وظیفه روحانیت تبلیغ چهره به چهره است
سرویس علمی فرهنگی بلاغ به نقل از رسا، مشروح گفتگویی با آیت الله دوزودوزانی را برایتان منتشر می کند.
دقایقی که توفیق داشتیم تا از محضر این عالم بزرگوار بهره مند شویم سرشار بود از درس و دوستی؛ از اتاق ساده و بی ریای ایشان تا بیان جذاب و دقیق علمی شان. شاید یکی از مهم ترین و جذاب ترین لحظات دیدار زمانی بود که این مرجع تقلید بزرگوار در مواجهه با سؤالات ما فرمود من تنها در همان یک موضوعی که قرار گذاشته بودیم صحبت خواهم کرد چرا که مطالعه و تحقیق من در این گستره، حول همان موضوع بوده است. و ما به یادآوردیم کسانی را که بی آنکه اسباب بزرگی را در خود فراهم نموده باشند از هر دری سخنی می گویند و در هر موضوع و مسئله ای وارد می شوند و حکم صادر می کنند!
این تقوای علمی و منش فوق العاده ایشان در برخود با موضوعات دقیق عالم علم، به راستی برای ما شعف آمیز و در عین حال عبرت آموز بود.
چقدر زیبا و امیدوار کننده است اینکه فردی در جایگاه یک عالم ربانی، اینچنین دقیق و حساب شده و مطلقاً از روی مطالعه و تحقیق علمی سخن براند و در حرف هایش هیچ نشانی از گزافه گویی نباشد.
ایشان در بخش دیگری از بیاناتشان به یک نکته اساسی و بسیار خطیر که بعضا مورد غفلت واقع شده اشاره کردند و آن هم توجه روحانیت به ذی طلبگی و آراستگی آنان به سادگی و بی تکلفی و همراه بودن با توده مردم بود.
و بعد یادآوری کردند که «من حتی در همین سن و سال هم هنوز مسیر خانه تا محل درس را پیاده می روم تا مردم هم یک روحانی را با پای پیاده و در کنار خودشان ببینند.»
با سپاس فراوان از این شخصیت بزرگوار و نیز بیت شریف ایشان که فرصت غنیمت دیدار با یک عالم ساده و بی تکلف را که مقید به تقوای علمی و بیان دقیق معرفت بنیان است برایمان فراهم نمودند.
..................................................................
حضرت آیت الله میرزا یدالله دوزدوزانی از مراجع تقلید متولد سال 1314 هجری شمسی در شهر تبریز است که پس از پایان تحصیلات مقدماتی و سطح حوزه برای ادامه مقاطع عالیه به شهر قم مهاجرت و از محضر اساتید برجسته ای همانند امام راحل، علامه طباطبایی، حضرات آیات بروجردی و گلپایگانی و... بهره می برد.
دروس حول نزول القرآن، دروس حول الموت و الحیات و البرزخ و اشراط الساعه، دروس حول المعاد، تقریرات فقه صلاة مسافر، حاشیه بر عروه الوثقی، مناسک حج، رساله ارشاد المومنین، منهاج الصالحین، رساله هلالیه، خمس در عصر پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، تغییر جنسیت آری یا نه؟ و تحقیق اللطیف حول التوقیع الشریف از جمله آثار معظم له است.
این مرجع تقلید در کتاب «تحقیق اللطیف حول التوقیع الشریف» به بررسی امکان یا عدم امکان مشاهده و رؤیت امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می پردازد که پس از بررسی و تحقیق علمی کاملی بر اساس روایات، ادعای مشاهده حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را رد می کند.
بر اساس مسؤولیت و وظیفه ما که رساندن دیدگاه های حوزویان به ویژه مراجع تقلید به جامعه است، پس از مدتی پیگیری توانستیم گفتگویی تفصیلی با حضرت آیت الله دوزدوزانی درباره چرایی عدم امکان رویت صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) و دلایل ادعای برخی از افراد در این زمینه داشته باشیم.
علاقه مندان در ادامه متن بخش دوم و پایانی این گفتگو را از نظر می‌گذرانند؛
پرسش: شما فرمودید که آن چه از سوی بزرگان برای مشاهده بیان می شود، از نوع مکاشفه است؟
پاسخ: بلی، برای تصحیح مطالب بیان شده درباره این بزرگواران باید بگوییم که مکاشفه حاصل شده است، چنان که بسیاری نسبت به مکاشفه ادعا کرده اند، کما این که امام حسین(علیه السلام) نیز در شب عاشورا جایگاه یاران را به آن ها نشان دادند.
