روش‌های تبلیغی غربیان در تضعیف نظام خانواده اسلامی

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| ره توشه ماه رمضان۱۴۰۰(ویژه خانواده)، روش‌های تبلیغی غربیان در تضعیف نظام خانواده اسلامی.
کاری از گروه تولید محتوای معاونت فرهنگی وتبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

مقدمه

فرهنگ یک جامعه، تمامیت باورها و ارزش‏‌‌های آن جامعه و نیز آداب و رسوم برآمده از آن باورها و ارزش‌هاست. آنچه سبب تثبیت و انسجام این باورها و ارزش‌ها در جامعه می‌‏شود، خانواده است که در واقع سرمایه استراتژیک فرهنگی و هویتی هر جامعه به شمار می‌آید. هر کشوری که بتواند فرهنگ، هویت، ایمان و باور آحاد خانواده را حفظ کند، آینده و آرمان خود را حفظ کرده است. استعمارگران با درک و شناخت دقیق این موضوع، به‌ خوبی دریافته‌اند که یکی از عوامل مهم رشد و پیشرفت جمهوری اسلامی ایران، انسجام خانواده به عنوان مرکز ثقل فرهنگ اسلامی است. از این­رو با در اختیار گرفتن غول‌های رسانه‌ای، به دنبال نابودی ارزش‌ها و باورهای فرهنگی جامعه اسلامی است و برای رسیدن به این امر، با استفاده از شبکه‌های ماهواره‌ای و اینترنتی در ابعاد مختلف، کانون خانواده را آماج حملات خود قرار داده‌ است و با شناسایی دقیق کارکردها و نقش خانواده در پیشبرد فرهنگ اسلامی، در تخریب این کارکردها به شیوه‌های مختلف می‌کوشد. در این مقاله ضمن بیان اهمیت خانواده، دو روش مهم و کاربردی دشمن بررسی می‌شود.

اهمیت خانواده

خانواده در تمامی جوامع محور تمام روابط عاطفی، فکری، روانی، الگودهی، حمایتی و تربیتی است و یکی از بزرگ‌ترین دلایل آرامش فردی و اجتماعی و نیز تنظیم‌کننده زوایای حضور فرد در جامعه و تعیین جایگاه، اعتبار، نقش‌آفرینی و تبیین‌کننده فاصله‌ها و پیوندها در روابط اجتماعی به شمار می‌آید. قرآن نیز خانواده را چونان دژ مستحکمی معرفی کرده است که هر گونه روابط نامشروع در آن ممنوع شده و فحشا، نوعی تجاوز به حقوق افراد جامعه به شمار می‌رود.[1] در واقع نهاد خانواده، نخستین مرکز آموزشی است که دیدگاه‌ها درباره خدا، هستی و انسان و نیز طرز فکرها، عادات، آداب و رسوم، آرمان‌ها، عقاید، فلسفه حیات، برداشت‌های ذهنی از نیک و بد و ... از آن سرچشمه می‌گیرد.[2] از همین روست که دشمن خنثی کردن نقش دفاعی و آگاهی‌بخشی آن را از جمله راهبردهای اصلی خود قرار داده است.[3] بررسی سیاست‌های دشمنان گویای آن است که آنها در جنگ نرم علیه خانواده به دنبال این اهداف هستند:

ـ متزلزل کردن کانون خانواده (خانواده‌زدایی)؛

ـ مخدوش کردن عفت و پاکدامنی زنان و مردان جامعه (اخلاق‌زدایی)؛

ـ بدبین کردن نسبت به نظام سیاسی موجود (اعتمادزدایی)؛

ـ مخدوش کردن عقاید دینی خانواده‌‌ها (باورزدایی)؛

ـ تغییر مفهوم خانواده مطلوب اسلامی و مخدوش ساختن هویت اعضای خانواده (هویت‌زدایی). [4]

سازوکارهای غرب در تضعیف نهاد خانواده

دشمنان برای ایجاد تغییر و تحول در نظام خانواده، از شیو‌ه‌ها و سازوکارهای مختلفی بهره می‌گیرند که به برخی از آنها اشاره می‌شود.

