هنر و سینما در کلام مقام معظم رهبری

الف) توصیف و تعریف هنر
توصیف هنر

هنر، عزیز و والاست، هنر، جاودانه است. هنر، عمومی و جهانی است و به قطعه ای از زمین و زمان منحصر نمی شود.[1]
هنر، حقیقتی بسیار فاخر و عطیه ای از جانب پروردگار است که مانند هر موهبت دیگر الهی، مسئولیت ها و تکالیفی را برای صاحب آن به همراه می آورد.[2]

هنر متعهد

هنرمند علاوه بر تکالیف ذاتی انسان، به علت ویژگی های بسیار ممتاز هنر، باید در خصوص قالب و مضمون آثار خود نیز احساس تعهد کند.[3]

هنر دینی

هنر دینی آن است که معارفی را که ادیان الهی و کامل تر از همه، دین مبین اسلام با هدف سعادت حقیقی بشر، به دنبال ترویج آن بوده اند، در جوامع انسانی منتشر کند و در افکار بشر، ماندگار و جاودانه سازد.[4]
در هنر دینی، الزامی به استفاده از واژگان یا نمادهای مذهبی نیست، بلکه ترویج هنرمندانه مقولاتی نظیر عدالت، حقوق انسانی و مسائل اخلاقی و پرهیز از ابتذال و استحاله هویت انسان و جامعه، می تواند نمونه های خوبی از هنر دینی باشد.[5]

ارتباط هنر و اخلاق

هر قدر یک هنرمند به مرحله بالاتری از فکر واندیشه و درک عقلانی برسد، جوهره کارهای هنری او، کیفیت و ارتقای بیشتری خواهد یافت و درک هنری او از پشتوانه بیشتری برخوردار خواهد شد.[6]
نمی توان در وادی هنر با انگیزه های سطحی و یا ناسالم حرکت کرد و سرافراز و موفق بود.[7]

ب) سینما

اهمیت سینما و ضرورت پیشرفت در آن فیلم و سینما، وسیله ای بلیغ و تبیین کننده ای رسا برای ارائه برترین حقایق عالم، یعنی حقیقت دین به شمار می رود و برای این منظور دست اندرکاران امور سینمایی باید بر توانایی های خود بیفزایند.[8]
کلید پیشرفت کشور، به میزان زیادی دست سینماگران است؛ چرا که دست اندرکاران هنر فاخر سینما، با توجه به تأثیرگذاری و جهت دهی این هنر، می توانند با تولیدات خود، روح امید، شوق پیشرفت، انگیزه کار و تلاش، اعتماد به نفس و اعتقاد به ارزش های اسلامی و ملی را در جامعه ترویج کنند و سهم بزرگ خود را در پیشرفت و تعالی کشور ایفا نمایند، و یا اینکه با فیلم های خود، نسلی ناامید، پشیمان، متکی به بیگانه و تحقیرشده را پرورش دهند.[9]

نیاز به سینما

اعتلای سینمای کشور، نیازی محسوس است و همه باید این حقیقت را دریابند که هنر مهم و بسیار برجسته سینما برای کشور، یک نیاز و ضرورت محسوب می شود.[10]

توصیف هنر سینما

هنر سینما،... بلاشک یک هنر برتر است؛ یک روایتگر کاملاً مسلط ـ که هیچ روایتگری تا کنون در بین این شیوه های هنریِ روایت یک واقعیت و یک حقیقت، تا امروز به این کارآمدی نیامده ـ و یک هنر پیچیده و پیشرفته و متعالی.[11]

مسئولیت سینماگران

اهمیت فراوان این هنر، و کارآمدی و تأثیرگذاری عمیق آن، مسئولیت سینماگران و تمامی دستگاه ها و رده های مدیریتی مؤثر دراین هنر را کاملاً سنگین می کند.[12]
اگر یک کارگردان با نیت خدایی فیلمی را ارائه دهد که موجب تقویت ایمان، افزایش انضباط اجتماعی و احساس مسئولیت شود، اجر الهی را نیز کسب خواهد کرد.[13]
بدون تردید با شکوفا شدن استعدادها و فعال تر شدن دستگاه های پشتیبانی کننده، می توانیم در زمینه کارهای سینمایی و هنرهای نمایشی به سطح برجسته ای در دنیا برسیم.[14]