بنده در کتاب «تحقیق اللطیف حول التوقیع الشریف» بحث مفصلی کرده ام. همچنین اقسامی همانند خواب، رویت مجرد و مکاشفه را بیان کرده و برای آن ها مثال زده ام. در این کتاب نسبت به ادعا های بیان شده در متن، سند و دلالت خرده گرفته ام.
البته به ما می گویند که شما چگونه بر بزرگان اشکال می گیرید، پاسخ ما نیز این است که این افراد خودشان موضوع مشاهده را بیان نکرده اند؛ برای نمونه مرحوم اصفهانی نمی گوید «من آقا را دیده ام» و بنده اگر اشکال می گیرم نمی خواهم این بزرگواران را زیر سؤال ببرم بلکه به سند اشکال می گیرم، در عین حال در مسأله مرحوم آقای اصفهانی رؤیت نیست بلکه نامه است.
سید بن طاووس در کتابی به نام «ثمرة المهجه» برای فرزند خود توصیه هایی را نوشته است، در این کتاب آمده که فرد بقالی به سید بن طاووس می گوید «آقا به شما سلام رساندند و گفتند: تو ظهور من را خواهی دید»، سید بن طاووس نیز به شخص مدعی می گوید «آقا من را اراده کرده اند»، مدعی جواب می دهد بله. سید نیز می نویسد «پسرم من ظهور آقا را خواهم دید، اگر احتمالا ندیدم به آقا سلام برسان». ما نمی خواهیم با طرح این موضوعات سید بن طاووس را زیر سؤال ببریم، بلکه می خواهیم به سند این موضوع اشکال بگیریم. سید نیز در این این داستان به گمان مبتلا شده و سخن بقال را می پذیرد.
فردی گفته است که شما جوانان و پیر ها ظهور امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را خواهید دید. یک فردی چند هفته پیش از اصفهان پیش بنده آمد و گفت: آقای ناصری این سخن را بر روی منبر گفته اند و در تمام اصفهان منتشر شده است، اکنون یک اثر سوء دارد که مردم می گویند چرا در چندین سال گذشته خبری نشده است؟
بیان این موضوعات اثرات سوء دارد که باید جلوی این احتمالات، ظن و کشف را گرفت. چندین سال پیش فردی به بنده گفت: آقا (امام رضا(علیه السلام)) به من گفته است که برو نزد فلانی (بنده) و از او فلان مقدار پول برای ساختن کارخانه بگیر. به او گفتم اگر قرار بود این موضوع را امام رضا(علیه السلام) بگویند به خود بنده می گفتند چرا به شما گفتند. مکاشفه برای دیگران حجت نیست، ولی اگر برای فرد که ادعا می کند قطع آورد باشد ممکن است حجت باشد.
مرحوم آقای خمینی(ره) در شرح فصوص الحکم درجواب «محی الدین که گفته (حضرت ابراهیم(علیه السلام) حضرت اسحاق(علیه السلام) را برای ذبح برده است) در حالی که ظهور آیات و صریح روایات نشان می دهد که حضرت اسماعیل(علیه السلام) را برای ذبح برده است، می فرمایند: در این جا خیال و وهم با مکاشفه اشتباه شده است، این مکاشفه نیست، بلکه خیال است. در مکاشفه فرد واقع را می بیند، ولی در وهم خیالات برای فرد حاصل می شود.»
بنده 40 سال پیش در دوران جوانی در حاشیه اش نوشتم که تمام موضوعات ادعا شده درباره مکاشفه خیال است، مکاشفه البته ممکن است برای خود فرد ارزش داشته باشد، وگرنه پذیرفتن مکاشفه دیگران وظیفه فرد نیست.
پرسش: آیا هیچ کدام از بزرگان ادعای دیدار حضرت حجت(عجل الله تعالب فرجه الشریف) به صورت مشاهده را داشته اند؟
پاسخ: بنده در کتاب «تحقیق اللطیف حول التوقیع الشریف» نوشته ام که مرحوم آخوند خراسانی می فرمایند «مقصود مشاهده همان رؤیت است و میسر نمی شود مگر الّا اوحدی». بنده درباره موضوع مشاهده 10 سال تحقیق میدانی از افراد مدعی بدون واسطه داشته ام که هر فردی نیز ادعای عجیب داشته است، ولی به این نتیجه رسیده ام که 99 درصد سخن این افراد کذب است.