1. تضعیف ارزش و باورهای دینی

برای تخریب لایه‌های رویین فرهنگ یک جامعه، باید لایه‌های زیرین آن، یعنی جهان‌بینی و نظام ‏ارزشی‌اش تخریب یا تضعیف شود. دگرگونی و تغییر جهان‌بینی و نظام ‏ارزشی یک جامعه، موجب دگرگون شدن آداب و رسوم اجتماعی و شیوه زندگی آن جامعه می‌شود. از همین رو یکی از شگردهای جنگ نرم، از میان برداشتن هویت و فرهنگ و معرفی آن به عنوان عامل عقب‌ماندگی است.[5] هدف اصلی و چشم‌انداز دشمن در جنگ نرم علیه خانواده، فروپاشی و انحراف روابط خانوادگی است. دشمنان فرهنگی می‌کوشند از راه‌های گوناگون، بنیان خانواده را متزلزل کنند؛ زیرا پرورش و تربیت دینی افراد در خانواده شکل می‌گیرد. اساس تربیت دینی، خانواده است؛ از همین روست که دشمن می‌کوشد مفهوم خانواده را ویران کند؛ زیرا تضعیف عنصر خانواده در افراد و جامعه، سبب تضعیف هویت و شخصیت افراد و سرگرم شدن آنان به امور کم‌اهمیت و مبتذل شده و این امر، نفوذ و رخنه فرهنگی و در نهایت عملیات تغییر را ممکن می‌سازد و این مسأله، دقیقاً نقطه مقابل جایگاه مطلوب خانواده در جامعه اسلامی است.

«ترویج اباحه‌گری و بی‌معنی ساختن مسائل حلال و حرام مرتبط با خانواده مانند ازدواج و دوستی‌های نامشروع»، «گسترش فساد در جامعه، آزادی جنسی زن و مرد و برطرف کردن این نیاز غریزی در غیر خانواده»، «شبهه‌افکنی درباره احکام و عقاید اسلام مانند خانواده، ازدواج، ازدواج موقت، طلاق و ...»، «معرفی اسلام به عنوان عامل عقب‌ماندگی، اولویت دادن به مسائل ظاهری و گسترش رفاه‌طلبی»، «چشم و هم‌چشمی و مصرف‌گرایی بی‌رویه که نتیجه آن بر هم خوردن آرامش روانی و عدم درک متقابل میان اعضای خانواده است» و ... بخشی از راهبردهای دشمن در رسیدن به فروپاشی و انحراف روابط خانوادگی است.[6]

«رقص‌ و موسیقی‌درمانی»، «یوگا»، «ترویج عرفان سرخ‌پوستی و آمریکایی، هندی»[7] و ... ابزارهایی هستند که دشمن جهت اجرایی کردن راهبردهای خود از آنان بهره می‌برد. این ابزارها، بیشترین آسیب روحی و روانی را به افراد وارد می‌کند. اغلب افرادی که به این گروه‌ها جذب می‌شوند یا با برخورد سلبی خانواده دچار کمبودهای روحی و روانی شده‌اند، یا به سبب کوتاهی خانواده ذهنی پر از سؤال دارند و به دنبال یافتن حقیقت دین به اشتباه وارد این گروه‌ها شده و یا بالعکس به سبب سخت‌گیری افراطی والدین، از فضای خانه فراری‌اند و به دنبال مأمنی برای آرامش روحی خود می‌گردند. زنی که با انگیزه خداشناسی وارد یکی از این گروه‌های عرفانی کاذب شده بود، می‌گوید:

حدود 6-5 سال قبل بود که از طریق یکی از افراد فامیل که خودش در حلقه شرکت می‌کرد، با این کلاس‌ها آشنا شدم. آنها برای ارتباط‌گیری می‌گفتند که چشم‌ها را ببندید؛ این ارتباط از سمت خداست. می‌گفتند با این بستن چشم و ارتباط گرفتن حالتان بهتر می‌شود. پس از مدتی من به طوری از این ارتباطات آسیب دیدم که بعد از آن شب‌ها اصلاً نمی‌توانستم بخوابم. چهار سال دچار افسردگی شدید شدم. هر بار که در ارتباط می‌نشستم، احساس می‌کردم حالم از دفعه‌های قبلی بدتر می‌شود. بعضی مواقع در این ارتباطات تکان‌های شدید شبیه حالت تشنج و صرع به من دست می‌داد. درسم را هم رها کرده بودم؛ چون حال روحی من بد بود و نمی‌توانستم در کلاس حاضر شوم. از صبح تا شب فقط گریه می‌کردم و کنترل گریه دست خودم نبود. دچار حالت تهوع بودم. می‌گفتند جن و ارواح سرگردان در حال خروج از بدن تو هستند. بیشتر اوقات قرص آرام‌بخش مصرف می‌کردم، نه غذا می‌خوردم و نه می‌خوابیدم. فقط گریه می‌کردم و دلم می‌خواست خودم را بکشم.[8]

