عدالت خداوند در مورد حیوانات
پایگاه اطلاع رسانی بلاغ| عدالت خداوند در مورد حیوانات
سر کلاس دینی وقتی دبیر دینی راجع به عدالت خدا توضیح می داد و اینکه خلقت الهی بر اساس عدالت هستش و خدا به همه مخلوقاتش نظر داره و عدالت رو رعایت می‌کنه، یکی از دانش آموزان پرسید: به نظرم عدالت خدا در مورد حیوونات اجرا نمیشه!
معلم: آخه چرا؟ خدا به هیچ مخلوقی ظلم نمی‌کنه، اصلا ظلم بده و در خدا هیچ بدی‌ای وجود نداره، لذا از ذاتش هیچ بدی صادر نمیشه نسبت به هیچ مخلوقی.
دانش آموز: آخه حیوونات خیلی سختی میکشن، خودم دیدم موقع سر بریدنش برای عید قربان، گوسفند بیچاره چقدر دست و پا زد و چقدر ناله کرد، تازه چند شب پیش هم تلویزیون نگاه می‌کردم دیدم چطور چند تا شیر یه گاو وحشی رو خوردن، خیلی ناراحت شدم و با خودم گفتم چرا خدا اینا رو خلق کرده؟
معلم: خدا در قرآن فرموده ما آنچه در زمین هست رو برای شما انسان ها خلق کردیم: «هُوَ الَّذي خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَميعاً [بقره/29] اوست كه همه آنچه در زمين است را براى شما آفريد» این آیه یعنی هدف از خلقت همه جانداران روی زمین خدمت به انسان و در راستای زندگی انسان بوده و هدف خاصی برای خود اونا وجود نداره، لذا اینکه انسان گوسفند رو ذبح می‌کند و می‌خورد، کاملا در راستای خلقت هست و هدف از خلقت اونا همینه، حیات وحش هم باید باشه تا زندگی انسان و خود حیوانات هم ادامه پیدا کنه.
شاگرد: شما امروز تو درس گفتید که سختی ها و مشکلاتی که انسان تو دنیا می‌کشه جبران می شه، چون باعث کمالات انسان در آخرته، پس سختی‌ها و مشکلاتی که حیوانات می کشن و بعدش می میرن چی؛ چرا نباید در حق اونا عدالت برقرار بشه؟
معلم: اتفاقا قرآن بر محشور شدن حیوانات در آخرت هم تاکید می کنه و می‌فرماید: «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطيرُ بِجَناحَيْهِ إِلاَّ أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْءٍ ثُمَّ إِلى رَبِّهِمْ يُحْشَرُون [انعام/ 38] و بدانید که هر جنبنده‌اى در زمین و هر پرنده‌اى که به دو بال در هوا پرواز مىکند، همه طایفهاى مانند شما، نوع بشر هستند، ما در کتاب آفرینش بیان هیچ چیز را فرو گذار نکردیم آن‌گاه همه به سوى خداى خود محشور مىشوند» در آیه دیگری می‌فرماید: «وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ [تکویر/ 5] و هنگامى كه همه حيوانات وحشى محشور شوند». این آیات نشون میده حیوانات هم محشور میشن و عدالت در موردشون اجرا میشه.
شاگرد: یعنی اونا هم مثل ما بهشت یا جهنم میرن؟
معلم: راستش ما چیز زیادی در مورد زندگی اونا نمی‌دونیم، ولی بدون شک اونا بهشت و جهنم ندارن، چون اختیار ندارن، هر کاری میکنن از روی غریزه و از روی جبره، لذا خلاف عدالت خداست اونا رو بخواد عذاب کنه. لذا حشر دارن و عدالت خدا اجرا میشه، ولی اینکه چگونه هست رو نمی‌دونیم. تو احادیث ما هم به این بحث اشاره شده، به طور مثال نقل شده نزد پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) دو بُز با هم درگیر شده و با شاخ به هم ضربه زدند. پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمود: «می‌دانید این دو برای چه با هم می‌جنگند؟» ما گفتیم: نمی‌دانیم، آن‌حضرت فرمود: «همانا خداوند می‌داند و بعداً میان آنها قضاوت خواهد کرد.»[مجمع البیان، ج 4، ص 461]
شاگرد: واقعا نمی‌دونم چرا خدا دستور ذبح حیوانات رو داده به نظرتون بی عدالتی نیست؟
معلم: نه اصلا بی عدالتی نیست چون می دونی که مرگ حقه، می خواد برای انسان باشه یا حیوان؛ اما اینکه بعضی حیوانات بنا بر حکمت الهی تو زنجیره غذایی انسان قرار گرفتند دلائل زیادی داره: از جمله اینکه انسان ناچاره اونا رو بخوره، چون چاره ای نداره، انسان بدون استفاده از گوشت، حیاتش مختل میشه و بسیاری از ویتامین ها به بدن نمیرسن، لذا ناچاره که از بدن اونا استفاده کنه. پس چون ضرورت بوده اشکالی نداره دیگه.
شاگرد: پس اون درد و رنجی که میکشن چی میشه؟
معلم: در حیوانات چیزی به عنوان تفکّر و تعقّل وجود نداره. اونا گرچه مثل انسان دارای حواسن و به حسب غریزه، بعضی از امور رو درک میکنن، اما تفکّرندارن، لذا بسیاری از اموری که برای ما رنج و درد و عذاب به همراه داره، برای اونا بی‌معنا و پوچه؛ مثلا مفهوم آزادی، به این معنا که اسیر دست دیگری نبودن و خود دارای اختیار باشن، برای انسان‌ها معنا داره ولی حیوان هیچ حسّی نسبت به آزادی نداره، مگر آنچه به اون خو گرفته و با اون بزرگ شده. حیوان، از اینکه به کار گرفته بشه، دلخور و آزرده نمیشه و ... . در مورد ذبح شدن نیز همین جوری هستش، گر چه به حسب غریزه، از مردن فرار میکنن، اما به هیچ وجه مثل یه انسان به مرگ نگاه نمی‌کنن، به همین خاطر ذبح شدن اونا، برای بسیاری از انسان‌ها دردناک‌تر و سخت‌تر از خود حیوان ذبح شده هستش. در روایات اسلامی هم آمده: «اگر حیوانات آنچه که انسان‌ها از مرگ می‌فهمیدند را می‌فهمیدند، هرگز چاق نمی‌شدند».[بحار الأنوار، ج 61، ص 46]
شاگرد: بله ممنون از شما، ببخشید وقت کلاس رو گرفتم.
معلم: نه اتفاقا کار خیلی خوب کردی که این سوالات رو مطرح کردی، اینجوری مطلب واضح تر بیان شد، خوب الان ادامه بحث رو دنبال می کنیم ... .
پی نوشت:
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی، محمد جواد، ، انتشارات ناصر خسرو، تهران، چاپ سوم، 1372ش.
مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، مؤسسة الطبع و النشر، بیروت، چاپ اول، 1410ق.
افزودن دیدگاه جدید