چگونه می‌ توانیم ظهور را نزدیک کنیم

به گزارش بلاغ، حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالفضل موسوی کوشکی از اساتید سطح عالی حوزه علمیه قم درگفت وگویی ابعاد انتظار، تعریف صاحب الامر، شرایط نزدیکی ظهور، ویژگی ها و وظایف منتظران را تشریح کرد.

*تعریف ما از حضرت صاحب الامر ناقص است

در خصوص وجود نورانی و مقدس قطب عالم امکان حضرت بقیة الله ارواحنا فداه هیچ زبان و بیانی نمی تواند عظمت و مقام وجود مقدس حضرتش را بیان کند؛ ما در عالم هستی یک سری مفاهیم به نام مفاهیم برتر داریم که هر مقدار در مورد آن ها صحبت شود باز مافوق تعریف بوده، الفاظ و تعاریف گنجایش تعریف مفاهیم برتر را ندارد. مثلاً جنت و بهشت از مفاهیم برتر است هر مقدار در مورد آن صحبت شود، وقتی به خود بهشت برسیم می‌ بینیم که مافوق تعریف آن بوده؛ همچنین حور العین از مفاهیم برتر است هر مقدار از جمال، او صحبت شود وقتی انسان به حور العین برسد، می‌ بیند سخنوران نتوانسته اند حتی یک هزارم از زیبایی های او را بیان کنند، امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز از مفاهیم برتر هستند که هر چقدر از ایشان صحبت شود و مؤلفان و گویندگان و نویسندگان در مورد ایشان بگویند، وقتی انسان به خود امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می‌ رسد می‌ بیند ایشان شخصیتی است که مافوق همه اینهاست.

*عظمت جایگاه امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در نظام خلقت و آفرینش

 امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) یعنی جلودار، او کسی است که شخصیتی در عالم هستی نداریم که بعد از خداوند چنین عظمت و جایگاهی را داشته باشد فرد باید آنقدر زحمت و ریاضت بکشد تا به مقام نبی اللهی برسد، بعد از آن باید تلاش کند تا به مقام رسول اللهی برسد، آنقدر تلاش کند تا به مقام اولو العزمی رسیده و تازه بعد از آن، یکی حبیب الله می‌ شود یکی کلیم الله و دیگری روح الله و یا خلیل الله می شود و بعد از تمام این مراحل، تازه نوبت به مقام امامت می‌ رسد که «وَ إِذِ ابْتَلى‏ إِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنِّي جاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِماماً ؛ بقره 124» امامت مقامی بوده مافوق همه این مراتبی است که اشاره شد، امام یعنی جلوی همه انبیاء و جلوی تمام ملائکه الله او کسی است که جلو بوده و تمام خلق به دنبال او هستند.

*نگاهی به وجود ممتاز امام عصر در بین معصومین

مراتبی که تقدیم شد در مورد امامت عامه بوده و شامل همه ائمه معصومین(علیهم السلام) می‌ شود اما وقتی در باب امامت خاصه وارد می شویم  می‌ بینیم که وجود مقدس مولا صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در میان سایر ائمه، خاص و یگانه می باشد، کسی است که وجود مقدس امام رضا(علیه السلام) فرمودند: اگر تمام فقها، رجال، علما و تمام بزرگان جمع شوند و بخواهند امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را معرفی کنند، نمی توانند بلندای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را معرفی کنند، او کسی است که «َ أَوْسَعُكُمْ كَهْفاً وَ أَكْثَرُكُمْ عِلْماً وَ أَوْصَلُكُمْ رَحِما؛ الغيبة للنعماني، النص، ص: 214» وقتی به شخصیت وجود مقدس و نورانی حضرت در باب امامت به طور خاص نگاه می‌ کنیم، روایتی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که در شب معراج به کنار عرش الهی رسیدم، خطاب رسید که یا محمد دوست داری ائمه بعد از خود را ببینی؟ گفتم بلی، خطاب آمد؛ بالای عرش من را نگاه کن ، می‌ فرماید من نگاه کردم و انوار ائمه(علیهم السلام) بعد از خود را نگاه کردم دیدم همه نشسته اند اما در میان این انوار وجود مقدس و نورانی امام زمان قائم است همه ذکر می‌ گویند ولی وجود مقدس حضرت نماز می‌ خواند، بعد پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) می‌ فرمایند: در همان شب معراج دیدم که وجود مقدم امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که نورش در میان تمام آن انوار قرار گرفته بود، او مثل کوکب دری می‌ درخشد و بقیه ائمه(علیهم السلام) ستارگانی بودند در اطراف وجود نورانی و مقدس حضرت.

