تربیت دینی و اخلاقی - 3

ثمرات تربیت:
از جمله ثمراتی که تربیت دارد این است که افراد تربیت یافته براساس آموزه های صحیح دینی به شناخت مسیر و چگونگی عمل به تعالیم الهی و استقامت در راه، آگاهی کافی دارند و لذا براساس فرمایشات حضرت باری تعالی در قرآن کریم می توان این افراد را در نحوه عملکردشان شناسائی کرد همانگونه که وعده داده شده؛
« فَسَوْفَ يَأْتِى اللَّهُ بِقَوْمٍ يُحِبُّهُمْ وَ يُحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى الْكافِرينَ يُجاهِدُونَ فِى سَبِيلِ اللَّهِ وَ لَايَخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ.[29]
به زودى خدا مردمى را بياورد كه دوستشان بدارد و دوستش بدارند. دربرابر مؤمنان فروتنند و در برابر كافران، سركش؛ در راه خدا جهاد مى كنند و از ملامت هيچ ملامتگرى نمى هراسند.
همانگونه که مشخص شد از ویژگی های بارز این افراد نهراسیدن از سرزنش مخالفان و سرسختی در برابر منحرفان می باشد و نیز رئوف و مهربان به افراد مؤمن و انقلابی می باشند و بر همین اساس است که خدا را همواره مدنظر دارند و خدا نیز آنها را دوست می دارد و محبت خویش را در دل آنها ملکه می سازد و آنها را مورد لطف قرار داده و محبوب مردم نیز می گرداند.
و یا در عبارت دیگر خود خداوند سبحان در مورد این افراد چنین کدهایی را در اختیار ما قرار می دهد؛
التائبُونَ الْعابِدُونَ الْحامِدُونَ السائِحُونَ الرَّ اكِعُونَ الساجِدُونَ الامِرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّاهُونَ عِنَ الْمُنكَرِ وَ الْحافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّهِ وَ بَشِّرِ الْمُؤْمِنينَ.[30]
توبه كنندگانند، پرستندگانند، ستايندگانند، روزه دارانند، ركوع كنندگانند، سجده كنندگانند، امركنندگان به معروف و نهى كنندگان از منكرند و حافظان حدود خدايند و مؤمنان را بشارت ده!
باید مدنظر داشت که طبق توصیف خداوند سبحان این افراد مزین به چنین صفات منحصر به فردی هستند و از این روست که حافظان حقیقی حدود الهی همین افراد هستند و خداوند به آنها بخاطر چنین ایمان راسخی بشارت داده است و چیزی را که ما باید از این عبارات بدست بیاوریم این است که اینگونه اشخاص بخاطر انجام چنین اعمالی مورد ستایش هستند نه اینکه بخاطر داشتن چنین ویژگی های به ادبیات غلطی که از جانب دشمنان دین القاء شده و برخی ها نیز مورد نفوذ عقائد انحرافی دشمن قرار گرفته و این افراد را «تندرو» و «افراطی» قلمداد می کنند. همانگونه که در آیه سابق گذشت این افراد از این تعابیر هم واهمه ای ندارند چون آنچه نصب العین آنها قرار گرفته اوامر و حدود الهی است و از این رو خداوند سبحان برای این افراد چنین جایگاهی را قرار داده؛
«وَ للَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ لكِنَّ الْمُنافِقِينَ لَايَعْلَمُونَ.»[31]
عزت، از آنِ خدا و پيامبرش و مؤمنان است، ولى منافقان نمى فهمند.
بخش اول آیه فوق از عزت و بخش دوم آیه از عدم فهم صحیح منافقان سخن می راند که اولاً این افراد در راستای عزت الهی قرار می گیرند و ثانیاً دشمنان و مخالفان این افراد که همواره مؤمنان خالص را مورد مذمت و سرزنش قرار می دهند، منافق بدون فهم و علم می خواند.
در خانه اگر کس است یک حرف بس است...
نتیجه گیری:
بطور خلاصه باید گفت که تربیت صحیح اخلاقی یعنی مسیر خود را به سوی ربّ الارباب تنظیم کردن و خود را در اختیار ربّ محض دیدن و تعالیم را نیز از این سرچشمه دریافت کردن است که نتایج آن هم در سعادت اخروی فرد و هم جامعه اسلامی تاثیر بسزایی دارد و هم اینکه تربیت صحیح انسان را از فرش به عرش رهنمون می سازد تا مبدا  دنیا و عندالدنیا بودن را به مقصد اعلای «عند ملیک مقتدر»[32] پیمودن است.
و وقتی انسان به معنای حقیقی تربیت یافت آنوقت می توان گفت یکی از مصادیق تعریف مرحوم علامه طباطبائی در مورد نور می شود که: «ظاهرٌ بذاته مظهرٌ لغیره»[33] یعنی خودش نورانی و ظاهر است به تعبیری و نیز راهنما و چراغیست برای اهل سلوک مثل حضرات امام خمینی(ره) و آیت الله بهجت(ره) که حقیقتاً جزو مصادیق نور و مصباح بودند.
 

منابع:
1. قرآن کریم
2. الهامى نيا، على اصغر، تعليم و تربيت در اسلام ، ناشر: اداره آموزشهاى عقيدتى سياسى نمايندگى ولى فقيه در سپاه ، قم 1376، چاپ: اول
3. دهخدا، علی اکبر، لغت نامه، انتشارات دانشگاه تهران.
4. نعمت اللّه يوسفيان ، تربيت دينى فرزندان
5. مجله معرفت، شماره 23( مقاله تربيت دينى خانواده، محمد احسانى).
6. دیوان حافظ شیرازی
7. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى(1110 ق )، بحار الأنوار( ط- بيروت)، ناشر: دار إحياء التراث العربي ، چاپ: بيروت 1403 ق ، چاپ: دوم
8. رضا فرهاديان، مبانى تعليم و تربيت در قرآن و احاديث ، ناشر: موسسه بوستان كتاب ، قم 1390، چاپ: چهارم .
9. طباطبائی، سیدمحمدحسین، بدایة الحکمة، ناشر: موسسه النشر الاسلامي التابعه لجماعه المدرسين بقم‏، چاپ: اول‏.
10. محمدی ری شهری، محمد، ميزان الحكمة.
11. شيخ حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ناشر: مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، قم‏1409 ق‏، چاپ: اول‏.
12. مصباح يزدى، محمدتقى، به سوى خودسازى، انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى( ره)، چاپ اول1380.
-----------------------------------
پی نوشت:
[29] مائده( 5) آيه 54 .
[30] توبه( 9) آيه 112 .
[31] منافقون( 63) آيه 8 .
[32] اشاره به آیه شریفه « في‏ مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَليكٍ مُقْتَدِر ».(سوره القمر/آیه55).
[33] بدایة الحکمة، الفصل الخامس، فی أن الوجود حقیقة واحدة مشککة، ص: 14.
---------------------------------
​جهت مطالعه بیشتر:
1. الهامى نيا، على اصغر، تعليم و تربيت در اسلام ، صص 16-91-101.
2. نعمت اللّه يوسفيان ، تربيت دينى فرزندان.
3. رضا فرهاديان، مبانى تعليم و تربيت در قرآن و احاديث.