البته درباره افرادی که در گذشته ادعا کرده اند نمی توان گفت واقعیت ندارد، برای نمونه از وحید بهبهانی در زمانی که با اخباریون بسیار درگیر بوده است، سلماسی موضوع مشاهده را نقل کرده است، بنده اگر بدانم این مطلب را آقای وحید خودشان گفته اند فدایش شده و این موضوع را می پذیرم، ولی چون واسطه میان ما و ایشان افراد و کتاب ها شده است این را نمی توانم به راحتی بپذیرم. البته امکان وقوع ممکن است، محال نیست و اگر ثابت شود فلانی دیده است می پذیرم.
همچنین ما منکر شنیدن صدای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) نیستیم، برخی از افراد می گویند که در سرداب صدای امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را شنیده اند، برای نمونه نقل می شود که مرحوم مقدس اردبیلی در مسجد سهله پرسشی از حضرت(عجل الله تعالی فرجه الشریف) کرده و جواب شنیده است، این را قبول داریم. ولی مشاهده مورد بحث است که آیا محقق شده است یا خیر.
پرسش: یعنی حضرتعالی به هیچ مصداقی نرسیده اید؟
پاسخ: بنده در این موضوع به قطع نرسیده ام، ولی برای سخن افرادی که به قطع رسیده اند ارزش قائل هستم. به قطع رسیدن سخت است، ولی محال نیست. برخی نیز داستان های جعلی را بیان می کنند که توهین به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) است و بنده نیز این ها را زیر سؤال برده ام.
حتی داستان علی بن مهزیار در غیبت صغری نیز قابل تشکیک است، چرا که چنین فردی در غیبت صغری نداشته ایم. علی بن مهزیار که نماینده امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در خوزستان بوده نیز در زمان امام هادی(علیه السلام) رحلت کرده است، ولی این که علی بن مهزیاری در زمان غیبت صغری بوده و 20 سال در پی امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) گشته است وجود ندارد.
سخن و بحث درباره مقوله مشاهده امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) بسیار زیاد است و بنده به سبب برخی از اقتضائات ناچارم برخی از مسائل را بیان نکنم.
پرسش: آیا درباره موضوع مشاهده سطحی از علما هستند که بتوان درباره سخنان آنان سکوت کرد؟
پاسخ: ما نمی توانیم بر روی شخص متمرکز شویم، بنده در تحقیقاتم درباره افرادی که در زمان کنونی ادعا مشاهده کرده اند به نتیجه ای نرسیده ام. ولی نسبت به سخنان گذشتگان اگر در سلسله سند عدالت و وثوق وی ثابت شود، می توانیم حکم کنیم، همچنین برخی از مطالب را تنها در کتاب ها می خوانیم و سلسله سند نیست، در حالی که نویسنده کتاب و ناقل کاملا مشخص نیست. ولی اگر فردی کتاب ها، افراد و ناقلان را بشناسد و مطلبی را بیان کند، قابل تأمل است.
بنده یک روایت ضعیف نیز نیافتم که بگوید امام(عجل الله تعالی فرجه الشریف) قابل مشاهده هستند، البته بیان شده است که خواندن برخی از دعا ها سبب مشاهده حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می شود، ولی افراد زیادی این موضوع را امتحان کرده و نتیجه ای نگرفته اند. حتی فردی می گفت که دعا ها را خوانده و بوی عطر استشمام کرده است. ولی مشاهده ای صورت نگرفته است.
پرسش: حضرتعالی فرمودید که أثر سوء بر ادعای مشاهده مترتب می شود و آن ایجاد دفتر و دستک از سوی افراد است، ولی برخی می گویند که بیان مشاهده سبب ایجاد تلنگر در مردم برای توجه به صاحب الزمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) می شود؟
پاسخ: فردی وجود دارد که نویسنده هست و مسائل زیادی درباره مشاهده حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در کتاب های خود بافته است، بنده خط به خط، نقطه به نقطه کتاب هایش را خوانده ام و جلسه ای نیز با او داشتم، در این جلسه از او سیر شده و مباحث را ادامه ندادم. وی در کتاب خود نوشته است که جعل داستان از امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) اگر بر مصلحت باشد اشکالی ندارد، از این رو 99 درصد جعلیات وی برای همین کار است.
