مهدي مبيني

رمضان و حيات طيبه

تاریخ انتشار:
رمضان در واقع فرصتي است براي بازگشت به خويشتن و پاسخ گويي به پرسش ‌هاي اساسي در هستي كه من كي ‌ام و از كجا آمده ‌ام و آمدنم در راستاي چه هدفي بوده است و در نهايت ره به كجا دارم.
رمضان

رمضان و حيات طيبه[1]

با حلول ماه مبارك رمضان سفره بي ‌انتهاي الهي گسترده مي ‌شود تا حقيقت ‌جويان و حقيقت‌ خواهان با بهره گيري از عظمت، كرامت و فضاي انباشته از رحمت ماه رمضان، دل ‌ها و جان ‌هاي خود را نوراني و به خدا نزديك ‌تر كنند.

بركت روزه روزها، توسل و دعا و ذكر و تلاوت قرآن در اين ماه، نور حقيقت را بر دل ‌هاي مؤمنان مي ‌تاباند. 

پيامبر گرامي اسلام محمد(صلی الله علیه وآله وسلّم) در آستانه اين ماه، خطبه ‌اي مي‌ خواند و مردم را به شكوه آن آگاه مي ‌ساخت كه بر اساس آن، حتي نفس كشيدن در ماه رمضان عبادت شمرده شده است. 

زيباترين تعبير از اين ماه، هماني است كه پيامبر فرمود: «اين ماهي است كه در آن، خداوند شما را به ميهماني خويش فراخوانده است».

رمضان ماهي كه با حلول آن درهاي رحمت الهي و مغفرت او بر روي بندگان او گشوده مي ‌گردد و زمينه براي نزديك شدن بيش از پيش بندگان به خدا فراهم مي ‌گردد. 

عطر بوي رمضان را مي ‌توان در هر كوچه و پس كوچه‌ اي احساس كرد و جان را در زلالي اين ماه شست ‌و شو داد.

رمضان در واقع فرصتي است براي بازگشت به خويشتن و پاسخ گويي به پرسش ‌هاي اساسي در هستي كه من كي ‌ام و از كجا آمده ‌ام و آمدنم در راستاي چه هدفي بوده است و در نهايت ره به كجا دارم. 

رمضان فرصتي است كه در آن مي ‌توانيم اندكي از قيل و قال ‌هاي مرسوم دنيا خارج شده و به خود بنگريم ودر پرتو اين نگريستن طرحي نو را در زندگي خويش بيفكنيم. 

در اين ماه برنامه زندگي ما دستخوش تغيير مي‌ گردد، اين تغيير از جنبه ‌هاي ظاهري زندگي تا ابعاد معنوي زندگي را در بر مي ‌گيرد. اين تغييرات در ساده ترين شكل خود در زمان غذا خوردن ما است كه همين تغيير ساده داراي پيامد‌هاي بسياري براي زندگي خانوادگي ما مي ‌باشد. اين تغيير منجر به افزايش حضور ما در خانه و برقراري نظم در ورود و خروج افراد خانواده به منزل مي ‌شود. در برخي خانواده ‌ها تنها در اين ماه است كه همه اعضاي خانواده اين فرصت را به دست مي ‌آورند تا در كنار هم ( در وقت سحر و افطار ) غذا بخورند و پيداست كه اين موضوع، خود، پيامد‌هاي مثبت معنوي و رواني بسيار زيادي در جهت استحكام خانواده و رفع نياز‌هاي عاطفي و رواني آنها در اثر افزايش ارتباطات اعضاي خانواده دارد.

از سوي ديگر اعمال مختلف بيان شده در اين ماه امكان اين را براي هريك از ما فراهم مي ‌كند تا در كنار اعضاي خانواده خود ميزان انطباق زندگي خود را با موازين ديني مورد كنكاش قرار دهيم. 

در اين ماه كه از آن به بهار قرآن ياد مي ‌شود فرصت بسيار خوبي به دست مي‌ آوريم تا نسبت زندگي خود را با زندگي مورد توجه قرآن كريم يعني حيات طيبه مورد ارزيابي قرار دهيم و با طرح ‌ريزي برنامه ‌هاي زندگي خود با معيار‌هاي قرآن تلاش كنيم تا به اين حيات طيبه برسيم.

خداوند در سوره مباركه نحل آيه 97 مي ‌فرمايد: «مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أو اُنثي و هُو مُؤمِنٌ فَلَنُحييَنَّه حَياةً طيِّبةً و لَنَجزِينَّهُم اَجرَهُم بِاَحسنِ ما كانوا يَعمَلون؛ هر كس عمل صالح انجام دهد، در حالي كه مؤمن است، خواه مرد يا زن به او حيات و زندگي پاكيزه مي بخشيم و آنها را به بهترين اعمالي كه انجام مي ‌دادند پاداش خواهيم داد».

حيات طيبه معناي وسيعي دارد؛ حياتي دور از هر نگراني و تلخ‏ كامي، حياتي همراه با قناعت و پرهيز از افراط و تفريط، حياتي سرشار از معنويت و ايمان و احسان به خلق، حياتي به دور از غفلت، سهو و نسيان و....

