آرمان های قیام عاشورا از زبان امام حسین(ع)

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| آرمان های قیام عاشورا از زبان امام حسین(ع)

بیش از سیزده قرن از قیام خونین و دردناک عاشورایی حسنی می‌گذرد، ولی بر خلاف سایر نهضت‌های انقلابی و کشته شدگان و اسطوره‌های تاریخی که نام و اسمی از آنها در هیچ سند تاریخی بر جای نماند، یاد شهدای واقعه کربلا همچنان زنده و در یادها باقی است، و هر ساله بر این شور و آشنایی افزوده شده و لایه‌های معرفتی واقعه عاشورا بیشتر می‌شود. به یقین می‌بایست واقعه عاشورا را یک فرهنگ بزرگ و به یاد ماندنی دانست که همچون دانشگاهی بزرگ بر غنای معرفتی و شناختی بشریت افزوده است. تکرار و مرور واقعه عاشورا و واکاوی اهداف بزرگ عاشورا روح و نفس تازه‌ای به افراد می‌بخشد، روح زندگی و امید به آینده وپیروزی را در مقابل افراد زنده می‌کند.

امام حسین(علیه‌السلام) اسوه‌ی رستگاری و سعادت
همه‌ی ائمه‌اطهار (علیهم‌السلام) از جمله امام حسین(علیه‌السلام) اولیای راستین الهی هستند که، کلام، راه و منش ایشان ضامن سلامت و سعادت همه‌ی افراد در دنیا و آخرت به حساب می‌آیند، آیات بی‌شماری در قرآن مجید در مقام و منزلت این امامام معصوم(علیه‌السلام) وجود دارد که گواه بر حقانیت و راستی ایشان است. در مرتبه‌ی اول خداوند متعال محبت و اطاعت از ایشان را  بر بندگان واجب نموده و از بندگان خود پیروی از ایشان را خواستار شده است. کما اینکه خداوند متعال در این خصوص می‌فرماید: «قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏؛[شوری/23]بگو: «من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‏كنم جز دوست‏داشتن نزديكانم [اهل بيتم‏]».
در فرهنگ قرآن لازمه محبت اطاعت وپیروی کردن است، والا محبت صرف ارزشی ندارد کما اینکه خداوند می‌فرماید: «قُلْ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُم؛[آل‌عمران/31] بگو: «اگر خدا را دوست مى‏داريد، از من پيروى كنيد! تا خدا (نيز) شما را دوست».
نه تنها خداوند متعال امر به تبعیت و محبت این اولیای الهی داشته بلکه امام حسین(علیه‌السلام) نیز به این حق الهی بر مردم اذعان داشته است کما اینکه در نامه‌ای می‌فرماید: «مِنَ الحُسَينِ بنِ عَلِيٍّ إلى سُلَيمانَ بنِ صُرَدٍ، والمُسَيَّبِ بنِ نَجْبَةٍ، ورُفاعَةَ بنِ شَدَّادٍ، وعبدِاللَّه بن والِ، وجَماعَةِ المُؤمِنينَ:... فَلَكُم‏ فِيَ‏  أُسْوَةٌ؛[1]امام حسین(علیه‌السلام) نامه‌ای به سلیمان بن صرد خزاعی، و  جمعی از یاران و مومنین ‌می‌فرماید: برای شما در رفتار من الگو است.»
امام صادق (علیه‌السلام) هم امام حسین را الگویی ارزشمند معرفی می فرماید:. «َ يَكُونُ لِي بِالْحُسَيْنِ أُسْوَةٌ؛[2] حسین برای من اسوه و الگوست».

اهداف قیام و نهضت کربلا از زبان امام حسین(علیه‌السلام)

1-احیای سنت پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌واله وسلم)
اگر متن نامه‌های ‌ ارزشمدی که امام حسین علیه‌السلام به یاران و اطرافیان نوشتند دقت و تأمل شود به خوبی می‌توان هدف الهی و ارزشمند امام حسین(علیه‌السلام) را در این سفر پر مخاطره و به یاد ماندنی مشاهده کرد. برای نمونه حضرت در یکی از نامه‌های خود که به جمعی از بزرگان بصره می‌نویسد می‌فرماید: «و أنا أدعوكم‏ إلى‏ كتاب‏ اللّه‏ و سنّة نبيّه‏ صلّى اللّه عليه [و آله‏] و سلّم فانّ السنّة قد اميتت، و انّ البدعة قد احييت، و إن تسمعوا قولي و تطيعوا أمري اهدكم سبيل الرشاد؛[3] من شما را به کتاب خدا و سنت پیامبرش فرا می خوانم؛ چرا که سنت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌واله) از بین رفته و بدعت(در دین) زنده شده است. اگر سخنانم را بشنوید و فرمانم را اطاعت کنید، شما را به راه راست هدایت کنم».

