تحقق کمال نهایی بشر در دوران ظهور
به گزارش بلاغ، حجت الاسلام محمد رضایی در گفت و گو با شبستان با اشاره به بازخوانی مهدویت بر مبنای انسان‌شناسی کمال گفت: کمال‌شناسی دینی، مهم‌ترین مبنای اثبات مهدویت است و پویایی مهدویت نیز جز از راه بازخوانی انسان‌شناسی فطری ممکن نیست.
وی ادامه داد: بدین معنا که نظریات علمی، فلسفی و عرفانی به دلیل ساختار محدود و تفسیر انحصارگرایانه‌ای که از کمال و نجات مطرح می‌کنند، ظرفیت تبیین و جهانی‌سازی مهدویت شیعی را ندارند و تنها از رهیافت انسان‌شناسی فطری است که می‌تواند این رسالت سنگین را با جامعیت ابعاد و کارکردهای آن انجام رسانید.
حجت الاسلام رضایی با بیان اینکه فعلیت تمام استعدادهای موجود در یک شی را کمال گفته اند و مهدویت نیز اشاره به کمال نهایی بشر دارد، خاطرنشان کرد: مهدویت و کمال، دو تعبیر از یک واقعیت وجودی در زندگی آدمی هستند و از آن‌جا که دامنه استعدادهای انسان، نه تنها بر تمامی ساحت‌های وجودی او، بلکه بر عالم مُلک و ملکوت هم اثرگذار است، معنی کمال (مترادف با مهدویت) فعلیت تمام عوالم مؤثر در زندگی آدمی است. این کمال بیرونی و درونیِ مرتبط با هم‌دیگر تا بدان‌جا پیش خواهد رفت که سرانجام، بهشت زمینی ایجاد شود و انسان به خلافت خدا بر زمین برسد.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه هر آدمی در رشد فطری خود، ضرورت کمال و وجود الگوی خارجی برای آن را درک می‌کند، اظهارداشت: با این نگرش می‌توان گفت که منجی و موعود، همان الگو برای ادراک فطری و درونی بشری است. پس انسان کامل ـ که تجلی عینی آن، مهدی موعود(ع) است ـ کسی است که اهداف استکمالی آفرینش در بالاترین مرتبه در او محقق شده و به واسطه فعلیت این اهداف و مراتب کمال، به مقام امامت و ولایت یعنی راهبری انسان‌های کمال‌جو به سوی کمال رسیده است.
وی با اشاره به آرمان شهر در انسان شناسی کمال، تصریح کرد: در نگاه انسان‌شناسی کمال، آرمان‌شهر، واقعیتی زمینی و این‌جهانی دارد که پیش از آفرینش انسان، وعده داده شده است. منتها راه دست‌یابی به آن، نه تک‌سونگری به برخی از ارزش‌ها و ظرفیت‌های انسانی، که از معبر عبودیت است. عبودیت، یعنی فعال‌سازی هم‌زمان تمامی ابعاد جسمانی و روحانی انسان؛ آن هم در گستره‌ای فراگیر و جهانی تا بتواند بر جهان مُلکی نیز اثرگذار باشد.
این پژوهشگر مهدوی در توضیح این سخن افزود: یک بستر تحقق آرمان‌شهر، جهان طبیعت است، در دیدگاه‌های فلسفی یا علمی تلاش می‌شود که با رشد حداقلی فضایل و ترکیب آن با علم و صنعت، بستر تسخیر قهری طبیعت و ایجاد آرمان‌شهر فراهم شود ولی در نگاه دینی، این تصرف و ئتسخیر با رشد حداکثری انسان در پناه گرایش متعالی به عبودیت رخ خواهد داد؛ چراکه طبیعت، محکوم سنت‌هاست و بر سنت‌ها جز از معبر خلافت الهی نمی‌توان حاکمیت یافت.
وی ادامه داد: آرمان‌شهر جامعه‌ای است که در آن همه انسان‌ها در متعالی‌ترین گرایش انسانی به هم‌گرایی برسند و بدانند که با سلوک فردی (حتی درحالت متعالی آن) نمی‌توانند به هدف غائی آفرینش دست یابند. بلکه تحقق هدف غائی با عبودیت جهانی و همگانی ممکن است.
حجت الاسلام رضایی با اشاره به تعریفی از آرمان شهر موعود، گفت: آرمان‌شهر موعود، نظام اجتماعی بر مبنای بندگی غیب الغیوب است که در آن، انسان از همه تعلق‌ها و اسارت‌ها رهایی می‌یابد و به مرتبه "آیة‌اللهی" و "خلیفة‌اللهی" می‌رسد و چون چنین شد، زمین و زمان و کون و مکان هم ساختاری بهشتی می‌یابند.
این پژوهشگر مهدوی با بیان اینکه برای تحقق بهشت زمینی، سه گانۀ برنامه کمال، انسان کامل و معطوف شدن اراده‌های انسانی به کمال باید محقق شود، خاطرنشان کرد: اکنون دین کامل و انسان کامل وجود دارند، پس ضلع سوم ـ که مسأله اراده‌های انسانی است ـ باقی مانده است، بنابراین، انسان‌ها باید بر مبنای فطرت و پس از مشاهده آثار زیان‌بار نگاه حداقلی یا وارونه به کمال، آماده پذیرش کمال حداکثری شوند.
وی اظهار داشت: در حقیقت، فلسفه تاریخ در زندگی آدمی چیزی نیست مگر فرایند کامل شدن عوامل تحقق کمال و ملاحظه نوع تعلق اراده‌های انسانی به برنامۀ جامعی که برای کمال وجود دارد.
حجت الاسلام رضایی تاکیدکرد: دوران ظهور تنها دوران تاریخ بشر است که کمال نهایی در آن رخ خواهد داد و بازتاب آن، وراثت و خلافت طولانی مدت آدمی در قالب رجعت دین‌داران رشدیافته به زمین خواهد بود.
افزودن دیدگاه جدید