غره شدن به خود و خداوند عامل خشم الهی/ «انَّما أوتیتُهُ عَلیٰ عِلمٍ عِندی»
انس با قرآن کریم و بهره گیری از کلام وحی در سرتاسر زندگی رهبر معظم انقلاب نمود داشته است. گذشته از اهتمام ایشان به بحث تلاوت قرآن و تربیت قاریان، تفسیر قرآن کریم چه در جلسات تفسیر، فقه و اصول و چه در مهم ترین و راهبردی ترین سخنرانی های سیاسی ایشان در قبل و بعد از انقلاب دیده می شود.
به بیان دیگر ایشان هم در عرصه سخن و هم در ورطه عمل، همواره معارف وحیانی را سرلوحه خویش قرار می دهند. از همین رو تلاش می کنیم برگی از تفسیر و اشارات قرآنی معظم له را منتشر کنیم.
«قالَ إِنَّما أوتیتُهُ عَلىٰ عِلمٍ» (زمر/49)
در دو جای از قرآن این عبارت هست که: «ثُمَّ إِذا خَوَّلناهُ نِعمَةً مِنّا قالَ إِنَّما أوتیتُهُ عَلىٰ عِلمٍ»(زمر/ ۴۹). هم در سوره‌ی زمر هست و هم در سوره قصص - خدا نعمتی به انسان می دهد، اما انسان از دهنده نعمت غافل می شود و تصور می کند که این خود اوست که توانسته این نعمت، این موقعیت و این فرصت را به دست آورد.
عین همین عبارت درباره قارون هست که وقتی به او اعتراض کردند که این نعمت ها را از خدا بدان، سهم خودت را هم ببر؛ اما آن را در راه خدا مصرف کن، او در جواب گفت: «اقالَ إِنَّما أوتیتُهُ عَلىٰ عِلمٍ عِندی»؛ (قارون) گفت: «این ثروت را به وسیله دانشی که نزد من است به دست آورده ام!»(القصص/ ۷۸) خودم به دستش آوردم، هنر خودم بود؛ این همان خطای بزرگی است که ممکن است همه ما دچارش بشویم؛ غرّه شدن به خود. عین همین قضیه، غرّه شدن به خداست.
آیه شریفه: «یا أَیُّهَا النّاسُ إِنَّ وَعدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلا تَغُرَّنَّکُمُ الحَیاةُ الدُّنیا وَلا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الغَرورُ؛ ای مردم! وعده خداوند حقّ است؛ مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد، و مبادا شیطان شما را فریب دهد و به (کرم) خدا مغرور سازد».(لقمان/۳۰) درباره غرّه شدن به خداست؛ به خدا هم غرّه نشوید.
در دعای صحیفه سجادیه می فرماید: «فالویل الدائم لمن اغترّ بک»، «ما اطول تردّده فی عقابک»، «ما ابعده عن الفرج»(الصحیفه السجادیه، دعای۴۶). مغرور شدن به خدا یعنی نابحق از خدا توقع کردن؛ بدون اینکه انسان عمل صالحی را به میدان بیاورد، از خدا پاداش بخواهد؛ این که انسان بگوید، ما که بنده ی خوب خدا هستیم و خدا حتماً به ما کمک خواهد کرد؛ این که انسان از حلم الهی سوء استفاده کند و به گناه ادامه بدهد؛ از عذاب خدا خود را ایمن بداند؛ این ها همه غرّه شدن به خداست.
امام سجاد می فرماید: خدایا! مصیبت دائمی برای آن کسی است که به تو غرّه بشود. این غرّه شدن به خدا، همان بلایی است که بر سر بنی اسرائیل آمد. خدای متعال آن ها را ملت برگزیده قرار داده بود؛ اما چون به خدا غرّه شدند و وظایف خودشان را انجام ندادند، خدای متعال درباره ی آن ها فرمود: «ضربت علیهم الذّلة و المسکنة».(سوره مبارکه البقرة آیه ۶۱) آن ها همان هایی هستند که خدای متعال در چند جای قرآن تصریح کرده که من این ها را مردمان برگزیده قرار دادم؛ «أَنّی فَضَّلتُکُم عَلَى العالَمینَ»(البقرة آیه ۱۲۲)؛ اما همین ها با عمل بد خود کاری کردند که خدای متعال درباره ی آن ها فرمود: «ضربت علیهم الذّلة و المسکنة و باؤوا بغضب من اللَّه»(البقرة آیه ۶۱)، و مورد خشم الهی قرار گرفتند.
غرّه شدن به خدا، این چیز ها را دنبال خودش دارد. بایستی به خودمان، دلمان و جانمان و به شستشوی روانی خودمان بپردازیم و وظایف سنگین، ما را غافل نکند. البته، راه باز است؛ همین نماز های پنجگانه، همین امکان دعا، همین نافله، همین نماز شب؛ همه از راه های به خود پرداختن است؛ این راه ها را در مقابل ما باز گذاشته اند. اگر تنبلی نکنیم، می شود؛ آن وقت انسان اعتلاء و نورانیت پیدا می کند و کار هایش برکت پیدا می کند.(1)
مغرور شدن ملت ها و مسئولان؛ عامل سرنگونی و سقوط آن ها
امروز هم شما نگاه می کنید و می بینید که علی رغم این که مخالفان ملت ایران، دشمنان و توطئه گران ملت ایران، عظمت این ملت و عظمت این حضور سی میلیونی و عظمت این انتخابات را دیدند و در دل خودشان تحقیر شدند، هنوز در زبان حاضر نیستند اعتراف کنند؛ اما واقعیت قضیه این است که این ملت با حرکت خود، با حضور خود، با نشاط خود، بر روی همه توطئه ها خط بطلان کشید، بعد از این هم همین جور خواهد بود؛ منتها شرطش ادامه ی تقواست، که تقوا موجب رحمت الهی است. به خودمان مغرور نشویم.
مغرور شدن ملت ها و مسؤولان ملت ها همیشه مایه سرنگون شدن و سقوط آن ها شده است. هیچ کس نگوید «من» کردم. خدای متعال در قرآن با لحن استهزاء آمیزِ نافذِ خود می گوید که قارون گفت: «قال انّما اوتیته علی علم عندی»(القصص آیه ۷۸) من خودم بودم که با توانایی خودم توانستم به این نقطه برسم! خدای متعال او را در اعماق زمین سرنگون کرد. ما باید تلاش کنیم؛ ما باید مجاهدت کنیم. هیچ ملتی بدون مجاهدت، بدون تلاش، بدون ابتکار، بدون نوآوری، بدون فتح مراحل گوناگون پیشرفت، به جایی نمی رسد؛ اما برکت از خداست، توفیق از خداست و تقوا زاد راه است؛ لذا توصیه همه پیغمبران تقوا بوده است.(2)
1- ۱۳۸۵/۰۳/۲۹ بیانات در دیدار مسئولان و کارگزاران نظام جمهوری اسلامی
2- ۱۳۸۴/۰۴/۰۷ بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی
منبع: ایکنا
افزودن دیدگاه جدید