«پیام و درس های خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها| بخش اول»

پایگاه اطلاع رسانی بلاغ، «پیام و درس های خطبه فدکیه حضرت زهرا سلام الله علیها| بخش اول»

نگارنده: «مبلغ نخبه حجت الاسلام و المسلمین سید محمدتقی قادری»

*******

از آنجائی که 13جمادی الاول بنابر قولی و سوم جمادی الثانی بنابر قول مشهور مقارن با شهادت صدیقه شهیده حضرت زهرا سلام الله علیها است، فرصت و توفیق مهمی برای دلدادگان آن حضرت است که به سطح معرفت و شناخت خود به ام المؤمنین صدیقه شهیده بیفزایند؛ یکی از بی واسطه ترین و درعین حال مستند ترین راه معرفت و شناخت به حضرت زهرا سلام الله علیها خطبه فدکیه با ان محتوای بلند و قدسی است؛ از همین رو سعی و تلاش در این سلسله یادداشت ها براین است تحت عنوان «پیام های خطبه فدکیه» به شرح و تحلیل محتوای خطبه پرداخته شود، چراکه خطبه فدکیه پیش از اینکه خطبه باشد کرامت و معجزه زنده و ماندگار در همه اعصار ‌و سند حقانیت اهل بیت علیهم السلام، ترسیم کننده موضع رسمی خاندان پیامبر در برابر غصب فدک و بیان کننده معارف بلند در توحید، عرفان، نبوت، امامت،، سیاست و اخلاق است، برای اینکه شرح تفصیلی هر فراز از خطبه ورودی وخروجی روشنی داشته باشد وبا پیام ها ودرس های هرفراز شناخت لازم حاصل شود، مجموع خطبه را به بیست و دو فراز و بخش تقسیم کرده و سپس به شرح تفصیلی آن فراز خواهیم پرداخت.

*******

فراز اول: «پیام ها و درس های تصمیم به ایراد خطبه در مسجدالنبی»

متن فراز اول:«لَمّا اَجْمَعَ اَبُوبَكْرٍ عَلى مَنْعِ فاطِمَةَ عليها السلام فَدَكاً وَ صَرَفَ عامِلَها مِنْها وَ بَلَغَها ذَلِكَ، ما تَخْرِمُ مِشْيَتُها مِشْيَةَ رَسُولِ اللّه‌ صلى ‌الله ‌عليه‌ و ‌آله حَتّى دَخَلَتْ عَلى اَبِى ‌بَكْرٍ الْمَسْجِدَ وَ هُوَ فى حَشْدٍ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الاَْنْصارِ وَ غَيْرِهِمْ. فَنِيطَتْ دُونَها وَ دُونَ النّاسِ مُلاءَةٌ فَجَلَسَتْ.ثُمَّ أَنَّتْ أَنَّةً ارْتَجَّتْ لَهَا الْقُلُوبُ وَ ذَرَفَتْ لَهَا الْعُيُونُ وَ اَجْهَشَ الْقَوْمُ لَها بِالْبُكاءِ وَ النَّحِيبِ، فَارْتَجَّ الْمَجْلِسُ… ثُمَّ اَمْهَلَتْ هُنَيَّةً حَتّى اِذا سَكَنَ نَشِيجُ الْقَوْمِ وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ، اِفْتَتَحَتِ الْكَلامَ بِحَمْدِ اللّه‌ وَ الثَّناءِ عَلَيْهِ وَ الصَّلاةِ عَلى رَسُولِهِ، فَعادَ الْقَوْمُ فى بُكائِهِمْ، فَلَمّا اَمْسَكُوا عادَتْ عليهاالسلام فى كَلامِها فَقالَتْ: انگاه كه ابوبكر تصمیم قطعى گرفت فدك را از دست حضرت فاطمه علیه السلام بگیرد، نماینده ى او را از فدك بیرون راند. این خبر به حضرتش رسید. او مقنعه بر سر كرد و پوشش سرتاسرى پوشید و در میان بانوان خدمت گزار و خویشاوند به راه افتاد. لباس هاى او به زمین كشیده مى ‌شد و زیر پایش مى رفت. راه رفتن او از راه رفتن پیامبر صلى الله علیه و‌ آله و سلم چیزى كم نداشت و آن را به یاد مى آورد.

در مسجد وارد بر ابوبكر شد كه با بسیارى از مهاجران و انصار و دیگر مردمان نشسته بود. پس میان مردمان و حضرتش پرده‌ اى آویخته شد. آن حضرت نشست و آه جان سوزى كشید كه دل ها لرزید و اشك ها فرو ریخت و صداى گریه و ناله از مردمان برخاست و مجلس به هیجان رفت.

آن گاه لحظه ‌اى درنگ فرمود تا مردمان آرام گرفته از خروش افتادند. آن گاه سخن خویش را با حمد و ستایش خداوند و درود بر پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و‌ آله ‌و سلم آغاز فرمود. مردمان دوباره به گریه افتادند. همین كه از گریه باز ایستادند، براى بار دوم آغاز سخن نمودند»

پیام اول: «حضور در متن سیاست با حفظ حجاب و عفاف»

نخستین پیام خطبه فدکیه حضور زن در متن اجتماع و سیاست با حفظ «حجاب و عفاف» است، به این معنا تامل و درنگ در چگونگی گزارش حضور حضرت زهرا سلام الله علیها در مسجد النبی با ظرافت در نوع انتخاب و چگونگی پوشش و حجاب و ایراد خطبه این پیام را به روشنی به زنان می دهد زن شایسته آن زنی خواهد بود که حضورش در متن اجتماع بگونه ای باشد که شخصیتش دیده شود نه شخص خودش وان تنها با حفض حجاب و عفاف است، 
از همین درگزارش آمده است:«لاثَتْ خِمارَها عَلى رَأْسِها وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبابِها، وَ اَقْبَلَتْ فى لُمَّةٍ مِنْ حَفَدَتِها وَ نِساءِ قَوْمِها، تَجُرُّ أَدْراعَها، تَطَأُ ذُيُولَها:« او مقنعه بر سر كرد و پوشش سرتاسرى پوشید و در میان بانوان خدمت گزار و خویشاوند به راه افتاد. لباس هاى او به زمین كشیده مى ‌شد و زیر پایش مى رفت.»

