محمود اکبری

احکام دو دقیقه ای-3

تاریخ انتشار:
یکی از شیوه های جذاب در بیان احکام شیوه نکته ای است که مبلغان در مسائل مبتلابه، میتوانند نکات کلیدی و مورد نیاز مخاطبان را در قالب احکام نکته ای به میزان فرصتی که در اختیار دارند بیان نمایند. احکام دو دقیقه ای شیوه نکته ای در موضوعات متنوع است.
احکام دو دقیقه ای

احكام مشترك مردان و زنان‏

برخى از احكام مخصوص مردان است مانند اقامه نماز جمعه، مرجعيت، قضاوت، امام جماعت براى مردان و برخى از احكام مخصوص‏ زنان است مانند بعضى از غسل ‏ها و برخى از احكام بين زنان و مردان مشترك است همچون:
1. وكالت در اجراى عقد ازدواج.
2. ذبح حيوانات.
3. نبايت در كارهاى واجب و مستحبى.
4. اجير شدن براى خواندن نماز و گرفتن روزه.

تشابه نماز قضا با نماز ادا

نماز قضا از چند جهت تابع نماز اداست:
1. نماز قضا، همچون نماز ادا واجب است.
2. نماز قضا از جهت شكسته و كامل بودن تابع نماز اداست. (اگر نمازى چهار ركعتى قضا شد، قضاى آن نيز چهار ركعتى است و اگر در سفر قضا شد، قضاى آن هم دو ركعتى است)
3. در جهر و اخفات (اگر نمازى قضا شد و از نمازهايى بود كه بايد بلند خوانده شود، قضاى آن نيز بايد بلند خواند شود و اگر از نمازهايى بود كه بايد آهسته خوانده شود، قضاى آن نيز بايد آهسته خوانده شود)

اقسام سجده‏

سجده سه نوع است:
1. واجب مانند سجده‏هاى نماز و سجده آيات سجده.[1]
2. سجده‏ هاى مستحبى مانند سجده شكر. (در سجده شكر، صرف قرار دادن پيشانى روى زمين همراه با نيت كافى است، گر چه مستحب است چند بار شكراً لله بگويد و يك بار نيز كفايت مى ‏كند).[2]
3. سجده حرام و آن سجده براى غير خداست.

چند ويژگى نمازهاى مستحبى‏

1. تمام نمازهاى مستحبى را مى ‏توان آهسته يا بلند خواند.
2. نمازهاى مستحبى را نمى ‏توان به جماعت خواند، مگر نماز باران و نماز عيد فطر و قربان.
3. همه نمازهاى مستحبى را مى ‏توان ايستاده يا نشسته يا در حال حركت خواند.
4. شك در تعداد ركعات، نماز را باطل نمى ‏كند.[3]
5. زياد شدن اركان نماز، نماز را باطل نمى ‏كند.[4]
6. در نمازهاى مستحبى سوره واجب نيست.
7. براى كم و زياد شدن، سجده سهو واجب نيست.
8. نماز مستحبى را مى ‏توان با اختيار شكست.
9. هيچ يك از نمازهاى مستحبى اذان و اقامه ندارند.[5]

اصل و فرع‏

مواردى در فقه وجود دارد كه فرع، مهمتر از اصل است همچون موارد زير:
1. سلام مستحب است و جواب سلام واجب است.[6]
2. نماز جماعت مستحب است ولى تبعيت از امام جماعت در افعال واجب است.[7]
3. نذر واجب نيست، ولى عمل به آن واجب است.[8]
4. روزه اعتكاف مستحب است ولى روزه روز سوم واجب است.[9]

هفت نكته درباره استخاره‏

1. استخاره عبارت است از آن كه انسان در كارى كه قصد انجام آن را دارد از خداوند بخواهد كه او را به آنچه خير و صلاح اوست اعم از انجام فعل يا ترك آن راهنمايى كند.[10]
2. استخاره براى رفع ترديد است نه براى پيشگويى‏[11] و آينده نگرى مانند قبولى امتحان، رسيدن به حاجت، خوب شدن مريض و ...[12]
3. استخاره در كارهاى مباح است نه در كارهاى واجب و حرام و مكروه.[13]
4. استخاره بعد از فكر و مشورت كردن است.[14]
5. عمل كردن به نتيجه استخاره واجب نيست، گر چه بهتر است بر خلاف آن عمل نشود.[15]
6. تجديد استخاره صحيح نيست مگر اين كه مدت قابل ملاحظه ‏اى بگذرد و يا شرايط استخاره تغيير كند.[16]
7. استخاره آدابى دارد همچون وضو داشتن هنگام استخاره، رو به قبله بودن، سخن نگفتن در بين استخاره، استخاره در زمان و مكان مقدس مانند روز جمعه و مسجد و مشاهد مشرفه و ...[17]

بى ‏توجهى به اولويت ‏ها

بسيارند افرادى كه به اولويت ‏ها توجهى ندارند همچون موارد زير:
1. عيب جويى حرام را انجام مى ‏دهند ولى امر به معروف واجب را انجام نمى‏ دهند.
2. خرج ‏هاى مستحبى مى ‏كنند ولى خرج‏ هاى واجب همچون اداى بدهى و خمس و زكات را لازم نمى‏دانند.
3. واجبات ميت همچون عمل به وصيت و اداى بدهى را انجام نمى ‏دهند ولى براى او خيرات مى ‏كنند.