پس حرف ما این است، ما در عالم هستی مفاهیمی به نام مفاهیم برتر داریم که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیز از مفاهیم برتر بوده و شخصیتی است که هر چه گویندگان، خطبا و سخنوران در مورد او صحبت کنند وقتی حضرت ظهور کند فوق تعاریف و تصورات مذکور خواهد بود. انسانیت، علم، رحیمیت، عطوفت، قدرت، مهربانی و احسانش مافوق قدرت بشر می‌ باشد، اگر به هر یک از روایت هایی که هر کدام از ائمه معصومین در مورد امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بیان کرده اند دقت کنیم، متوجه می‌ شویم که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در چه جایگاه رفیعی قرار گرفته و پیغمبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) در اواخر عمر شریف خود برای امیر المؤمنین حوادثی که بعد از خودش واقع می‌ شود را بیان کردند، امیر المؤمنین(علیه السلام) می‌ فرماید؛ در لحظات آخر عمر نبی اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)، سرش را پایین انداخت و غم چهره پیغمبر را گرفت به من علی خطاب کرد و گفت یا علی فدای آن آقایی که شبیه و همنام من است بنابراین، امام زمان شخصیتی است که وقتی امیر المؤمنین(علیه السلام) در منبر مسجد کوفه از ایشان صحبت می‌ کند می‌ گوید :پدر و مادرم به فدای او باد.

* آقایی که معز المؤمنین است

 امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شخصیتی است که امام حسن مجتبی(علیه السلام) بعد از صلح با معاویه در مسجد نشسته بودند و خطیب بر منبر جملاتی را بیان می‌ کرد، رو به امام حسن مجتبی می‌ کرد و می‌ گفت یا مذل المؤمنین، امام حسن(علیه السلام) می‌ فرمود: خواهد آمد آن آقایی که معز المؤمنین بوده و از نسل من و فرزند من است، او خواهد آمد. امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) شخصیتی است که امام حسین(علیه السلام) در نیمه شب عاشورا وقتی خبر بشارت را برای تمام اصحابشان بیان کرده و آن هایی که رفتنی بودند رفتند و آن کسانیکه باقی ماندنی بودند در محضر حضرت بودند، حضرت در نیمه شب عاشورا فرمود: من بشارتی به همه شما خواهم داد و آن بشارت این است که وقتی فرزندم مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قیام می‌ کند همه شما در آن زمان رجعت می‌ کنید و فرمود: لو ادرکته لخدمته أیام حیاتی او کسی است که اگر من او را درک می‌ کردم خدمتگذار او می‌ شدم، امام زمان شخصیتی است که امام صادق(علیه السلام) در دعای نورانی ندبه در فراق حضرت این گونه سخن می‌ گوید:« هَلْ مِنْ مُعِينٍ فَأُطِيلَ مَعَهُ الْعَوِيلَ وَ الْبُكَاءَ ».

 امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) با آن که به نام عالم آل محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) ملقب شده، وقتی دعبل خزاعی به محضر حضرت آمد و آن اشعار را در محضر ایشان خواند، وقتی به این بیت رسید :

         خُرُوجُ الْإِمَامِ لَا مَحَالَةَ خَارِجٌ             يَقُومُ عَلَى اسْمِ اللَّهِ وَ الْبَرَكَاتِ‏

         يُمَيِّزُ فِينَا كُلَّ حَقٍّ وَ بَاطِلٍ             وَ يُجْزِي عَلَى النَّعْمَاءِ وَ النَّقِمَات

‏ یکی از فرزندان شما یقیناً قیام خواهد کرد وقتی در عظمت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) صحبت کرده و همین که نام حضرت را برد :« بَكَى الرِّضَا ع بُكَاءً شَدِيداً ثُمَّ رَفَعَ رَأْسَهُ الشَّرِيفَ إِلَيَّ وَ قَالَ يَا خُزَاعِيُّ نَطَقَ رُوحُ الْقُدُسِ عَلَى لِسَانِكَ بِهَذَيْنِ الْبَيْتَيْن‏» امام رضا(علیه السلام) با صدای بلند گریه کردند.

 امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) کیست که با شنیدن نام او امام رضا(علیه السلام) اینگونه گریان می‌ شود؟ بعد حضرت به دعبل فرمود:« فَهَلْ تَدْرِي مَنْ هَذَا الْإِمَامُ وَ مَتَى يَقُومُ قُلْتُ لَا يَا مَوْلَايَ إِلَّا أَنِّي سَمِعْتُ بِخُرُوجِ إِمَامٍ مِنْكُمْ وَ يُطَهِّرُ الْأَرْضَ مِنَ الْفَسَادِ وَ يَمْلَأُهَا عَدْلًا فَقَالَ يَا دِعْبِلُ الْإِمَامُ بَعْدِي مُحَمَّدٌ ابْنِي وَ بَعْدَ مُحَمَّدٍ ابْنُهُ عَلِيٌّ وَ بَعْدَ عَلِيٍّ ابْنُهُ الْحَسَنُ وَ بَعْدَ الْحَسَنِ ابْنُهُ الْحُجَّةُ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ فِي غَيْبَتِهِ الْمُطَاعُ فِي ظُهُورِهِ لَوْ لَمْ يَبْقَ مِنَ الدُّنْيَا إِلَّا يَوْمٌ وَاحِدٌ لَطَوَّلَ اللَّهُ لَهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ حَتَّى يَخْرُجَ فَيَمْلَأَهَا عَدْلًا كَمَا مُلِئَتْ جَوْراً وَ أَمَّا مَتَى فَإِخْبَارٌ عَنِ الْوَقْتِ وَ قَدْ حَدَّثَنِي أَبِي عَنْ أَبِيهِ عَنْ آبَائِهِ ع أَنَّ النَّبِيَّ ص قِيلَ لَهُ يَا رَسُولَ اللَّهِ مَتَى يَخْرُجُ الْقَائِمُ مِنْ ذُرِّيَّتِكَ قَالَ مَثَلُهُ مَثَلُ السَّاعَةِ لا يُجَلِّيها لِوَقْتِها إِلَّا هُوَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ ثَقُلَتْ فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ لا تَأْتِيكُمْ إِلَّا بَغْتَةً؛  كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثنى عشر، ص: 276» آیا این شخصیت را می‌ شناسی؟ عرض کرد خیر فقط می‌ دانم از فرزندان فاطمه(سلام الله علیها) است و از نسل شماست که قیام خواهد کرد و عالم را پر از عدل و داد خواهد نمود امام رضا(علیه السلام) فرمودند: چهارمین فرزند از نسل من او می‌ باشد، بعد امام رضا(علیه السلام) در عظمت وجود مقدس حضرت صحبت کردند.

وقتی حالات هر یک از ائمه(علیهم السلام) نگاه می‌ کنیم ایشان به نام امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) که می‌ رسند تعظیم خاصی در برابر حضرت انجام می‌ دادند، سر کارشان این است که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) تمام اهداف انبیاء و اوصیاء را محقق می کند، ایشان اجرا کننده اهداف تمام انبیاء است، بنابراین این گوشه ای گذرا از عظمت وجود مقدس حضرت صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است.

*چگونه می‌ توانیم ظهور را نزدیک کنیم /منتظران واقعی از نگاه معصومین(علیهم السلام) چه ویژگی‌ هایی دارند؟

ما وقتی مجموعه آیات و روایات را بررسی می‌ کنیم، از مجموع آن استفاده می‌ شود که انسان برای اینکه به سعادت، نورانیت و تهذیب برسد سه چیز را باید نزدیک بداند ولو با این سه موضوع ده‌ ها و صد ها سال فاصله داشته باشد قرآن می‌ فرماید: اگر شما این سه موضوع را نزدیک دیدید عاملی برای سعادت و نورانیت شما می‌ شود.

 الف: مسأله قیامت:

خداوند در قرآن کریم می‌ فرماید:« إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعيداً و نراه قریباً،آیات 6-7 سوره معارج» انسان باید قیامت را نزدیک ببیند، مشرکین می‌ گویند کو تا قیامت؟ انهم یرونه بعیداً، ولی ما مؤمنان قیامت را نزدیک می‌ دانیم و نراه قریباً شاید ما تا قیامت صد ها سال فاصله داشته باشیم ولی قرآن می‌ فرماید: وظیفه شما این است که قیامت را نزدیک ببینید ؛ امام حسن مجتبی(علیه السلام) به جناده فرمودند:« وَ اعْمَلْ لِدُنْيَاكَ كَأَنَّكَ تَعِيشُ أَبَدًا وَ اعْمَلْ لِآخِرَتِكَ كَأَنَّكَ تَمُوتُ غَدًا.؛ كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثني عشر، ص: 228» امام فرمودند: قیامت را به قدری نزدیک بدان گویا امروز روز آخر عمرت توست اگر به انسان مؤمنی بگویند امروز روز آخر عمرت است چقدر تلاش می‌ کند که از لحظات و فرصت ها بهره برداری کند و ساعت های خود را به هدر نداده و بالاترین بهره برداری را انجام دهد لذا اگر انسان عالم قبر و قیامت را نزدیک ببیند عامل سازندگی اوست.