ولی وقتی با گذشت زمان و کنار رفتن پرده ها افراد بفهمند که فلان نویسنده چگونه شخصی است و صدایش از زندان می آید، در این صورت تمام آن چه وی بافته از بین می رود، سقف نیز روی سر فرد آوار می شود. همچنین امامان(علیهم السلام) در روایت خود نسبت به غیبت تأکید می کنند، خب چرا در روایات بحث مشاهده را بیان نمی کنند؟! اگر قرار بود این مسائل سبب تلنگر شود که خود امامان(علیهم السلام) به حسب وظیفه بیان می کردند تا نُقل کلام باشد. نُقل کلام را به گونه دیگر می توانیم بیان کنیم چرا با جعلیات و مطالب ضعیف بیان شود؟
حال اگر زمانی فردی بگوید که فلانی نیز امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) را خواهد دید، ولی آن شخص فوت کند، آیا مردم نمی گویند که این چگونه ادعایی بود که از سوی یک نفر بیان شد؟ آیا این اثرات سوء بر جامعه نخواهد داشت.
البته برخی می گویند: امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) برای منفعت رسانی هستند، ولی وقتی ایشان را نبینیم چه سودی برای ما دارد، مرحوم خواجه می گوید «وجوده لطف و عدمه منا»، ما بد هستیم که ایشان از ما فرار کرده اند،
کاری کردیم که در جامعه نمی توانند حضور داشته باشند.
درست است که ادعای مشاهده در ظاهر دارای آثار است، ولی این آثار بی پایه و موقتی است، همانگونه که برخی ادعای عرفان می کنند ولی گرفتار عرفان کاذب شده اند که هیچ نتیجه ای نمی بینند، در نخست شاید ادعای این ها به ظاهر دارای آثاری باشد، ولی پس از گذشت مدتی همین افراد خدا، پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم)، دین، قرآن و همه چیز را کنار می گذارند.
پرسش: در طی چند سال گذشته ادعای برخی از مسؤولان درباره امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) فضای شبه سیاسی درباره مهدویت ایجاد کرده است، به نظر شما در چنین موقعیتی وظیفه علما چیست؟
پاسخ: ما با خود اشخاص کار نداریم، ولی وظیفه افراد همان است که بنده پیش تر در همین گفتگو بیان کردم؛ برخی با طرح مسائلی همانند دیدن هاله، دست دیدن، راست دیدن، چپ دیدن، چه و چه سوء استفاده می کردند و هنوز هم اثرات سوء آن ادعاها از دل افراد بیرون نرفته است، این چه ادعا هایی بود که می کردند؟
پرسش: متأسفانه عموم مردم ما کماکان دست به گریبان با چنین موضوعاتی هستند حتی برای برخی کعبه ساخته و دور آن چرخاندند؟
پاسخ: بنده کاری به این مسائل ندارم، ولی می گویم درب این ـ ادعا ـ را باز کرده ایم؛ اگر آن یکی نمی گفت هاله، این یکی کعبه درست نمی کرد. همین شخصی که بنده پیش تر اشاره کردم مدعی بود که امام زمان(عجل الله تعالی فرجه الشریف) آن ها را هفت روز در طائف مهمان کرده اند و سپس فرموده اند «هر وقت رفتید جمکران هفت دور آن را طواف کنید». وقتی ما این درب و باب را باز کردیم و اجازه دادیم این چنین سخنانی را بگویند چنین نتیجه ای حاصل خواهد داشت.
مردم خلأ فکری دارند، علاقه هم دارند و از این موضوعات اشباع نمی شوند. بنده به برخی از آقایان ـ طلاب و روحانیان ـ گفته ام که مردم درد دارند پس از منبر در میان آن ها حضور داشته باشید، چهره به چهره با آن ها صحبت کنید. مردم به قشر روحانی علاقه دارند، حرف دلشان را به آن ها می گویند، ما نیز وظیفه داریم تا مشکلات آن ها را حل کنیم، وگرنه تنها یک منبر خشک و خالی رفتن و صحبت کردن چه سودی دارد؟ طلاب باید اجازه دهند مردم مشکلات خود را بگویند.