دو نكته درباره اسراف‏

1. اسراف يكى از گناهان كبيره و حرام است‏[18] و نمونه‏ هاى زيادى در محيط زندگى دارد، همچون اسراف در آب، برق، نان و ...
2. چند چيز اسراف نيست مانند: اسراف در كار خير، لباس ‏هاى مورد نياز، عطر زدن، آنچه براى بدن مفيد است.
3. غذاى مورد نياز بدن هر قدر كه باشد، اسراف محسوب نمى ‏شود.
4. خوردن بيجا و پرخورى و زياده روى مكروه است.[19]

دو نكته درباره وسواسى‏

1. بر شخص وسواس واجب است به افراد معمولى رجوع كند.[20]
2. وسواس جايز نيست به شك خود اعتنا كند.[21]

عبادت‏هاى حرام‏

برخى از عبادت‏ ها گناه محسوب مى ‏شوند و باطل هستند همچون موارد زير:
1. نماز، روزه، طواف و اعتكاف در حال‏ حيض و نفاس باطل و گناه است.[22]
2. نافله ظهر و عصر در سفر.[23]
3. اذان و اقامه براى نمازهاى غير يوميه يا اذان قبل از وقت.[24]
4. وضو بعد از غسل جنابت (تا وقتى كه كارى كه وضو را باطل مى ‏كند از او سر نزده).[25]
5. روزه عيد قربان و فطر.[26]
6. روزه يوم الشك به نيت اول ماه رمضان يعنى روزى كه نمى ‏داند آخر شعبان است يا اول رمضان، نبايد به نيت ماه رمضان روزه بگيرد ولى اگر به نيت روزه قضا يا روزه مستحبى روزه بگيرد، صحيح است و اگر بعداً معلوم شود همان روز اول ماه رمضان بوده از ماه رمضان حساب مى ‏شود.[27]
7. خوندن سوره‏ هايى كه سجده واجب دارد در حال جنابت و حيض و نفاس حرام است.[28]

 

مطالب مرتبط:

احکام دو دقیقه ای-1

احکام دو دقیقه ای-2

احکام دو دقیقه ای-4

احکام دو دقیقه ای-5

پی نوشتها:

-----------------------------------

[1] تحريرالوسيله، مترجم، ج 1، ص 312، م 1.

[2] تحريرالوسيله، مترجم، ج 1، ص 324، م 8.

[3] توضيح المسائل محشى، ج 1، ص 648.

[4] توضيح المسائل محشى، ج 1، ص 648.

[5] عروة الوثقى، ج 1، ص 601.

[6] تحريرالوسيله مترجم، ج 1، م 8.

[7] همان، ج 1، ص 494، م 9.

[8] همان، ج 3، ص 195.         

[9] همان، ج 2، ص 565.

[10] فرهنگ فقه، ج 1، ص 401.

[11] فرق استخاره و تفأل اين است كه استخاره براى انتخاب است و تفأل براى اطلاع، استفتائات بهجت، ج 1، ص 412.

[12] استفتائات سيستانى، ص 405، س 1595؛ مسائل جديد، محسن محمودى، ج 4، ص 161.

[13] توضيح المسائل مراجع، ج 2، م 1022؛ قاعدة القرعه، شيخ حسين كريمى، مركز فقهى ائمه اطهار( ع)، ص 79.

[14] عروة الوثقى، ج 2، ص 411، كتاب الحج.

[15] استفتائات امام خمينى، ج 2، س 75 و 76؛ اجوبة الاستفتائات، س 1434؛ استفتائات مكارم، ج 1، س 858.

[16] احكام خانواده، آية الله مكارم شيرازى.

[17] جواهر الكلام، ج 12، ص 162؛ فرهنگ فقه، ج 1، ص 402.

[18] تحريرالوسيله، ج 1، ص 275؛ فرهنگ فقه، ج 1، ص 479

[19] توضيح المسائل مراجع، ج 2، ص 539، م 2637.

[20] توضيح المسائل ده مرجع، م 209؛ اجوبة الاستفتائات، س 143.

[21] استفتائات امام خمينى( ره)، ج 1، س 298- 296؛ اجوبة الاستفتائات، س 311.

[22] توضيح المسائل محشى، ج 1، ص 260.

[23] توضيح المسائل محشى، ج 1، ص 426.

[24] همان، ص 518.

[25] همان، ص 227.

[26] همان، ص 964.

[27] همان، ص 889.

[28] همان، ص 545.

دیدگاه‌ها

ناشناس 00:41 - 1396/06/19

سلام. تشکر از زحمات آقای اکبری،خیلی جالب بود.

ناشناس 08:04 - 1396/08/01

با تشکر

علی اصغرهاشمی 23:47 - 1398/02/01

بسیارعالی است

ناشناس 14:38 - 1401/09/26

عالی

صادقی از هند 14:40 - 1401/09/26

عالیست ولی اگه به شکل پی دی اف بود خیلی عالی تر می شد.

سید 16:35 - 1402/05/04

ممنونم قابل استفاده و عالی بود

افزودن دیدگاه جدید

متن ساده

  • تگ‌های HTML مجاز نیستند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
  • آدرس های صفحه وب و آدرس های ایمیل به طور خودکار به پیوند تبدیل می شوند.