ج) وظایف سینما
توقع انقلاب از هنر

انقلاب از هنر و هنرمند تنها یک توقع دارد و آن اینکه جامع هنری با همان نگاه زیباشناختی هنر، به پدیده هایی همچون ایثار و فداکاری مردم در پیروزی انقلاب و حماسه هشت سال دفاع مقدس بنگرد و این زیبایی ها را با زبان هنرمندانه تبیین کند.[15]

تبیین حقایق دینی

بخش های مختلف هنری، هر یک امتیازات و کمبودهایی دارند، اما در میان انواع روش ها و بیان های هنری، بیان نمایش در مجموع از همه بخش های هنری، رساتر، فراگیرتر، و جالب تر است. از این رو، برای تبیین حقایق دینی باید از زبان هنر، به ویژه هنر نمایش استفاده شود.[16]

ادای دین به انقلاب

جامعه هنری ما، باید در تبیین ابعاد این حقیقت باعظمت، با پدید آوردن کارهای هنری ارزشمند در همه زمینه ها به ویژه هنر سینما که گویای ابعاد عظیم این انقلاب باشد، دین خود را به دین انقلاب ادا کند.[17]
نشان دادن گوهر نماز و چهره نمازگزار وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و صدا و سیما، از هنر، به ویژه هنر سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نمازگزار بهره بگیرند.[18]
جذاب تر نشان دادن مفاهیم مذهبی و ارزش های دینی حقایق معنوی با هیچ یک از مفاهیم مادی قابل مقایسه نیست. ارزش های اسلامی برترین حقایقی است که می تواند انسان را مجذوب و در مقابل خود خاضع کند و بر این اساس از سینماگران و کارگردانان فیلم، انتظار می رود با کار خود، مفاهیم مذهبی و ارزش های دینی را به گونه ای به تصویر بکشند که در نظر بیننده، جذاب تر و دل­نشین تر جلوه کند.[19]

مضمون سینما در جهت اصلاح کشور

مضمون سینما باید در جهت اصلاح کشور و جامعه باشد؛ اگر انتقاد هم انجام می گیرد، این انتقاد با این نگاه باشد.[20]

منبع : گلبرگ - شهریور 1387، شماره 101 - روز سینما

----------------------
پی نوشت:
[1]. دیدار هنرمندان و دست اندرکاران امور فرهنگی و هنری در 3/1/1373.
[2]. دیدار صدها تن از اصحاب فرهنگ و هنر و اندیشه در 1/5/1380.
[3]. همان.
[4]. همان.
[5]. همان.
[6]. همان.
[7]. همان.
[8]. دیدار هنرمندان و دست اندرکاران امور فرهنگی و هنری در 3/11/1373.
[9]. دیدار کارگردانان سینما در 23/3/1385
[10]. همان.
[11]. همان.
[12]. همان.
[13]. همان.
[14]. دیدار هنرمندان و دست اندرکاران امور فرهنگی و هنری در 3/11/1373.
[15]. دیدار صدها تن از اصحاب فرهنگ و هنر و اندیشه در 1/5/1380.
[16]. دیدار هنرمندان و دست اندرکاران امور فرهنگی و هنری در 3/11/1373.
[17]. دیدار وزیر، معاونین و مدیران کل وزارت ارشاد اسلامی در 4/9/1371.
[18]. پیام به سومین سمینار نماز در 17/6/1372.
[19]. دیدار هنرمندان و دست اندرکاران امور فرنگی و هنری در 3/11/1373.
[20]. بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از کارگردانان سینما و تلویزیون در 23/3/1385.