مسائلی پیش آمده که مردم از ما دور شده اند، نمی توانند با ما صحبت کنند، جوانی در نامه ای به بنده با چنین مضمونی نوشته بود «بنده گرفتار یک گناهی شده ام که نمی توانم ترک کنم، چه کار کنم؟ شما که در حصار آهنین هستید و شما را نمی شود دید» بنده نیز در پاسخ نوشتم «فرزندم نامه شما را بنده خواندم و متأسف شدم، درد شما را متوجه شدم» در ادامه نامه نیز نوشتم «شما باید فکر و اراده خود را قوی کنید و از حضرت قاسم(علیه السلام) الگو بگیرید» در پایان نیز نوشتم «درب خانه ما بر روی همه باز است، هر وقت خواستید بیاید قم و بنده آماده حل مشکل شما هستم». پس از مدتی جوان در جواب نامه بنده نوشت «بنده برای آقایان دیگر چنین نامه ای را نوشته ام که یکی از آن ها گفته است در چنین اموری دخالت نکن و چرا به مرجعیت توهین می کنی، دیگری نیز در جواب نوشته است شما مریض هستید و به روانشناس مراجعه کنید.»
در میان مردم باید تبلیغ چهره به چهره داشت، باید درد دل آن ها را شنید ولی متأسفانه شرایطی پیش آمده است که چنین موضوعاتی امکان ندارد. بنده در این جا مطلبی را بیان می کنم هر چند که تعریف شخصی می شود ولی بنده ناچار هستم که این موضوع را بگویم و آن این است: بنده وقتی وارد حوزه شدم ثروتمندترین طلبه بودم، پسر تاجر بودم. مستقیم نزد آقای بروجردی می رفتم، وجوهات می دادم و مانعی وجود نداشت و با این که بنده قریب به 20 سال است که مرجع شده ام، ولی هنوز که هنوز است صبح ها برای شرکت در درس یک ساعت پیاده روی می کنم، از خانه خودم به سمت شاه احمد قاسم حرکت می کنم، از آن جا به چهار مردان می روم و از آن جا نیز به سمت مسجد امام زین العابدین(علیه السلام) می روم، بنده چرا این کار را می کنم مگر پول ندارم؟! حتی به بنده پیشنهاد ماشین برای جا به جا شدن را دادند ولی رد کردم، چرا این کار را می کنم؟ چون مردم ببیند که حداقل یک روحانی متمکن و مسن از خیابان رد می شود، ممکن است حتی فحشی هم بدهند، ولی باید این موضوعات را به جان خرید. به کودک، جوان و بزرگ سلام می دهم آن ها نیز سلام می دهند و اکنون در این مسیر عده ای هستند که با بنده سلام علیک دارند، پس از درس نیز پیاده به خانه باز می گردم، بنده هنوز هم در مواقعی که نیاز به وسیله می باشد از تاکسی استفاده می کنم. لذا لازم است که روحانیت خود را در اختیار مردم قرار دهد.
ما مشکلات فراوانی داریم، امروز جوانان ما ضایع شده اند، جوانان ما صاحب ندارند، بنده پیشنهاد دادم که روحانیت در مدارس باید به تبلیغ چهره به چهره بپردازد، درد دل جوانان را بشنود، اکنون چرا باید به یک جوان 25 ساله بگوییم نماز بخوان ولی او استنکاف کند چه شده است؟ چون از زمان کودکی مشغول تلویزیون و دوستانش بوده است، حالا که عروسی می‌کند نه خدا را می‌فهمد و نه پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم).
ما بسیار مسؤولیت داریم، حکومت سر جای خودش است، درست است که حکومت افراد زیادی برای این کار دارد، ولی ما هم وظیفه خودمان را داریم. بنده همیشه گفته ام که من یک آخوند ساده هستم و بارها به افرادی که از حکومت آمده اند گفته ام «من از قدیم گفته ام که یک فردی هم باید باشد که سیاست بلد نباشد» همه که سیاسی نمی شوند. محمد حنفیه سیاسی نبود و نمی فهمید، امام حسین(علیه السلام) را نصیحت می کرد که به سمت کربلا نروند، حضرت(علیه السلام) نیز احتراما می گفتند که می دانم نیت خوبی داری. ایشان در یک وادی دیگری بودند.
افزودن دیدگاه جدید