«ترویج و اشاعه فساد، فحشا، بی‌بندوباری، ‌اعتیاد به مواد مخدر، داروهای روان‌گردان و الکل»؛ «جلوگیری از سازندگی فردی و اجتماعی»؛ «حساسیت‌زدایی از فساد، فحشا و هتک حرمت به اسلام»؛‌ «ترویج پوچ‌گرایی»؛ «افزایش جرایم سازمان‌‌یافته و به خطر انداختن امنیت اجتماعی» و «رواج بیماری‌های روحی، ‌روانی و جسمی مانند ایدز و افسردگی و کاهش نیرو‌های جوان و آینده‌ساز جامعه»، برخی از اهدافی است که دشمن از طریق  این فرقه‌ها دنبال می‌کند تا بتواند به هدف اصلی خود، یعنی فروپاشی نظام خانواده دست یابد.[9]

دشمنان فرهنگی برای تضعیف و سپس تغییر باورها و ارزش‌های دینی، به کودکان و نوجوانان توجه ویژه‌ای داشته‌اند؛ زیرا نوجوان و جوانان، بیشترین اثرپذیری را از الگوهای ارائه شده دارند. از این روست که دشمن می‌کوشد با ایجاد مسأله «تعارض نظام ارزش‌ها» با عرضه معیارها و هنجارهایی متفاوت از جامعه اسلامی و سردرگمی ناشی از این مسأله، آنها را به سوی اهداف مد نظر خود سوق دهد. برای رسیدن به این اهداف نیز می‌کوشد خانواده‌گریزی را در میان آنان ترویج دهد و فضای بیرون از خانه را محلی برای رسیدن به آرزوهایی معرفی کند که خانواده مانع رسیدن به آنهاست. «عادی نشان دادن روابط نزدیک دختر و پسر، بدون دخالت افکار و مسائل جنسی در ظاهر و برچسب‌زنی به افراد مقید به حفظ حریم محرم و نامحرم به عنوان افرادی که توان کنترل خود را ندارند»، «بی‌اهمیت جلوه‌ دادن احترام به والدین و ترویج بی‌احترامی و عدم اطاعت از آنها»، «تحریک حس کنجکاوی و ایجاد تمایلات غریزی برای ورود زودهنگام به مسائل جنسی»، «عادی‌سازی هوس‌بازی، شراب‌خواری، رقص و پارتی»، «توجیه و ترویج همجنس‌گرایی»، «قبح‌زدایی از بارداری نامشروع و سقط جنین، عادی جلوه دادن سقط جنین برای دختران قبل از ازدواج به عنوان راه‌حلی طبیعی برای رفع دلهره‌های احتمالی در روابط جنسی دختر و پسر»[10] و ... از دیگر راهبردهای دشمن در تضعیف و تغییر ارزش‌ها و باورهای دینی در میان نوجوانان و جوانان به عنوان سرمایه‌های جامعه اسلامی و والدین آینده است.

۲. تغییر سبک زندگی

غرب سال‌هاست که ناقوس جنگ نرم را در کشورهای مسلمان به صدا درآورده است. تغییر سبک زندگی، ایجاد انحرافات شدید اخلاقی و گسستگی خانواده‌ها، میل نوجوانان و جوانان به لذت‌جویی و گرایش به مواد مخدر و الکل و ... نشانه‌هایی از این جنگ است.

رواج بی‌بند و باری جنسی در قالب داستان، تصویر، مجسمه‌سازی، بازی و ... در دو دهه اخیر بر اساس طرز تفکر آزادی‌های جنسی، انتقال فرهنگ خشونت از طریق فیلم‌ها و سریال‌های مختلف تلویزیونی، شبکه‌های ماهواره‌ای و شبکه‌های اجتماعی مختلف، فضایی را به وجود آورده که امنیت فکری و روانی افراد و به‌ویژه زنان و دختران را به مخاطره انداخته است. در این فضا، زن ابزاری زیبا، ظریف و اثرگذار در راستای ارضای غرایز مرد است.[11] در حقیقت غرب با پرده‌دری حرمت حریم و حرم‌ها و آشکار ساختن جزئیات زندگی زن و مرد و مسائل پیدا و نهان جهان بزرگ‌سالان، ضربه‌ای هولناک بر پیکره فرهنگ اجتماع وارد کرده و مرز بین اخلاق و غیراخلاق را تا حدود زیادی از بین برده ‏است. برای مثال در فیلم‌ها و سریال‌ها، حدود و چگونگی رابطه بازیگران زن و مرد، نوع گفتار، شیوه لباس پوشیدن، نوع رفتار و تعاملات و نیز نوع نگاه ‏کردن آنها به یکدیگر به مدد شگردهای پیشرفته رسانه‌ای و با تکیه بر فنونی همچون صداگذاری، تصویر‏پردازی، نور و رنگ، فضایی را پیش چشمان مخاطب خلق می‌کند تا با ایجاد جذابیت برای او، اندک اندک دیدگاه‌ها و فرهنگ بومی او را تغییر داده و با ارزش‌ها، هنجارها و فرهنگ خود همسو کند.[12]