براي نيل به اين هدف متعالي دو شرط لازم است: ايمان و عمل شايسته.

در معناي «حيات طيبه» مفسران نظرات گوناگوني دارند؛ بعضي آن را به روزي حلال و عده ‌اي به قناعت و راضي بودن از نصيب و قسمت و گروهي به رزق روزانه و دسته ‌اي به عبادت همراه با روزي حلال و سرانجام طايفه ‌اي به توفيق بر اطاعت فرمان خدا و مانند آن تفسير كرده ‌اند. ولي حيات طيبه چنان معناي وسيع و گسترده ‌اي دارد كه همه اين معاني را در بر مي ‌گيرد. در واقع زندگي پاكيزه از هر نظر پاكيزه است؛ پاكيزه از آلودگي ‌ها، ظلم‌ ها و خيانت‌ ها، عداوت ‌ها و دشمني‌ ها، اسارت ‌ها و ذلت ‌ها و انواع نگراني‌ ها و هرگونه چيزي كه آب زلال و گواراي زندگي را در كام انسان ناگوار مي ‌سازد.

در روايتي كه در نهج البلاغه از امير مؤمنان(علیه السلام) آمده چنين مي‌خوانيم: «و سئل عن قوله تعالي «فلنحيينه حياه طيبه» فقال هي القناعه؛ از امام(علیه السلام) پرسيدند منظور از جمله « فلنحيينه حياه طيبه» چيست؟ فرمود: قناعت».[2] 

بدون شك مفهوم اين تفسير محدود ساختن حيات طيبه به قناعت نمي ‌باشد بلكه بيان مصداق و نمونه روشني از آن است، چون اگر همه دنيا را به كسي بدهند ولي روح قناعت را از او بگيرند هميشه در آزار و رنج و نگراني به سر مي ‌برد و به عكس اگر انسان روح قناعت داشته و از حرص و آز و طمع بر كنار باشد، هميشه آسوده ‌خاطر و خوش است.[3]

مرحوم علامه طباطبايي در مورد «حيات طيبه» بياني عميق و عالي دارند،[4] و مي ‌فرمايد: مراد از « احياء» بخشيدن و افاضه حيات و زندگي است و آيه شريفه دلالت دارد كه خداوند سبحان، انسان با ايماني را كه عمل شايسته و صالح انجام مي ‌دهد با زندگي جديدي كه غير از زندگي معمول مردم است اكرام مي‌ كند و آثار زندگي حقيقي كه همان علم و قدرت است را با اين زندگي جديد همراه و همگام مي ‌سازد و اين درك جديد و قدرت باعث مي ‌گردد چنين فرد مؤمني، امور و مسايل مختلف را چنآنكه هستند ببيند و لذا از امور باطل كه در معرض فنا و زوال هستند روي‌گردان مي‌ شود و به آن پشت مي‌ كند و دل به زينت‌ ها و مظاهر فريبنده دنيا نمي‌ بندد و چون از بند اين تعلقات دنيوي و ظواهر گول ‌زننده آن رها شد، شيطان نمي ‌تواند او را خوار و ذليل خود سازد و در بند خود گرفتار آرد. 

حال با نگاهي به اعمالي كه در اين ماه الهي بر انجام آنها تاكيد شده در مي ‌يابيم كه همه اين اعمال براي دستيابي به حيات طيبه طراحي شده است. حياتي كه آرامش حقيقي را براي انسان به ارمغان مي ‌آورد و مي ‌تواند به او قدرت واقعي تسلط بر نفس و گسستن زنجيرهاي اسارت از بندگي تن را بدهد.

آري، رمضان آدمي را در برابر سختي ‌ها پايدار مي ‌كند و بر صبر و شكيبايي انسان مي ‌افزايد و دل را آنچنان صفا مي ‌دهد كه در روزهاي آخر ماه مبارك رمضان دلش نمي ‌خواهد اين آرامش را از دست بدهد. 

 

پی نوشتها:

--------------------------------------

[1] طوبي از نشريات کاربردي مرکز پژوهش ‌هاي اسلامي صدا و سيما به شمار مي ‌آيد که در زمينه زن و خانواده فعاليت مي ‌کند. دست ‌اندرکاران اين نشريه براي ماه مبارک رمضان 1388، با تلاش پژوهشگر ارجمند آقاي سيدمحمد مکتبي و همکاران وي مجموعه پيش ‌رو را تهيه کردند که ضمن تشکر و قدرداني از ايشان، در اختيار کاربران محترم قرار مي ‌گيرد.

[2] نهج البلاغه، کلمه قصار 229.

[3] تفسير نمونه، ج 11 ، ذيل آيه 97 سوره نحل.

[4] الميزان، ج 12، در ذيل آيه 97 سوره مبارکه نحل.

 

منبع: طوبي ويژه ماه مبارك رمضان

افزودن دیدگاه جدید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • آدرس های صفحه وب و آدرس های ایمیل به طور خودکار به پیوند تبدیل می شوند.