احکام دو دقیقه ای-2

احكام تفريح‏

شكى نيست كه انسان نياز به تفريح دارد. در قرآن و روايات به داشتن تفريحات سالم اشاره شده است.
در اينجا به گوشه‏ اى از ضوابط تفريحات سالم اشاره مى ‏شود:
1. گناه نباشد. (مانند موسيقى، استفاده از مواد مخدر، رقص و پايكوبى، بدحجابى، قمار)
2. مزاحمت براى ديگران نباشد. (مانند سد معبر، بلند كردن صداى ضبط و ...)
3. تضييع حق ديگران نباشد. (مانند شكستن شاخه ‏ها و سوزاندن درختان باغ ‏هاى مردم، استفاده از ميوه جات و سبزيجات مردم، تصرف در باغات و مزارع مردم، ايجاد خسارت ‏هاى مالى و جانى و ...)
4. تخريب محيط زيست نباشد. (آتش زدن درختان و گياهان، آلوده كردن محيط زيست)
5. ترويج خرفات نباشد.
6. اسراف و تبذير نباشد.

چند چيز در مساجد و مشاهد مشرفه معصومين علیهم السلام حرام است‏

1. نجس ‏كردن حرم‏ امامان علیهم السلام حرام است و اگر يكى از آنها نجس شود، تطهير آن واجب است.[1]
2. ورود جنب و حائض و نفساء به حرم پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و توقف در حرم ائمه معصومين علیهم السلام جايز نيست.[2]
3. نمازخواندن جلوتر از قبور امامان علیهم السلام اگر هتك حرمت حساب شود، باطل است.[3]
4. سجده كردن براى امامان معصوم علیهم السلام حرام است ولى اگر براى خدا سجده نمايد اشكال ندارد.[4]

چند نكته درباره نام خدا

1. بردن نام خدا در آغاز هر كارى مستحب است.[5]
2. احترام به اسماء الهى واجب است، از اين رو مسّ نام ‏هاى خداوند بدون طهارت (وضو، غسل يا تيمم) حرام است.[6]
3. هتك و بى احترامى به نام خدا به هر نحو حرام است.
4. نجس كردن نام خدا حرام و تطهير آن واجب است.[7]
5. مسّ نام ‏هاى خداوند بدون طهارت حرام است.[8]
6. در ركوع و سجود، ذكر خدا واجب است.[9]
7. در ذبح حيوان ذكر خدا واجب است.[10]
8. در شكار حيوان، ذكر خدا واجب است.[11]
9. قسم، نذر و عهد تنها با نام‏ هاى مختص به خدا منعقد مى ‏شوند.[12]

مسّ آيات قرآن‏

در چند مورد مسّ آيات قرآن و نام ‏هاى مقدس مانعى ندارد:
1. سايه تابلويى كه روى آن بسم الله يا آيه‏ اى از قرآن نوشته شده است.
2. مسّ آيات قرآن در آينه.
3. مسّ آيات قرآن در تلويزيون و موبايل.
4. مسّ آيات قرآن و اسماء جلاله از روى سلفون، شيشه، يووى و ...
5. مسّ كلمات مشترك قرآن در صورتى كه به عنوان كلمات قرآن نباشد، مانند ابولهب، ابليس، فرعون و ...

وظايف واجب و مستحبى در رابطه با پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم

مقدس ترين و محبوب ترين چهره در اسلام، پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم است و دو نوع وظيفه نسبت به او در احكام آمده است:
1. وظايف واجب همچون معرفت و شناخت او، محبت به او و پيروى از دستورات او. قرآن مى ‏فرمايد:
«ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا»[13]
آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگيريد (و اجرا كنيد)، و از آنچه نهى كرده خوددارى نماييد.
2. وظايف مستحبى همچون سلام به پيامبر، زيارت پيامبر، صلوات به هنگام شنيدن هر يك از نام‏ ها و القاب پيامبر، نام گذارى فرزندان به نام او و ...
مسأله: مستحب است بر مأموم در نماز ظهر و عصر، تسبيح، تحميد و صلوات بفرستد.

صلوات بر پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم

صلوات بر پيامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم هميشه مستحب است و در چند مورد حكم ويژه‏ اى دارد:
1. در پايان تشهد كه صلوات واجب است.
2. هنگام ذكر نام پيامبر مستحب فورى است، حتى در حال نماز. و اگر شنيدن نام پيامبر مكرر باشد، ذكر صلوات هم تكرار مى ‏شود.
3. دو ذكر سجده سهو صلوات است (بسم الله و بالله و صلى الله على محمد و آل محمد؛ بسم الله و بالله اللهم صل على محمد و آل محمد)
4. يكى از تعقيبات نماز، صلوات فرستادن است و تعداد خاص ندارد، گر چه در عرف جامعه، سه صلوات فرستاده مى ‏شود.

دو نكته درباره شهيد

1. مسلمانى كه از دنيا مى ‏رود، بايد غسل داده شود، مگر شهيد در ميدان معركه و جنگ.
2. تماس بدنى با بدن ميت غسل مسّ ميت دارد مگر در سه صورت:
الف) شهيد در معركه جنگ.
ب) ميت مسلمانى كه غسلش داده‏ اند.
ج) ميتى كه تازه مرده و بدنش گرم است.

چند نكته درباره مستحبات زيارت قبور

1. زيارت قبور مستحب است به ويژه عصر روز پنجشنبه و روز جمعه.[14]
2. رو به قبله نشستن و گذاشتن دست بر قبر.
3. خواندن هفت مرتبه سوره قدر.
4. خواندن سوره حمد و ناس و فلق و آية الكرسى، هر كدام سه مرتبه و سوره يس.
5. سلام دادن بر اهل قبور و دعا كردن براى آنان.

پنج نكته درباره دعا

1. دعا كردن در نماز در تمامى حالات اعم از ايستاده و نشسته، ركوع و سجود به ويژه در قنوت مستحب است.[15] اگر چه طبق فتواى برخى از مراجع به فارسى يا زبان‏ هاى ديگر باشد.[16]
2. خواسته حرام در دعا، نماز را باطل مى ‏كند.[17]
3. ثواب دعاها براى خواندن متن دعا است نه ترجمه آن و يا شنيدن و آمين گفتن.
4. تكرار قسمتى از دعاها اشكال ندارد و اگر بخواهد به قصد ورود بخواند بايد به همان نحو كه وارد شده بخواند.
5. فرد ناپاك مى ‏تواند دعا و حديث بخواند و يا گوش دهد، مگر فرازهايى از دعا كه آيات سجده دارد مانند دعاى كميل و ندبه.

اطلاع رسانى‏

اطلاع رسانى درباره ‏نجاست در سه جا لازم است:
1. اگر مسجد يا حرم ائمه علیهم السلام نجس شود و خود شخص نتواند تطهير كند.[18]
2. اگر ميزبان ديد كه غذا نجس است، بايد به ميهمان خبر دهد.[19]
3. اگر كسى چيزى را به ديگرى مى ‏فروشد يا عاريه مى‏ دهد و مى ‏داند كه او مى ‏خواهد آن را براى خوردن و آشاميدن استفاده كند، بايد نجس بودن آن را اطلاع دهد.[20]