در جنگ نرم، سبک‌های زندگی زناشویی مورد نظر غرب با استفاده از سریال‌های تلویزیونی و اینترنت و با تمرکز بر برقراری ارتباط آزاد دختر و پسر و قبح‌شکنی از ازدواج‌های ممنوعه در جوامع مسلمان ترویج می‌شوند؛ چنان‌که زندگی فردی و مجردی با الهام از فیلم‌ها و سریال‌ها و به دلایلی همچون تحصیل، کار، لذت‌طلبی، فرار از خانه و ... در کشور ما رو به افزایش است.[13] بی‌توجهی برخی مسئولان نسبت به ازدواج جوانان، هزینه‌های سرسام‌آور و سنگین ازدواج، عدم توانایی جوانان در یافتن شغل مناسب و بیکاری فراگیر، انتظارهای طولانی جوانان برای دریافت وام ازدواج و نیز شرایط سخت دریافت این نوع از وام و ... از جمله دلایلی است که سبب پرهیز یا به عبارتی فرار جوانان از ازدواج و تمایل بیشتر آنان به زندگی مجردی شده است.

اگر چه اینترنت و گسترش آن، موجب پیشرفت‌های بسیار خوب و سهولت انجام کار در زندگی بشر شده، اما الگوی ارتباطی خانواده را نیز دستخوش تغییر کرده است. با نفوذ بیشتر اینترنت، خانواده که پیشتر اعضای آن تعاملات بیشتری با یکدیگر در همه زمینه‌‌ها داشتند، اکنون از یکدیگر فاصله گرفته و هر کس در حیطه روابط شخصی خود به تعامل می‌پردازد و گفت‌وگو با غریبه‌ها، جایگزین گفت‌وگوهای خانوادگی می‌شود. در چنین شرایطی اعضای خانواده گاه ساعت‌ها بدون هیچ اعتنایی به یکدیگر، زمان خود را صرف ارتباطات مجازی می‌کنند. بنابراین تعامل‌های سنتی، عینی و محسوس تحت تأثیر اینترنت به تعامل‌های مجازی و ذهنی تغییر شکل می‌دهد. از هم گسیختگی روابط زناشویی و روابط والدین با فرزندان، تغییر شیوه‌های همسرگزینی، انزواطلبی اعضای خانواده و افزایش ارتباطات مجازی، کاهش اهمیت نقش مادری ـ همسری، کاهش موالید و فرزندپروری، بالا رفتن سن ازدواج، بی‌‌هویت کردن انسان‌ها و حذف ملیت و انتساب دینی و به عبارتی تمرکز زدایی از خانواده، از ابتدایی‌ترین تهدیدات پنهان در فضای مجازی است. رواج آموزه‌های فمینیستی نیز در فضای مجازی با جایگزینی نام خانه به جای خانواده و تأکید بر مردسالاری به عنوان عامل انقیاد زنان در طول تاریخ و به تبع آن کاهش اهمیت نقش پدر و همسر، مهلک‌ترین ضربه‌ها را به کیان خانواده وارد می‌کنند.[14]