در مجموعه آیات نورانی قرآنی در باره تمام واجبات چند آیه محدود داریم مگر چند آیه در مورد حج و نماز داریم، در مورد روزه ماه مبارک رمضان و یا در مورد خمس با آن همه عظمت، چند آیه در قرآن کریم دارد کل آیات الاحکام 500 آیه از صلوة تا تولی و تبری می شود، اما وقتی به بحث قیامت می‌ رسیم می‌ بینیم خداوند درباره قیامت بیش از 4400 آیه دارد در بحث نماز ما قریب 20 آیه داریم نمازی که این عظمت و بلندی را دارد اما در مورد قیامت آیات فراوانی داریم چرا که مهم ترین عامل تهذیب و سازندگی این است که انسان قیامت را نزدیک ببیند قرآن می‌ فرماید بشر اگر می‌ خواهی مهذب شوی و تعالی و نورانیت پیدا کنی سه چیز را نزدیک بدان یکی قیامت است .

ب: نصرت خدا را نزدیک ببین:

«أَلا إِنَّ نَصْرَ اللَّهِ قَريب‏؛بقره 214» نصرت‌ ها و یاری خداوند قریب است؛ قرآن می‌ فرماید اگر خودت را از حرام حفظ کردی، من تو را یاری و نصرت می‌ کنم شاید این نصرت و یاری سال ها بعد یا در نسل نوادگان انسان مشخص شود در داستانی که خداند به حضرت خضر(علیه السلام) و حضرت موسی(علیه السلام) امر می‌ کند که بروید آن دیوار را بسازید، روایت از امام صادق(علیه السلام) داریم که آباء و اجداد این دو یتیم پاک و طاهر بوده اند و خداوند دو پیغمبر را می‌ فرستد تا به آن ها خدمت کنند پس بنا به فرموده قرآن دومین عاملی که سبب تهذیب می‌ شود این است که انسان نصرت و یاری خدا را نزدیک ببیند، اگر نزدیک دید بهترین حرکت برای انسان به سمت معنویت و حرکت صالح می‌ شود.

 مرحوم آیت الله شیخ محمد تقی جعفری می‌ فرمود: وقتی جوان بودم و در محله دیدم عده ای جمع شده اند و سر و صدا می کنند، پرسیدم چه خبر است؟ گفتند فلانی عکس زیبا ترین زن سال را آورده و به ما نشان نمی دهد، گوشه ای ایستادم و با خودم گفتم، چشمی که برای خدا گریه کرده و به حرم امام حسین(علیه السلام) و امیر المؤمنین(علیه السلام) نگاه کرده؛ نباید به آن عکس نگاه کند، همه به آن عکس نگاه کردند، ولی من نگاه نکردم، و در همان شب در عالم رؤیا جمال نورانی امیر المؤمنین(علیه السلام) را مشاهده کردم و فرمودند مرحبا به شیعه ما، محمد تقی یک نگاه نکردی بنابراین، امشب توفیق پیدا کردی تا جمال امیر المؤمنین(علیه السلام) را مشاهده کنی اگر انسان نصرت های خدا را نزدیک ببیند بالاترین عامل سازندگی در زندگی انسان است تمام بزرگان در عالم هستی این نکته را رعایت کرده اند.

ج:ظهور امام زمان را نزدیک بدانیم:

 سومین موضوع از دیدگاه قرآن که اگر آن را نزدیک ببینیم موجب تهذیب می‌ شود نزدیک دیدن ظهور مولایمان امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است قرآن می‌ فرماید:« قُلْ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرينَ ؛یونس 102» ما شاید سالیان سال با ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فاصله داشته باشیم، اما قرآن می‌ فرماید قل فانتظروا انی معکم من المنتظرین روایات ما می‌ فرماید:«ثُمَّ يَبْدُو كَالشِّهَابِ الثَّاقِب‏؛ الهداية الكبرى، ص: 362».

امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) ناگهان ظهور خواهد کرد ما باید ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را نزدیک بدانیم، احادیث به ما نمی گوید که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) چه موقع ظهور می‌ کند اتفاقاً از امام باقر(علیه السلام) سؤال شد: زمان ظهور فرج چه موقع است امام باقر(علیه السلام) جواب دادند: تو چه کاری با روز ظهور داری؟ ببین که آیا خودت برای ظهور مهیا هستی یا نه؟ پس سومین مطلبی که انسان باید نزدیک ببیند ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است اما چقدر باید نزدیک ببیند؟ در دعای الهی عظم البلاء که امام صادق(علیه السلام) آنجا به ما یاد داده که ظهور را چقدر نزدیک ببینیم؟ می‌ فرماید کلمح البصر که لمح به پلک چشم گفته می‌ شود پلک چشم را بخواهید بسته و باز کنید کمتر از لحظه ای طول می‌ کشد لذا انسان باید ظهور را این مقدار نزدیک ببیند اگر اینگونه در انتظار ظهور حضرت بودیم آیا کسی دنبال گناه و خطا و معصیت می‌ رود؟ به خدا قسم کسی حتی به فکر گناه هم نمی افتد چه برسد به خود گناه پس اینکه فرمودند: ظهور را تا این اندازه نزدیک ببینید چنین نکته ای دارد.