ‌گاه زيارت عاشورای او قطع نمی‌ شد. او از تربت مقدس امام حسين(ع) شفا می‌‌‌ گرفت و ديگران را نيز به اين عمل سفارش می‌کرد. از هنگام تکليف تا پايان عمر شريف خويش، هیچ‌گاه در شب‌های جمعه زمزمه دعای کميل ايشان ترک نشد».11

4.    اعتقاد، عشق و التزام عملی به ولایت‌فقیه
یکی از ویژگی‌های شهید بزرگوار آیت‌الله اشرفی اصفهانی(ره) آگاهی به زمان و مقتضیات عصر بود. در همان زمان که امام خمینی(ره) از زندان آزاد شد، ایشان به اتفاق چند تن از علما به قم عزیمت و با معظم‌له دیدار کرد و با کسب اجازه‌ کتبی، وکالت و اجازه‌‌ مطلق در امور حسبیه و شرعیه از جانب امام، نماینده‌ تام‌الاختیار ایشان در استان کرمانشاه شد. در طول اقامت در کرمانشاه، فعالیت عمده‌ خود را صرف تثبیت و معرفی امام به عنوان مرجع تقلید کرد و علی‌رغم کارشکنی‌ها و غرض‌ورزی‌ها و بدخواهی‌هایی که اعمال می‌شد، در این مسیر ثابت‌قدم بود و بارها به فرزندش می‌گفت: «تقویت امام، تضعیف کفر و تضعیف امام، تقویت کفر است».12

5.    سکونت در منزل ساده و پرهیزاز تجملات
منزل شهید آیت‌الله اشرفی اصفهانی(ره) کاملاً ساده بود. فرزند ایشان می‌گوید:
خانه حاج‌آقا دو اتاق بیشتر نداشت. گاهی که مسئولین برای دیدار به منزل می‌آمدند، جایی برای پذیرایی و ماندن آنها نداشتیم و غذایشان را هم از بیرون تهیه می‌کردیم. کتابخانه‌ 9 متری، مهمانخانه ایشان هم بود. هر وقت به ایشان می‌گفتیم که اینجا را عوض کنیم و جای مناسب‌تری بگیریم و [یا] حتی اجاره کنیم، قبول نمی‌کردند. می‌گفتند که امام عزیز ما، در یک گوشه جماران روی موکت زندگی می‌کند، من که مقامم از امام بالاتر نیست. همین هم برای من زیاد است.13
ایشان فوق‌العاده بی‌آلایش بود. در منزل ایشان هیچ خدمه‌ای وجود نداشت و همه مردم در همان منزل به ملاقات ایشان می‌آمدند. زنگ‌ خانه که به صدا در می‌آمد، خودش‌ در‌ را باز‌، و از مردم پذیرایی می‌کرد‌. از ایشان ساختمانی باقی ‌مانده است که یک آشپزخانه 6 متری و یک اتاق و هال‌ 12 متری با یک کتابخانه دارد.14

6.    مراقب حال اطرافیان
یکی از محافظان شهید آیت‌الله اشرفی اصفهانی(ره) درباره رسیدگی ایشان به امور محافظان می‌گوید:
در منزل شهید اشرفی اصفهانی به جز من که‌ محافظ‌ بودم، دو نفر از بچه‌های شهربانی _ به عنوان نگهبانِ منزل _ حضور داشتند و در کوچه می‌ایستادند. شبی حدود ساعت یک و نیم، به من زنگ زدند که به منزل ایشان بروم. آن شب برف بسیاری نیز در کرمانشاه باریده بود. وقتی به آنجا رسیدم، ایشان گفت: «یا به بچه‌های محافظِ منزل بگو بیایند داخل، یا اسلحه‌هایشان را بگیر و بگو بروند». وقتی علت را پرسیدم، گفت: «با این برف سنگین من چگونه راحت بخوابم، وقتی وقتی ‌که‌ دو نفر نیروی انتظامی در کوچه باشند؟».گفتم: «من نمی‌توانم این کار‌ را‌ انجام دهم. اجازه دهید با رئیس شهربانی صحبت کنم». سپس با رئیس شهربانی، سرهنگ مدلّل‌، تماس گرفتم. ایشان همان لحظات خودش را به منزل شهید رساند و ایشان به سرهنگ مدلّل گفت: «از‌ فردا‌ یا این مأموران را بر‌دارید یا باید برایشان یک اتاقک درست کنید. من نمی‌توانم با‌ این‌ شرایط‌ قبول کنم که مأموری اینجا باشد». فردای آن روز به رئیس شهربانی، یک اتاقک در آنجا گذاشتند تا اگر باران و برفی آمد، آن ‌دو مأمور بتوانند از برف و باران در امان باشند. شهید نیز هر شب نیز رأس ساعت 21، برای آنها چای و میوه می‌برد.15

کتابنامه
1- جمعی از محققین پژوهشکده باقرالعلوم(ع)؛ گلشن ابرار؛ ج 2، ص 641 _ 648 با اندک تصرف و تلخیص.
2. آل عمران: 185. 
3. توبه: 111.
4.  بیانات در جمع روحانیون شیعه و اهل سنت کرمانشاه‌، 20/07/1390.
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=17659
5.  انسان: 9.
6 . حسن اردشیری؛ «آیت الله اشرفی اصفهانی؟ره؟، اسوه اخلاق و فضیلت»؛ ماهنامه مبلغان؛ ص 55.
7 . ماهنامه مبلغان؛ «آیت الله اشرفی اصفهانی؟ره؟، اسوه اخلاق و فضیلت»؛ شماره 83، ص55.
8 . ماهنامه مبلغان؛ «آیت الله اشرفی اصفهانی؟ره؟، اسوه اخلاق و فضیلت»؛ شماره 83، ص 55.
9 . همان.
10 . https://takhtefoulad.ir/TakhteFoolad/Media/Mashahirs/1025/22.jpg
11 . جمعی از محققین پژوهشکده باقرالعلوم؟ع؟؛ گلشن ابرار؛ ج2، ص643.
12.  حسن اردشیری؛ «آیت الله اشرفی اصفهانی، اسوه اخلاق و فضیلت»؛ ماهنامه مبلغان؛ شماره 83، ص 53.
13.  علی عبد؛ سیره شهید اشرفی اصفهانی؛ ص 137.
14 . ماهنامه شاهد یاران؛ «یادمان شهید محراب آیت‌الله اشرفی اصفهانی»؛ شماره 44، ص 133 و 134. 
15.  ماهنامه شاهد یاران؛ «یادمان شهید محراب آیت‌الله اشرفی اصفهانی»؛ شماره 44، ص 133 و 134.