در گزارش کمیسیون عمومی آمریکا در سال 2015، بودجه‌ یک میلیارد و 833 میلیون دلاری برای «دیپلماسی عمومی» یا همان «جنگ نرم» علیه ایران و دیگر کشورهای جهان در نظر گرفته شده و بخشی از آن برای تغییر ارزش‌ها و سبک زندگی در ایران اختصاص یافته است که این امر با اتکا بر پخش رادیویی، تلویزیونی، ماهواره‌ای، وب‌سایت‌ها، وبلاگ‌ها و رسانه‌های اجتماعی انجام می‌‌شود. در بخش ایران، آمریکایی‌ها برای تغییر ارزش‌ها و سبک زندگی مردم کشورمان، از سه شبکه رادیویی ـ تلویزیونی بهره می‌برند که عبارتند از: «بخش فارسی صدای آمریکا» با بودجه مالی 15 میلیون و 133 هزار دلار، «رادیو فردا» با بودجه مالی 6 میلیون و 967 هزار دلار و «بخش آذری‌زبان صدای آمریکا» با بودجه سالانه 646 هزار دلار. رسانه‌های جمعی، مهم‌ترین ابزار دشمن در این جنگ نرم علیه خانواده هستند که در این میان شبکه‌های ماهواره‌ای، فیلم‌ها و سریال‌ها نقش برجسته‌ای دارند. متأسفانه مخاطبین به دلیل ضعف فرهنگی،‌ دینی، اعتقادی، اخلاقی و سواد اندک رسانه‌ای با قرار گرفتن دائمی در معرض سریال‌هایی که مضمون اصلی آنها خیانت و روابط غیراخلاقی و نامشروع است، به تدریج در این خصوص موضعات و مضامین دچار تغییر نگرش شده و نوعی حساسیت‌زدایی در این زمینه صورت می‌گیرد و در درازمدت به کمرنگ شدن اخلاق و ارزش‌های مذهبی، گسترش فساد، تغییر سبک زندگی و در نهایت از هم‌پاشیدگی خانواده‌ها می‌انجامد.[15]

نتیجه‌گیری

خانواده به عنوان بنیادی‏‌‌ترین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی و انسانی، در شکل‌گیری و تکمیل هویت افراد و جامعه نقش به‌سزایی دارد؛ از این رو غرب و به‌ویژه آمریکا و صهیونیسم همه تلاش خود را پیرامون استحاله خانواده ایرانی متمرکز کرده است. دشمن با تضعیف نهاد خانواده و به تبع آن، تضعیف هویت و شخصیت اعضای خانواده، به دنبال سست کردن این سد فرهنگی عظیم و نفوذپذیری فرهنگی آن است؛ زیرا تضعیف خانواده در سطح اجتماعی موجب کاهش سرمایه اجتماعی و پشتوانه مردمی نظام می‌شود و این، همان چیزی است که دشمن همواره به دنبال آن بوده است.

نگارنده: زهرا رضائیان

فهرست منابع

کتب

چراغی کوتیانی، اسماعیل؛ خانواده، اسلام و فمینیسم: تبیین رویکرد اسلام و فمینیسم به کارکردهای خانواده؛ قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389 ش.
خوشرو، سید محمدرضا؛ جنگ نرم و رسانه: راهکارهای ارتقای سطح سواد رسانه‌ای مخاطب؛ چاپ اول، قم: اداره کل پژوهش‌های اسلامی رسانه، 1395 ش.
حاج‌حسینی، معصومه؛ «زن و خانواده، برآورد استراتژیک جایگاه زن و خانواده در جنگ نرم»؛ کتاب اندیشه‌های راهبردی؛ تهران: پیام عدالت، 1391 ش.
شریفی، احمد حسین؛ جنگ نرم؛ چاپ چهارم، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، 1389 ش.
طهماسبی، امیرهوشنگ؛ ابزارهای جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران؛ چاپ سوم: تهران: نشر ساقی، 1391 ش.
عبداللهی، محمد؛ خانواده در قرن 21: واکاوی تأثیرات جنگ نرم بر خانواده‌ها؛ چاپ اول، تهران: نشر ستوس، 1391 ش.
مقالات و سایت‌ها

افشانی، سید علیرضا و احمد زارعان؛ «نقش رسانه‌ها در گسترش و تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب و تأثیر آن بر امنیت فردی و اجتماعی»؛  فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی؛ سال اول، شماره سوم،‌ پاییز 1393، ص 62 – 41.
بسنده، مریم؛ «بررسی راه‌کارهای مقابله با گرایش به عرفان‌‌های نوظهور و گسترش آن‌ها در ایران»؛ فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های حفاظتی ـ امنیتی  دانشگاه جامع امام حسین(علیه السلام)؛‌ سال سوم، شماره 14، تابستان 1394، ص 106 – 85.
بنیانی، محمدرضا؛ «راهبردها و شیوه‌های رسانه‌ای غرب برای فروپاشی خانواده»؛‌ فصلنامه علمی تخصصی پاسخ به شبهات؛ سال اول، شماره اول،‌ بهار 1395، ص 159 ـ  131.
خبرگزاری تسنیم؛ «زنی که با انگیزه خداشناسی وارد حلقه عرفان شد، اما به شیطان رسید»؛ 14/04/1394، کد خبر: 790449.
شبکه اطلاع‌رسانی راه‌دانا؛ «لشکرکشی خاموش غرب برای نابودی فرهنگ و خانواده ایرانی»؛‌ 21/08/1395، کد خبر: 945856.
شریعت‌زاده، سید محمدعلی؛ «اهداف و راهبردهای دشمن فرهنگی در جنگ نرم علیه خانواده»؛ سایت اندیشکده راهبردی تبیین؛ 24/07/1395.

* کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث.

[1]. نور: 2 و 3.

[2]. اسماعیل چراغی کوتیانی؛ خانواده، اسلام و فمینیسم: تبیین رویکرد اسلام و فمینیسم به کارکردهای خانواده؛ ص 19.

[3]. ر.ک: سید محمدرضا خوشرو؛ جنگ نرم و رسانه: راهکارهای ارتقای سطح سواد رسانه‌ای مخاطب؛ ص 135.

[4]. محمد عبداللهی؛ خانواده در قرن ۲۱: واکاوی تأثیرات جنگ نرم بر خانواده‌ها؛ ص 14.

[5]. احمد حسین شریفی؛ جنگ نرم؛ ص 146.

[6]. ر.ک: سید محمدعلی شریعت‌زاده؛ «اهداف و راهبردهای دشمن فرهنگی در جنگ نرم علیه خانواده»؛ سایت اندیشکده راهبردی تبیین؛ 24/07/1395.

http://www.tabyincenter.ir/qadim/index.php/menu-examples/child-items-5/1...

[7]. ر.ک: مریم بسنده؛ «بررسی راه‌کارهای مقابله با گرایش به عرفان‌‌های نوظهور و گسترش آن‌ها در ایران»؛ فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های حفاظتی ـ امنیتی دانشگاه جامع امام حسین7؛‌ ص 106 – 85.

[8]. خبرگزاری تسنیم؛ «زنی که با انگیزه خداشناسی وارد حلقه عرفان شد، اما به شیطان رسید»؛ 14/04/1394، کد خبر: 790449.

https://www.tasnimnews.com/fa/news/790449

[9]. ر.ک: امیرهوشنگ طهماسبی؛ ابزارهای جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران؛ ص 53 و 54؛ محمد عبداللهی؛ خانواده در قرن ۲۱: واکاوی تأثیرات جنگ نرم بر خانواده‌ها؛ ص 27 و 28.

[10]. ر.ک: سید محمدعلی شریعت‌زاده؛ «اهداف و راهبردهای دشمن فرهنگی در جنگ نرم علیه خانواده»؛ سایت اندیشکده راهبردی تبیین؛ 24/07/1395.

http://www.tabyincenter.ir/qadim/index.php/menu-examples/child-items

[11]. سید علیرضا افشانی و احمد زارعان؛ «نقش رسانه‌ها در گسترش و تعمیق فرهنگ عفاف و حجاب و تأثیر آن بر امنیت فردی و اجتماعی»؛  فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی؛ ص 62 – 41.

[12]. محمدرضا بنیانی؛ «راهبردهای و شیوه‌های رسانه‌ای غرب برای فروپاشی خانواده»؛‌ فصلنامه علمی تخصصی پاسخ به شبهات؛ ص 159 – 131.

[13]. ر.ک: محمد عبداللهی؛ خانواده در قرن ۲۱: واکاوی تأثیرات جنگ نرم بر خانواده‌ها؛ ص 19 و 20؛ ‌شبکه اطلاع‌رسانی راه‌دانا؛ «لشکرکشی خاموش غرب برای نابودی فرهنگ و خانواده ایرانی»؛‌ 21/08/1395، کد خبر: 945856 https://www.dana.ir/news/945856.html/

[14]. ر.ک: محمدرضا بنیانی؛ «راهبردها و شیوه‌های رسانه‌ای غرب برای فروپاشی خانواده»؛‌ فصلنامه علمی تخصصی پاسخ به شبهات؛ ص 159 – 131؛ محمد عبداللهی؛ خانواده در قرن ۲۱: واکاوی تأثیرات جنگ نرم بر خانواده‌ها؛ 96 و 67.

[15]. ر.ک: سید محمدعلی شریعت‌زاده؛ «اهداف و راهبردهای دشمن فرهنگی در جنگ نرم علیه خانواده»؛ سایت اندیشکده راهبردی تبیین؛ 24/07/1395.

http://www.tabyincenter.ir/qadim/index.php/menu-examples/child-items-