دومین پیام: «جهاد تبیین و روشن گری»

دومین پیام و درسی که این فراز در پیش روی ما قرار می دهد «فرصت شناسی، روشنگری و جهاد تبیین» است، چراکه حضرت با شناختی که پس از تشکیل سقیفه از موقعیت غاصبین خلافت به دست آورده بودند که آنان برای تحمیق مردم در تحریف واقعیت ها دست به هر اقدامی خواهند زد، برای اینکه غاصبان خلافت مبارزه شبانه روزی وی را در پشتیبانی از مقام ولایت و امامت امام امیرالمومنین علی علیه السلام در حد نزاع یک قطعه زمین فدک تنزل ندهند، و آنچه که بین وی و ابکر در محاجه و استدلال بر غصب ولایت و نیز فدک تحریف نکنند حضرت تصمیم بر ایراد این خطبه را که «جهاد تبیین» حضرت است گرفتند و به همه در همه عصر و زمان رساندند که بایست تمام قد در کنار ولایت قرار بگیرند هرچند هزینه ان به قیمت جان باشد از همین رو در گزارش آغاز خطبه آمده است :«حَتّى دَخَلَتْ عَلى اَبِى ‌بَكْرٍ الْمَسْجِدَ وَ هُوَ فى حَشْدٍ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الاْنْصارِ وَ غَيْرِهِمْ: در مسجد وارد بر ابوبكر شد كه با بسیارى از مهاجران و انصار و دیگر مردمان نشسته بود»

سومین پیام: «خطر سیاست زدگی»

سومین پیام خطر «سیاست زدگی خواص»؛ هر چند سیاسی بودن به معنای تحلیل و ارزیابی درست و همه داشتن نسبت به بحران‌های سیاسی برای اتخاذ موضع صحیح هرچند یک وظیفه و رسالت برای فرد مومن است ولی«سیاست زدگی» به معنای فرصت طلبی و نان به نرخ روز خوردن نه تنها ارزش نیست بلکه عین حماقت است پیام سوم و تکان دهنده این فراز از خطبه آنست حضور یافتگان از مهاجر و انصار در مسجدالنبی کاملا شناخت از مظلومیت و غربت حضرت فاطمه سلام الله علیها داشتند که قبل از ایراد آنگونه بی تابی می کردند ولی با این همه چون می دیدند موقیعت سیاسی آینده آنان به خطر می افتد حاضر نشدند بعد از خطبه به حمایت از حضرت به پردازند و این هشدار به همه مدعیان ولایت است که ممکن است چنین امتحانی در عصر و زمانه ای تکرار شود.

از همین رو در گزارش خطبه آمده است: «حَتّى دَخَلَتْ عَلى اَبِى ‌بَكْرٍ الْمَسْجِدَ وَ هُوَ فى حَشْدٍ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الاَْنْصارِ وَ غَيْرِهِمْ. فَنِيطَتْ دُونَها وَ دُونَ النّاسِ مُلاءَةٌ فَجَلَسَتْ.ثُمَّ أَنَّتْ أَنَّةً ارْتَجَّتْ لَهَا الْقُلُوبُ وَ ذَرَفَتْ لَهَا الْعُيُونُ وَ اَجْهَشَ الْقَوْمُ لَها بِالْبُكاءِ وَ النَّحِيبِ، فَارْتَجَّ الْمَجْلِسُ… ثُمَّ اَمْهَلَتْ هُنَيَّةً حَتّى اِذا سَكَنَ نَشِيجُ الْقَوْمِ وَ هَدَأَتْ فَوْرَتُهُمْ، اِفْتَتَحَتِ الْكَلامَ بِحَمْدِ اللّه‌ وَ الثَّناءِ عَلَيْهِ وَ الصَّلاةِ عَلى رَسُولِهِ، فَعادَ الْقَوْمُ فى بُكائِهِمْ، فَلَمّا اَمْسَكُوا عادَتْ عليهاالسلام فى كَلامِها:در مسجد وارد بر ابوبكر شد كه با بسیارى از مهاجران و انصار و دیگر مردمان نشسته بود. پس میان مردمان و حضرتش پرده‌ اى آویخته شد. آن حضرت نشست و آه جان سوزى كشید كه دل ها لرزید و اشك ها فرو ریخت و صداى گریه و ناله از مردمان برخاست و مجلس به هیجان رفت.
آن گاه لحظه ‌اى درنگ فرمود تا مردمان آرام گرفته از خروش افتادند. آن گاه سخن خویش را با حمد و ستایش خداوند و درود بر پیامبر صلی ‌الله‌ علیه‌ و‌ آله ‌و سلم آغاز فرمود. مردمان دوباره به گریه افتادند. همین كه از گریه باز ایستادند، براى بار دوم آغاز سخن نمودند»