بررسی اجمالی جنگ بدر
آشنايي با جنگ بدر
ـ هفدهم رمضان سال دوم هجري، سال روز جنگ بدر (اولين جنگ رسمي ميان پيامبر اعظم صلي الله عليه وآله و مشركان مكه) است.
ـ 313 مسلمان با سه اسب و هفتاد شتر در يك سوي ميدان و 950 نفر با صد اسب، هفتصد شتر و ششصد نيروي زره پوش در سوي ديگر ميدان بودند.
اين نبرد، نخستين نبرد پيامبر بود و خداوند در آن، اسلام را عزيز و سربلند كرد و اهل شرك را به ذلت نشاند.
پيام جنگ بدر
ايمان، توانِ به پيروزي رساندن يك گروه كوچك، بر لشكر بزرگ تا دندان مسلح را دارد. [1]
امدادهاي الهي در جنگ بدر از زبان قرآن:
يك ـ نزول فرشتگان
خداوند با فرستادن هزار فرشته، به استغاثه پيامبر و مسلمانان پاسخ داد و آنان را ياري كرد:
إِذْ تَسْتَغیثُونَ رَبَّکُمْ فَاسْتَجابَ لَکُمْ أَنِّی مُمِدُّکُمْ بِأَلْف مِنَ الْمَلائِکَةِ مُرْدِفینَ.
[به ياد آوريد] زماني را كه پروردگار خود را به فرياد مي طلبيديد، پس دعاي شما را اجابت كرد كه من شما را با هزار فرشته پياپي ياري خواهم كرد.[2]
دو ـ فرا گرفتن خواب سبك
خداوند براي رفع اضطراب و تجديد قوا، خواب سبك و آرام بخشي را بر آنان مسلّط ساخت و آنان را در پناه امن خود قرار داد.[3]
سه ـ نزول باران
خداوند، باران پربركتي فرو فرستاد تا مسلمانان بتوانند با غسل كردن، خود را از پليدي رها سازند. نزول باران سبب شد تا زمين محل استقرار مسلمانان، سفت و محكم شود و برعكس زمين زير پاي مشركان به صورت گل آلود و باتلاقي درآيد.[4]
چهار ـ افكندن رعب در دل مشركان
علاوه بر امدادهاي فوق، خداوند در دلهاي مشركان رعب و هراسي افكند كه به تعبير قرآن كريم، نفس شرك و اعتماد نداشتن به خداوند، علت پديد آمدن ترس در دلهاي آنان است.[5]
نكته هاي آموزنده رهبري پيامبر در نبرد بدر[6]
يك ـ تكيه بر خداوند
پيامبر، هنگام آغاز نبرد دست به دعا برداشت و از درگاه خداوند وفاي به وعده و پيروزي مسلمانان را خواستار شد و با اين كار خود توانست اين باور را به سپاه منتقل كند كه هيچ نيرويي توان مقاومت در مقابل اراده الهي را ندارد و وعده او قطعي است.
دو ـ پرهيز از تبعيض در استفاده از امكانات
در اين نبرد، سپاه اسلام تنها هفتاد شتر داشت كه هر سه نفر به نوبت سوار يك شتر مي شدند. پيامبر خدا با اينكه رهبري اين نبرد را بر عهده داشت، ولي مانند بقيه به نوبت از امكانات استفاده مي كرد.
سه ـ استفاده از نظر كارشناسي انصار
پيامبر هنگام برپايي اردو از انصار خواست تا موقعيتي مناسب از نظر نظامي را به او معرفي كنند. وقتي حباب بن منذر انصاري كنار چاه هاي بدر را از نظر نظامي مناسب معرفي كرد، حضرت ديدگاه مشورتي و كارشناسانه او را پذيرفت.
چهار ـ رعايت تاكتيك هاي نظامي
ـ به دست آوردن اطلاعات دقيق از سپاه دشمن
ـ استقرار سپاه در محل مناسب پشت به خورشيد
ـ انتخاب شعارهاي جنگي مناسب همچون: يا عبداللّه، اَحَد اَحَد، اللّه مولانا و لا مولي لكم.
پنج ـ پرهيز از آغاز نبرد
پس از استقرار دو سپاه، پيامبر كوشيد قريش را از جنگ منصرف كند، ولي قريشيان متكبر نپذيرفتند و با كشتن برخي از مسلمانان، نخستين حمله خود را آغاز كردند.
شش ـ توجه به بالا بردن سطح آموزشي مسلمانان
پيامبر اعظم صلي الله عليه وآله در پايان نبرد، به خانواده هاي اسيراني كه توانايي پرداخت فديه نداشتند، فرمود: «هر اسيري كه بتواند به ده نفر از مسلمانان خواندن و نوشتن بياموزد، آزاد خواهد شد».
عوامل پيروزي مسلمانان
1. ايمان به هدف و استقامت در راه آن
2. اطاعت از رهبري
3. ايثار
4. تكيه دشمن بر غير خدا
5. تكبر ورزيدن دشمن
جنگ بدر، مهم ترين نمونه اتحاد مسلمانان
جنگ بدر، نخستين جنگ سپاه اسلام با سپاه كفر بود و مسلمانان در اين جنگ به خوبي غلبه قدرت ايمان و اتحاد اسلامي را بر سپاه شرك و كفر به نمايش گذاشتند. با وجود كمي تعداد و تجهيزات جنگي، مسلمانان با اتحاد و يك پارچگي و تسليم در برابر رهبري پيامبرتوانستند مشركان و مخالفان خود را مغلوب كنند و نداي اتحاد خود را به گوش مخالفان خود برسانند. همچنين توانستند موقعيت خويش را در سراسر عربستان تحكيم بخشند.
از آن پس بود كه ديگر مخالفان مانند يهود و نصارا، مسلمانان را يك امت واحد و قدرت جدّي در عربستان به شمار آوردند.
پی نوشتها:
-----------------------------------
[1] پرسشها و پاسخهاى دانشجويى، ص 221.
[2] انفال: 9
[3] نك: انفال: 11.( إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَ یُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطانِ وَ لِیَرْبِطَ عَلى قُلُوبِکُمْ وَ یُثَبِّتَ بِهِ الأَقْدامَ : و (یاد آورید) هنگامى را که خواب سبکى که مایه آرامش از سوى خدا بود، شما را فرا گرفت; و آبى از آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن پاک کند; و پلیدى شیطان را از شما دور سازد; و دل هایتان را محکم، و گام ها را با آن استوار دارد!)
[4] همان
[5] نك: آل عمران: 151.( سَنُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُواْ الرُّعْبَ بِمَا أَشْرَكُواْ بِاللّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَمَأْوَاهُمُ النَّارُ وَبِئْسَ مَثْوَى الظَّالِمِينَ : به زودى در دلهاى كسانى كه كفر ورزيده اند بيم خواهيم افكند زيرا چيزى را با خدا شريك گردانيده اند كه بر [حقانيت] آن [خدا] دليلى نازل نكرده است و جايگاهشان آتش است و جايگاه ستمگران چه بد است)
[6] پرسشها و پاسخهاى دانشجويى، صص 227 ـ 234.
افزودن دیدگاه جدید