عاقبت اندیشی

امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَعقَلُ النّاسِ اَنظَرُهُم فی العَواقبِ؛
خردمندترین مردم کسی است که به عواقب و فرجام کار بیشتر بنگرد.(غرر الحکم، ج 2، ص 484)

شرح حدیث:
فقط دیدن امروز و زمان حال هنر نیست.
کسی که بصیرت و دید نافذ دارد، آن طرف تر و فرداهای نیامده را هم می نگرد.
گاهی راحت امروز رنج فردا را در پی دارد. گاهی هم برعکس رنج و سختی کشیدنهای امروز راحت و رفاه دراز مدت آینده را به ارمغان می آورد.
گاهی خطای امروز فردایی آمیخته به کفر و عقوبت و رسوایی را رقم می زند، و گاهی صبر بر سختیهای «زندگی مؤمنانه» بهشت را برای شخص فراهم می آورد.
در این میان عاقل کیست و غافل کدام است؟
مجرمان پنهانکار می پندارند زیر کند که در تله گرفتار نمی شوند و ردّپایی به جا نمی گذارند. اما وقتی گرفتار می شوند، به خطا و غفلت خود پی می برند.
کسی که به خاطر پول مختصری دست به دزدی یا قتل می زند و اسیر زندان می گردد، چه بسا اگر این روزها را می دید، هوس دزدی یا جنایت نمی کرد.
هر کس عواقب را بنگرد، از پشیمانی مصون می ماند.
روزگار فقط «اکنون» نیست و زمان هم تنها «امروز» نیست.
وقتی از پس امروز فردایی هست، آینده نگر باشیم.

منبع: حکمت های علوی و ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام علی (علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستانه قدس رضوی، چاپ سوم (1391).