2- ایستادگی در برابر ظالم و دشمن دین
از جمله اصول مهم دینی و قرآنی که در فرهنگ اسلام بر آن تأکید و سفارش فراوان شده است. موضوع ایستادگی و مقابله دربرابر ظلم و ستم و عدم سر سپردگی به ظالم است. امامان معصوم(علیه‌السلام) از آنجایی که اسوه و مقتدای  تمام مسلمانان به شمار می‌آیند به مراتب بیشتر این اصل مهم  قرآنی را در زندگی خود پیاده کرده و به آن مقید بوده‌اند. امام حسین (علیه‌السلام) این وظیفه و مسئولیت خود را در برابر ظالمان به دین خدا این چنین بیان می‌فرماید: «أمَّا بعدُ؛ فَقَد عَلِمتُم أنَّ رَسولَ اللَّهِ صلى الله عليه و آله قَد قالَ في حَياتِهِ: مَن رَأى سُلطاناً جائِراً مُسْتَحِلًّا لِحُرَمِ أو تارِكاً  لِعَهدِ اللَّهِ، ومُخالِفاً لِسُنَّةِ رَسولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله، فَعَمِلَ في عِبادِ اللَّهِ بالإثْمِ والعُدوانِ، ثُمَّ لَم يُغَيِّر عَلَيهِ‏  بِقَولٍ وَلا فِعلٍ، كانَ حَقَّاً  عَلى اللَّهِ أَن يُدخِلَهُ مُدخَلَهُ؛ وَقَد عَلِمتُم أنَّ هؤلاءِ لَزِموا طاعَةَ الشَّيطانِ، وَتَوَلَّوا عن طاعَةِ الرَّحمنِ، وأظهَروا الفَسادَ، وَعَطَّلُوا الحُدودَ، واسْتأثَروا  بالْفَي‏ء، وَأحَلُّوا حَرَامَ اللَّهِ، وَحَرَّموا حَلالَهُ.وأنا أحَقُّ مِن غيري بِهذا الأمرِ لِقَرابَتي مِن رَسولِ اللَّهِ صلى الله عليه و آله؛ پس از حمد و ثناى الهى فرمود: اى مردم، رسول الله صلّى الله عليه و [آله‏] فرموده است: هر كس ببيند سلطان ستمكارى حرام خدا را حلال نموده، عهد الهى را شكسته و با سنت رسول الله مخالفت مى‏ورزد و در ميان بندگان خدا به گناه و ستم رفتار مى‏كند ولى با كردار و گفتار خود بر عليه او قيام نكند، خدا حق دارد او را جايى ببرد كه آن سلطان ستمكار را مى‏برد. آگاه باشيد كه اينها به پيروى از شيطان تن داده‏اند و اطاعت از خداى رحمان را رها كرده‏اند، آشكارا فساد مى‏كنند، و به حدود الهى عمل نمى‏نمايند، فى‏ء [بخشى از بيت المال مسلمين‏] را به خود اختصاص داده‏اند، و حرام خدا را حلال و حلال خدا را حرام كرده‏اند، و من براى تغيير اين وضعيت سزاوارترم به خاطر قرابت و نزدیکی که با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌واله)دارم»[4]

3-اصلاح امت و احیاء امر به معروف و نهی از منکر
از جمله مهمترین اهداف روشنی که برای نهضت الهی کربلا می‌توان برشمرد اصلاح بدعت ها و انحرافات اجتماعی است. که دودمان ننگنین بنی‌امیه بخصوص از زمان روی کار امان یزید لعنه‌الله علیه در سرزمین و بلاد اسلامی گسترش وشیوع یافته بود. امام حسین (علیه‌السلام) بنا برآن تریبت قرآنی که در خانه‌ وحی از آن برخودار شده بود بر خود لازم می‌دانست که برای اصلاح امت جد خود قیام نماید. «فَمَنْ آمَنَ وَ أَصْلَحَ فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لا هُمْ يَحْزَنُون؛[انعام/48] آنها كه ايمان بياورند و اصلاح كنند، نه ترسى بر آنهاست و نه غمگين مى‏شوند». اصلاح امت بنا بر آموزه‌های قرآنی یکی از رسالت‌های مهم انبیاء نیز معرفی شده است کما اینکه خداوند متعال در این خصوص  از زبان حضرت شعیب می‌فرماید: « إِنْ أُريدُ إِلاَّ الْإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَ ما تَوْفيقي‏ إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَ إِلَيْهِ أُنيب؛[هود/88] جز اصلاح [كارتان‏] چندان كه بتوانم نمى‏خواهم، و توفيق من جز به [فضل و خواست‏] خداوند نيست بر او توكل كردم و به او بازمى‏گردم».

امام حسین(علیه‌السلام) نیز در این خصوص هدف از قیام خود را دربرابر ظلم و بدعت های رایج بلاد اسلامی اصلاح امت معرفی می‌فرماید،  امام حسین(علیه‌السلام)  در وصیت‌نامه خود به برادرش محمد بن حنفیه چنین می‌فرماید:‌ «َ إِنَّمَا خَرَجْتُ‏ لِطَلَبِ‏ الْإِصْلَاحِ‏ فِي أُمَّةِ جَدِّي ص أُرِيدُ أَنْ آمُرَ بِالْمَعْرُوفِ وَ أَنْهَى عَنِ الْمُنْكَرِ وَ أَسِيرَ بِسِيرَةِ جَدِّي وَ أَبِي‏؛ [5] جز اين نيست كه من بمنظور ايجاد اصلاح امت جدم خارج شدم، من در نظر دارم امر بمعروف و نهى از منكر نمايم. من ميخواهم مطابق سيره جدم رسول خدا و پدرم على بن ابى طالب عليهم السّلام رفتار نمايم».

نکته‌ها و پیام ها
1-حرکت امام حسین(علیه‌السلام) به سوی سرزمین سختی ها و بلاها نه به خاطر پست و مقام دنیا و بدست آوردن مال و مکنت مادی بود، بلکه حرکتی جهادین برای تحصیل رضایت الهی بود.
2-حرکت امام حسین(علیه‌السلام) به سوی کربلا اقدامی در جهت اصلاح امت اسلامی، حذف بدعتهای رایج ومقابله در برابر طاغوت زمان بود.

پی‌نوشت:
[1]. مكاتيب الأئمة عليهم السلام، ج‏3، ص143.
[2]. كامل الزيارات ، ص65.
[3]. وقعة الطف، ص107.
[4]. نخستين گزارش مستند از نهضت عاشورا( ترجمه وقعة الطف)، ص109.
[5]. بحار الأنوار، ج‏44، ص329.